پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 939 |
| تعداد مقالات | 7,734 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,750,813 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,073,888 |
بازتاب نماد آینه در عرفان و اسطوره با تکیه بر بندهشن و مرصادالعباد | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 2، دوره 7، شماره 13، آبان 1394، صفحه 143-174 اصل مقاله (871.29 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2016.2494 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا عامری* 1؛ مهین پناهی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا | ||
| 2استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا(س) | ||
| چکیده | ||
| چکیده اساطیر، میراث به‌جامانده از باورهای انسان نخستینند که در طول زمان ادامه یافته و در ضمیر ناخودآگاه جمعی بشر به یاد آورده می‌شوند. آنها در خود، نمادهایی را جای داده‌اند که در دوره‌های مختلف به اشکال گوناگون در آثار ادبی و هنری انعکاس یافته‌اند. استفاده از این نمادها برای ترسیم جهان انتزاعی بزر‌گ‌تر، اساطیر را که اغلب در مورد حوادث ماورایی خلقت سخن می‌گویند با عرفان که عرصة نادیده‌ها را به تصویر می‌کشد، پیوند می‌دهد. "آینه" نیز یکی از این نمادها است که به شیوه‌های مختلف در متون اسطوره‌ای و عرفانی جلوه‌گر شده است. این مقاله در نظر دارد با روشی توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که: نماد آینه در بندهشن و مرصادالعباد، به عنوان نمونه‌هایی از متون اساطیری و عرفانی، چگونه بازتاب یافته است ؟ در بندهشن که از مهم‌ترین متون دینی زرتشتیان و تفاسیر پهلوی اوستاست؛ از آینه به عنوان یکی از اجزای پنجگانة بدن آدمی نام برده شده است. آینه، بخشی از وجود انسان است که بعد از مرگ به خورشید بازمی‌گردد و در رستاخیز، خورشید آنها را دوباره به آدمیان می‌دهد تا یکدیگر را باز‌شناسند. در مرصاد نیز که از امّهات آثار منثور فارسی و از تفاسیر عرفان اسلامی است؛ آینه کاربردی شاعرانه یافته و تا حدودی به مفهوم "انسان کامل" نزدیک شده است. درون آدمیان، آینه‌کاری دست توانای پروردگار است. این آینه‌ها سرانجام بعد از مرگ در کنار هم قرار می‌گیرند تا آینه تمام قدّی را بسازند که تجلّی‌گر جلوة خداوند است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نماد؛ عرفان؛ آینه؛ بندهشن؛ مرصادالعباد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The reflection of “Mirror” Symbol in Myth & Mysticism According to Bundahishn and Mersad al-ebad | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Ameri1؛ Mahin Panahi2 | ||
| 1PhD student of Persian Language and Literature, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| 2Professor of Persian Language and Literature, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract Being present for centuries, myths are our ancestors’ heritage that continues to reverberate in man’s unconscious mind. They contain symbols, frequently reflected in a variety of forms in literary and art works of different eras. Using these symbols for depicting a panoramic world will connect myths –which are often about supernatural incidences- to mysticism –which illustrates the unseen. The Mirror is one of these symbols that have been miscellaneously presented in mythical and mystical texts. This paper aims at providing a descriptive-analytic answer to this question: how is the Mirror symbol reflected in Bundahishn and Mersaad-al-Ibad as two mythical and mystical texts? In Bundahishn, one of the primal Zoroastrian religious texts as well as Pahlavi interpretations of Avesta, the Mirror is considered as one of the five parts of human body. The Mirror is the part which returns to the Sun and will be bestowed back to the humans by the Sun in the Resurrection Day to enable them to recognize themselves. In Mersaad, also one of the most important Persian prose and Islamic Mysticism interpretations, the Mirror has accepted a poetical function and has almost touched on the concept of “perfect man”. The inner world of men is the mirror-work of God. After death, these mirrors will be brought together to make up a full-length, God-reflecting mirror. . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Symbol, Mysticism, The Mirror, Bundahishn, Mersaad-al-Ibad | ||
| مراجع | ||
|
