پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 951 |
| تعداد مقالات | 7,816 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,002,919 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,218,904 |
بازنمود بنیان‌های فکری مشروطه‌خواهی در خوابنامه‌های عصر قاجاریه | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 6، دوره 24، شماره 14 - شماره پیاپی 99، دی 1393، صفحه 117-147 اصل مقاله (522.75 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2016.2371 | ||
| نویسندگان | ||
| زهره علیزاده* 1؛ زهرا علیزاده بیرجندی2 | ||
| 1کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه بیرجند | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند | ||
| چکیده | ||
| خوابنامه‌های عصر قاجاریه یکی از منابع غیر تاریخنگارانه‌اند که در آشنایی با زمینه‌ها و بستر‌های فکری شکل‌گیری انقلاب مشروطه جایگاه ویژه‌ای دارند. شماری از روشنفکران عصر قاجار با رویکرد به قالب نوشتاری خوابنامه به طرح افکار نوخواهانه و ایده‌های انتقادی‌شان پرداختند. این اندیشه‌گران بنابر ملاحظات سیاسی، محدودیت‌ها و اقتضائات زمانه، خوابنامه را قالب مناسبی برای به چالش کشیدن نظم موجود و تبیین نظرات اصلاحی و نوگرایانه خویش یافته‌اند. در مقاله حاضر ضمن تحلیل محتوای خوابنامه‌های مسالکالمحسنین اثر طالبوف، سیاحتنامه‌ی ابراهیم‌بیگ از زین‌العابدین‌مراغه‌ای، یک کلمه‌ی مستشار‌الدوله‌ی تبریزی، رساله‌ی رؤیای عجیبه و مشاهد غریبه از عبدالجواد نیشابوری، مجلس آسمانی از عبدالرحیم الهی و رؤیای صادقه از محمد‌حسن‌تاجر‌کاشانی ،نقش آن‌ها در بیداری اذهان و تکوین زمینه‌های فکری انقلاب مشروطه با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است. یافته‌های مقاله‌ی حاضر نشان می‌دهد این آثار در شکل‌گیری تبیین فکری مشروطیت و طرح مضامینی چون قانون‌خواهی، وطن‌پرسی، آزادی، حقوق زنان، تأسیس مجلس، خرافه-ستیزی، به چالش کشیدن نظم سیاسی موجود، استبداد‌ستیزی و... نقش مهمی ایفا کرده‌اند. اهمیت این نقش با در نظر گرفتن موانع سیاسی، سنتی و مذهبی مشروطه‌خواهان با آن بودند آشکار می‌کرد. واژگان کلیدی: خوابنامه‌ها، انقلاب مشروطیت، طالبوف؛ مستشارالدوله، زین‌العابدین مراغهای، عبد الرحیم‌الهی قرجه‌داغی‌اهری؛ | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خوابنامه‌ها؛ انقلاب مشروطیت؛ طالبوف؛ مستشارالدوله؛ زین‌العابدین مراغهای | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reflection of constitution revolution ideal foundations in dream letters of Qajar era | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zohre Alizade1؛ zahra Alizadeh Birjandi2 | ||
| 1MA in History of Islamic Iran | ||
| 2Associated Professor, Department of History, University of Birjand | ||
| چکیده [English] | ||
| Dream letters of Ghajareie period is one of the non-historiographical source that has a special place in familiarity with fields and intellectual contexts of formation of Constitution Revolution. Numbers of Intellectuals of Ghajareie period began to project novel thoughts and critical ideas. By considering political considerations, limitations, and time requirements, these thinkers have found dream letters as a suitable format to challenge the existing order and explain the corrective comments. Present