پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,494,320 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,885,720 |
بررسی عملکرد متکلمان شیعة امامی در مواجهه با چالش‌های تقریب مذاهب در عصر سلجوقی | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 1، دوره 27، شماره 33، خرداد 1396، صفحه 9-36 اصل مقاله (1.1 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2017.14536.1315 | ||
| نویسندگان | ||
| پروین اصغری1؛ محمد علی چلونگر2؛ علی اکبر عباسی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان | ||
| 2استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
| 3استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| قدرت‌یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبیِ اهل‌سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث‌گرایانِ سنی‌مذهب شد. همچنین دراثر عملکرد واگرایانه برخیمراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل‌گراییِ شیعی و سنت‌گراییِ اهل‌تسنن و... همگراییِ شیعه و سنی با چالش‌هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل‌تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعال‌تر شدند، زیرا منازعات فرقه‌ای، ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبی اهل‌سنت، عملکرد واگرایانه‌ی مراکز آموزشی نظیر نظامیه‌ها و... سبب گرایش کمترِ اهل‌تسنن به‌تقریب شده بود. درمقابل، متکلمان شیعه با علم به وضعیت شیعیان در بغداد و ری به‌دلیل مجاورت با مراکز سیاسی مذهبی اهل‌تسنن، تضعیف پشتوانه سیاسی و کسب تجربه از حوادث تلخ منازعات فرقه‌ای دریافتند که حفظ میراث شیعه با تقریب میسر است. البته در درون جوامع شیعی، تقابل مکتب متکلمان و محدثان، تندروی‌های اسماعیلیه و جریان غلّو، نیز بحث تقریب را به چالش می‌کشید. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی تحلیلی و برپایه منابع کتابخانه‌ای، راهکارهای متکلمان شیعة امامی را درجهت تقریب، از طریق طرح مشترکات دینی، فقه مقارن، برگزاری کرسی درس مشترک، مناظره، پاسخگویی به شبهات و اتهامات علیه شیعه و آشکارساختن تفاوت شیعه امامی با سایر انشعابات تشیع و ... بررسی و تحلیل نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تقریب مذاهب؛ متکلمان؛ شیعه امامی؛ اهل‌سنت؛ سلجوقیان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Study of Shiite Theologians’ Performance in Confronting with Challenges of Approximation of Religions in Seljuk Era | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Parvin Asghari1؛ Mohammadali Chelongar2؛ Aliakbar Abbasi3 | ||
| 1PhD candidate in History, Department of History, Isfahan University | ||
| 2Professor, Department of History, Isfahan University | ||
| 3Assistant Professor , Department of History, Isfahan University | ||
| چکیده [English] | ||
| Challenges religious had a great effect on Muslim societ and can be found causes of the stagnation of Islamic civilization in the cultural developments resulting from this religious challenges, while Muslims have common views in many of religious and ideological issues that attention and emphasis on them destroys fields of differences and prejudices and provides field of the unity of the followers of Islamic religions and development of Islamic civilization. The first half of the fifth century, coinciding with beginning of the reign of the Seljuk (429-552 AH) in Iran and Iraq, Muslims were faced with challenges in approximation of religions with challenges and problems such as opposition Ahl al-Hadith Sunnis against Shiites; Coalition of Sunni religious political forces; The role of science centers in divergence or convergence; Extremism of the Ismailis and the Ghali sects that was effective in ruining the Shiites face and attacks of Sunni towards them. The study pointed to these challenges, explained Shiite theologians performance in order to approximate the religions through overcome challenges and the elimination of divisions and prejudices In format of bring up the common religious opinion, simultaneous jurisprudence, holding collaborative classrooms of Shia and Sunni and the presence in the Sunni scholars classrooms, debate and dialogue reasonably and wisely answer to doubts and charges against Shia, reveal the difference Imamiyah with Qoramateh, Batnyan and Ghulat and finally, try to keep moderation in the application of reason and citing religious texts, with descriptive and analytical method and based on the information of library. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Approximation of religions, Sunni, Seljuk, Abbasid caliphate, Shiite theologians | ||
| مراجع | ||
|
- ابن‌اثیر، عزالدین على (1385 ق). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار‌الصادر. - ابن‌ادریس، محمد (1428 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: جماعه المدرسین قم. موسسه النشر الاسلامی. - ابن‌بابویه رازی، منتجب الدین علی (1366). الفهرست. تحقیق: سید جلال الدین محدث ارموی، قم: کتابخانه عمومی آیه الله العظمی مرعشی نجفی. - ابن‌خلکان، احمد (1968 م). وفیات الاعیان و ابناء الزمان. تحقیق احسان عباس. بیروت: دارالثقافه. - ابن شهرآشوب، محمد (1369 ش). متشابهات القرآن و مختلفه. قم: نشر بیدار. - ______ (1380 ق). معالم العلما. نجف: بی‌نا. - ______ (1379 ق). مناقب آل ابیطالب. قم: علامه. - ابن‌طاووس، علی (بی‌تا). الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف. قم: خیام. - _____ (1363 ش). سعد السعود. قم: منشورات الرضی. - _____ (1363 ش). کشف المحجه لثمره المهجه. نجف: المطبعه الحیدریه. - ابن منظور، محمد (بی‌تا). لسان العرب. بیروت: دار‌صادر. - ابن ابی‌یعلی، محمد (1350 ق). طبقات الحنابله. تصحیح احمد عبید. دمشق: المکتبه العربیه. - ابن عماد حنبلى، عبدالحى (1350). شَذَرات الذهب فى اخبار مَن ذهب. بی‌جا: مکتبه القدسی. - ابن‌جوزی، عبدالرحمن (1417). المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم. تحقیق محمد‌مصطفی عبدالقادر. بیروت: دارالکتب العلمیه. - _____________ ( 1426). تلبیس ابلیس. بیروت: دارالفکر. - ابن‌قاضی، ابوبکر (1389)؛ طبقات الشافعیه. ترجمة فاطمه مدرسی. تهران: احسان. - ابن‌کثیر، أبوالفداء، (1407 ق). البدایه و النهایه. بیروت: دارالفکر. - احمدی، علی اصغر، «گذری بر زمینه‌های تقریب در اندیشة شیخ طوسی»، اندیشه تقریب، شماره 21، زمستان 1388، صص 101-114. - آصف‌خان قزوینى، قاضى احمد (1382). تاریخ الفی، مصحح غلامرضا طباطبایى. تهران: علمى و فرهنگى. - آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر (1986 م). ماضی النجف و حاضرها. مصحح محمد سعید آل‌محبوبه. بیروت: دار الاضواء. - امین، احمد (1999). ضحی‌الاسلام. بیروت: دارالکتاب العربی. - الأمین، محسن، (1983 م). أعیان الشیعه. تحقیق حسن الأمین. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. - خطیب بغدادى، ابوبکر احمد بن على (1407). تاریخ بغداد أو مدینه‌السلام. بیروت: دارالکتب العلمیه. - جبرئیلی، محمدصفر (1389). سیر تطور کلام شیعه. تهران: نشر پژوهشگاه. - جعفریان، رسول (1388). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع صفویه. تهران: نشر علم. - جواد، مصطفی( 1945). دورالعلم العراقیه فی العصورالعباسیه. بغداد: عالم الغد. - جهانبخش، جویا (۱۳۸۹). سه گفتار در غلوپژوهی. تهران: اساطیر. - حائری، عبدالهادی (1372). نخستین رویارویی‌های اندیشه گران ایران با دورویه تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر. - حسنی رازی، سید مرتضی (1364). تبصرةالعوام فی معرفة مقالات الأنام، تهران: اساطیر. - حسینی، صدرالدین (1380). زبده‌التواریخ، ترجمه رمضان‌علی عبدالهی، تهران: نشر شاهسون. - حمصی رازی، سدیدالدین (1412). المنقذ من التقلید، قم: النشر الإسلامی. - خزاعلی، محمد (1362). اسلام و حقوق تطبیقی. تهران: امیرکبیر. - ذهبی، شمس الدین محمد (1414). تاریخ‌الاسلام و طبقات المشاهیر والاعلام. عبدالسلام تدمری. بیروت: دارالکتب العربی. - راوندی، قطب‌الدین (1409). الخرائج والجرائح. قم: مدرسه امام مهدی(ع). - راوندی، محمد بن سلیمان (1386). راحةالصدور و آیةالسرور در تاریخ آل سلجوق. تهران: اساطیر. - زبیدی، محمد مرتضی (1385 ق). تاج‌العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالهدایه. - زمخشری، ابوالقاسم محمود (1417). الفائق فی غریب الحدیث. مصحح ابراهیم شمس‌الدین. بیروت: دارالکتب العلمیه. - سجادی، سیدضیاءالدین (۱۳۷6). مقدمه‌ای برمبانی عرفان و تصوف. تهران: سمت. - الشریف المرتضی (1405). رسایل الشریف المرتضی. قم: دارالقرآن الکریم. - شفایی، امان الله، «پیشگامان تـقریب ابن شهر آشوب عالم تقریبی قرن ششم»، اندیشه تقریب، شماره 29، زمستان 1390، صص 85-96. - شهرستانی، محمد (بی‌تا). نهایة الاقدام فی العلم الکلام، بی‌جا: مکتبة الثقافة الدینیه. - صدر، سیدرضا (1362). مقام فقهی شیخ طوسی، تهران: امیرکبیر. - صدوق، ابوجعفر محمد (1385). من لایحضره الفقیه. مترجم محمدجواد غفاری. تهران: دارالکتب الاسلامیه. - ____________ (1376). أمالی. ترجمه محمدباقرکمره‌اى. تهران: کتابچی. - طبرسی، ابو‌‌علی فضل (1379 ق). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه. - طبرسی، احمد (1403). الاحتجاج. مشهد: نشر مرتضی. - طوسی، ابوجعفر محمد (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیه. مصحح سید محمدتقی کشفی. تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه. - ________ (1422). الخلاف. بی‌جا: النشر الاسلامی. - ________(1377). تفسیر جوامع الجامع، ترجمه احمد امیری، مشهد: آستان قدس رضوی. - ________ (1382). تلخیص الشافی. تحقیق سیدحسین بحرالعلوم. قم: محبین. - ______ (1417). عدةالاصول، تحقیق محمدرضا انصاری. قم: بی‌نا. - طوسی، نظام‌الملک (1428). سیاست‌نامه، تعریب یوسف بکار، بیروت: دارالمناهل. - قزوینی رازی، عبدالجلیل (۱۳۵۸). النقض. تصحیح سیدجلال‌الدین محدث ارموی. تهران: انجمن آثار ملی. - العزاوی، قیس جواد (1999). النجف کما وصفها بعض المستشرقین الفرنسیین، ندوه النجف الأشرف إسهامات فی الحضاره الانسانی . بی‌جا: بی‌نا. - قلقشندی، احمد (بی‌تا). صبح الاعشی فی صناعه الانشاء. مصر: وزارت الثقافه و الارشاد القومی. - قمی، ابوالرجاء (1363). تاریخ الوزراء، تهران: مؤسسه علمی و فرهنگی. - قمی، شیخ‌عباس (1363). سفینه البحار و مدینه الحکم و الاثار. تهران: فرهانی و سنایی. - کسائی، نورالله (1363). مدارس نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آن. تهران: بی‌نا. - کیانی فرد، مریم (1393). کلام شیعه کلام معتزله. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب. - گرجی، ابوالقاسم (1387). تاریخ فقه و فقها. تهران: سمت. - محقق حلی، جعفر (1364). المعتبر فی شرح المختصر. قم: مؤسسه سیدالشهداء. - مدرسی طباطبایی، سیدحسین (1362). زمین در فقه اسلامی. تهران: نشر فرهنگ اسلامی. - مدرسی، محمدعلی (بی‌تا). ریحانةالادب. تهران: نشر شفق. - مستوفى قزوینى، حمدالله (1364). تاریخ گزیده. تحقیق عبدالحسین نوایى. تهران: امیرکبیر. - مطهری، مرتضی (1381). مجموعه آثار. تهران: صدرا. - مظفر، محمدحسین (بی‌تا). تاریخ الشیعه. قم: مکتبة بصیرتی. - مفید، محمد (1363). تصحیح الاعتقاد. قم: الشریف الرضی. - مقدسی، ابوعبدالله محمد (1362): احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. ترجمه علینقی منزوی. تهران: علمی. - ملکی میانجی، محمدباقر (بی‌تا). تفسیر مناهج البیان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - منشی کرمانی، ناصرالدین (بی‌تا). نسائم الاسحار من لطائم الاخبار. تصحیح میرجلال‌الدین حسینی ارموی. تهران: دانشگاه تهران. - موسوی، سیدمرتضی، «مدارس نظامیه؛ نخستین مراکز آموزشعالی در اسلام»، مصباح، سال سوم، شماره 11، 1373 ش، صص 83-102. - موسویان، سید محمدرضا (1380). اندیشه سیاسی شیخ طوسی. قم: بوستان کتاب. - نجاشی، احمد بن علی (1407). رجال النجاشی. قم: النشر الاسلامی. - نُعمانی، شِبلی (1328). تاریخ علم کلام. سید محمدتقی فخر داعی‌گیلانی. تهران: رنگین. - یاقوت حموی (1408). معجم البلدان. بیروت: للطباعة و النشر. -Kafesoglu, Ibrahim (1988). A History of Seljuks: Ibrahim KafesoglusInterpretation and the Resulting Controversy, tra, Gary leiser, Carbondale: Southern in University Press.
- Koblberg, Etan (1991). Be Life and Law in Imami Shiism, Grent: BritainVariorum. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,220 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,174 |
||