منابع 1. ابن‌عربی، محی‌الدین. (1370). فصوص‌الحکم. تعلیق ابوالعلاء عفیفی. چ 2، الزهرا (س). تهران 2. اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1377). باغ سبز عشق. یزدان. تهران. 3. بصیری، مریم. (1393). قصة آفرینش در ایران پیش و پس از اسلام. عصر داستان. تهران. 4. بلوکی، مهتاب. (1386). ژان ژنه و نگرشی متفاوت بر مضمون آینه. شناخت پژوهشنامة علوم انسانی. ش 54. صص 91- 100. 5. بهنام‌فر، محمد. (1387). وحی دل مولانا. بهنشر. مشهد. 6. بیلسکر، ریچارد. (1391). اندیشة یونگ. ترجمة حسین پاینده. چ 4. فرهنگ جاوید. تهران. 7. پورنامداریان، محمدتقی. (1389). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. چ 7. علمی و فرهنگی. تهران. 8. پورنامداریان، تقی و محمد خسروی شکیب. (1387). دگردیسی نمادها در شعر معاصر. پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش 11. صص 147- 162. 9. حافظ، شمس‌الدین محمد. (1389). دیوان حافظ. به کوشش سیدمحمد راستگو. نی. تهران 10. دادگی، فرنبغ. (1390). بندهشن. گزارش مهرداد بهار. چ 4. توس. تهران. 11. دوبوکور، مونیک. (1387). رمزهای زندهجان. ترجمۀ جلال ستاری. چ 3. مرکز. تهران. 12. دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامة دهخدا. ج 1. چ 2. دورة جدید. دانشگاه تهران. تهران. 13. ذوالفقاری، محسن و حجت‌اله امیدعلی. (1392). نمادپردازی در چند شاعر شعر نو و مقایسة آنها با هم. سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب). سال 6. ش 1. شمارۀ پیاپی 19. صص 189- 204. 14. رازی، نجم‌الدین دایه. (1391). مرصادالعباد. تصحیح محمدامین ریاحی. چ 15. علمی و فرهنگی. تهران. 15. روشن، امین. (1386). آیینة در اندیشة مولانا. ادیان و عرفان. ش 11. صص 107- 121. 16. زنجانی، برات. (1384). احوال و آثار و شرح مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی. چ 7. دانشگاه تهران. تهران. 17. ستاری، جلال. (1384). مدخلی بر رمزشناسی عرفانی. چ 2. مرکز. تهران. 18. سجادی، سیدجعفر. (1389). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. چ 9. طهوری. تهران. 19. سرلو، خوان ادواردو. (1392). فرهنگ نمادها. ترجمة مهرانگیز اوحدی. چ 2. دستان. تهران. 20. سهروردی، شهاب‌الدین. (1393). عقل سرخ. چ 9. مولی. تهران. 21. ــــــــــــــــــــ . (1388). لغت موران. چ 3. به کوشش حسین مفید. مولی. تهران. 22. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1392). زبان شعر در نثر صوفیه. سخن. تهران. 23. شوالیه، ژان و آلن گربران. (1388). فرهنگ نمادها. ج 1. چ 3. ترجمة سودابه فضایلی. جیحون. تهران. 24. عمید زنجانی، عباسعلی. (1367). تحقیق و بررسی در تاریخ تصوف. چ 2. دارالکتب الاسلامیه. تهران. 25. فتوحی، محمود. (1395). بلاغت تصویر. چ 4. سخن. تهران. 26. فره‌وشی، بهرام. (1381). فرهنگ فارسی به پهلوی. چ 3. دانشگاه تهران. تهران. 27. کریستینسن، آرتور. (1389) نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران. ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی. چشمه. تهران. 28. کمپبل، جوزف (1394). تو آن هستی. دوستان. تهران. 29. لانگ، اندرو. (1386). قصه‌های پریان کتاب زرد. ترجمة علی‌اکبر خداپرست. لوک (وابسته به انتشارات کاروان). تهران. 30. ــــــــــ . (1387الف). قصه‌های پریان کتاب آبی. چ 3. ترجمة علی‌اکبر خداپرست. لوک (وابسته به انتشارات کاروان). تهران. 31. ــــــــــ . (1387ب). قصه‌های پریان کتاب قرمز. ترجمة علی‌اکبر خداپرست. لوک (وابسته به انتشارات کاروان). تهران. 32. لاهیجی، شمس‌الدین محمد. (1391). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز. تصحیح و تعلیق محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی. چ 10. زوار. تهران. 33. لوفلر دلاشو، مارگریت (1386). زبان رمزی قصه‌های پریوار. چ 2. ترجمة جلال ستاری. توس. تهران. 34. مشرف، مریم. (1383). آینه و چنگ در زبان مولوی. زبان و ادبیات فارسی. س 12. ش 45- 46. صص 81- 106. 35. مقیمپور بیژنی، طاهره. (1389). آینه و قاب آینه در تاریخ هنر ایران. کتاب ماه هنر. ش 140. تهران. صص 98- 103. 36. میرفخرایی، مهشید. (1366). آفرینش در ادیان. مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. تهران. 37. نامورمطلق، بهمن. (1392). درآمدی بر اسطوره‌شناسی: نظریه‌ها و کاربردها. سخن. تهران. 38. نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. (1388). خسرو و شیرین. چ 2. مصحح حسن وحید دستگردی. زوار. تهران. 39. هال، جیمز. (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمة رقیه بهزادی. فرهنگ معاصر. تهران.
40. Mackenzie, D. N. (1986). A Concise Pahlavi Dictionary. 3rd Edition. Oxford University Press. London. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,013 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,898 |
||