article analyzes the content of Masalek Almohsenin’s dream letters by Talbof Tabrizi, Ebrahim Beig’s itinerary by Zeinolabedin Maraghei, one word by Mostasharodolleh Tabrizi, dissertation of parliament by Abdolrahim Gharjedaghi Ahari and also evaluates the role of them in awakening minds and developing intellectual fields of constitution revolution by descriptive- analytical method. Findings of present article indicates that these works have had an important role in the formation of intellectual explanation of constitution and presentation of contents like demanding for ruling of law, patriotism, freedom, women's rights, establishment of parliament, anti-superstition, challenging the existing political discipline, anti-tyranny and so on. The importance of this role is revealed by considering political, traditional and religious barriers of constitutionalists. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Dream letters, Constitution Revolution, Talbof, Mostasharodolleh, Zeinolabedin Maraghei, Abdolrahim Gharjedaghi Ahari | ||
| مراجع | ||
|
- آجودانی، ماشاءالله (1382). مشروطۀ ایرانی. تهران: اختران. - آدمیت، فریدون (1355). ایدئولوژی نهضت مشروطۀ ایران. تهران: پیام. - ----------- (1363). اندیشههای طالبوف تبریزی. تهران: دماوند. - اردلانی، اجلال (1379). ادوار نثر فارسی در دوران مشروطیت. سنندج: نثر ژیار، انیستیتوی تحقیقاتی- پژوهشی کُرد. - اعتضادالسلطنه، علیقلیمیرزا (1370). اکسیرالتواریخ. به‌اهتمام جمشید کیانفر. تهران: ویسمن. - اکبری، محمدعلی (1384). پیشگامان اندیشۀ جدید در ایران: عصر روشنگری ایرانی. تهران: مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی. - امینالدوله، میرزاعلیخان (1355). خاطرات سیاسی امینالدوله. به‌کوشش حافظ فرمانفرماییان. تهران: امیرکبیر. - الهی، عبدالرحیم (1324). «قانون» روزنامة تربیت. س9. ش 419. صص3-1 و ش420. صص1-2. - ----------- (1324). «مجلس شورای آسمانی». روزنامة تربیت. س9. ش 428. صص1-5. - انوشه، حسن (1376). فرهنگنامۀ ادب فارسی (2).تهران: سازمان چاپ و انتشارات. - بهادر، میرزامحمدخان (1314). «داستاننگاری». ارمغان. س16. ش165. صص49-54. - بیهقی، خواجه ابوالفضل محمد بن حسین (1370). تاریخ بیهقی. تصحیح علیاکبر فیاض. مشهد: دانشگاه فردوسی. - پروین، ناصرالدین (1379). تاریخ روزنامهنگاری ایرانیان و دیگر پارسینویسان. ج2. تهران: نشر دانشگاهی. - تاجرکاشانی، محمد حسن تاجر (1363). رؤیای صادقه. به کوشش جمشید صداقت‌نژاد. تهران: نشر بهاره. - روزنامة تربیت (1318). س4. ش196. صص2-1 - تفرشیحسینی، میرزا سید احمد ( 1386). روزنامۀ اخبار مشروطیت و انقلاب ایران در سالهای 1321-1328ق. به‌انضمام وقایع استبداد صغیر از نویسندۀ گمنام. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر. - تقیزاده، حسن (1372). زندگی طوفانی: خاطرات سید حسن تقیزاده. به‌کوشش ایرج افشار. چ2. تهران: علمی. - حائری، عبدالهادی (1364). تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق. چ2. تهران: امیرکبیر. - خاتمی، احمد (1374). پژوهشی در نثر و نظم دورۀ بازگشت ادبی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی و انتشاراتی پایا. - دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامۀ دهخدا. ج7. تهران: دانشگاه تهران. - رحمانیان، داریوش و زهرا حاتمی (1392). مقدمهای بر رؤیاشناسی تاریخی: مطالعۀ موردی تصحیح انتقادی رسالۀ منامیه. تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام. - رحیملو، یوسف ( 1374). «خواب‌دیدن در سنت و سیاست صفویان». نشریۀ دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی. ش 1. صص129-113. - زرگرینژاد، غلامحسین (1387). رسایل مشروطیت: مشروطه به‌روایت موافقان و مخالفان. ج1 و 2. تهران: مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی. - صالحی، نصرالله (1387). اندیشۀ تجدد و ترقی عصر بحران (1327-1399، 1288-1299). تهران: طهوری. - صدقی، تاصر (1382). « نقد و بررسی آراء و اندیشههای میرزاعبدالرحیمالهی درباره قانون و مجلس شورا». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. س7. ش 73. صص 29-21. - صدیقی، غلامحسین (1349). «ده رسالۀ تبلیغاتی دیگر از صدر مشروطیت». نشریۀ راهنمای کتاب. ش90-91. صص24-17. - صفری، ماجد (1382). تاریچة مطبوعات ایران از کاغذ اخبار تا نشریات الکترونیکی. تهران: رویداد. - طالبوف، عبدالرحیم (1347). مسالکالمحسنین. تهران: شرکت کتابهای جیبی. - ------------- (1357). سیاست طالبی. تهران: علم. - علیزاده بیرجندی و دیگران (1394).« دلایل رویکرد اندیشه‌ورزان عصر قاجار به خوابنامهنویسی». فصل‌نامه پژوهشهای تاریخی. دانشگاه اصفهان. س51. دورة جدید. س7. ش2. صص 32-13. - فوران، جان (1377). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران. مترجم احمد تدین. تهران: خدمات فرهنگی رسا. - قاسمپور، داوود (1388). «اقیانوس، روزنامۀ حامی محمدعلیشاه». پیام بهارستان. س1. ش3. صص249-239. - کسروی، احمد (1351). تاریخ مشروطۀ ایران. تهران: امیرکبیر. - ---------- (1384). تاریخ هیجده‌سالۀ ایران. تهران: امیرکبیر. -کرمانی، ناظمالاسلام (1376). تاریخ بیداری ایرانیان. به اهتمام علیاکبر سعیدیسیرجانی. چ5. تهران: پیکان. -گودرزی، غلامرضا (1383). دین و روشنفکران مشروطه. با مقدمۀ غلام‌عباس توسلی. تهران: اختران. - مراغهای، زین‌العابدین ( 1385). سیاحتنامۀ ابراهیم‌بیگ. به‌کوشش م.ع. سپانلو. تهران: آگاه. - مستشارالدوله، یوسف. (1363).رسائل قاجاری. به کوشش همارضوانی و صادق سجادی. تهران: نشر تاریخ ایران. - مستوفی، عبدالله (1371). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری ایران در دورۀ قاجاریه. تهران: زوار. - ملکزاده، مهدی (1363). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. ج2. تهران: سخن. - میرصادقی، جلال (1381). داستاننویسیهای نامآور معاصر ایران با نقد و بررسی آثار سی و یک نویسنده از آغاز داستاننویسی نوین ایران تا انقلاب 1357. تهران: اشاره. - میرعابدینی، حسن (1380). صد سال داستاننویسی ایران. ج1 و 2. چ2. تهران: نشر چشمه. - میرویچ، اوا. (1347). «مردم‌شناسی: خواب‌گزاری در ایران». مترجم جلالالدین ستاری. علوم اجتماعی. مطالعات جامعهشناختی. دورۀ قدیم. ش1. صص109-120. - ناتلخانلری، پرویز (1369). هفتاد سخن از گوشه و کنار ادبیات فارسی. ج3. تهران: توس. - نایینی، محمد‌حسین (1361). تنبیه الامة وتنزیه الملة یا حکومت از‌نظر اسلام. تهران: شرکت سهامی انتشار. - نجفی، موسی (1392). بنیاد فلسفه سیاسی در ایران عصر مشروطیت: تلاقی اندیشة سیاسی اسلام و ایران با غرب به انضمام دوازده رساله مهم سیاسی از آن عصر. تهران: مطالعات تاریخ معاصر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 914 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,010 |
||