مناسبات سامانیان با خلافت عباسی و عوامل مؤثر بر آن

منابع

- ابن‌اثیر، علی‌بن محمد ( 1399ق).  الکامل فی التاریخ. تصحیح کارل یوهانس تورنبرگ. ج۷-۸. بیروت: دارصادر.

- ابن‌اسفندیار، محمدبن حسن (1366). تاریخ طبرستان. تصحیح عباس اقبال. ۲ج. تهران: کلالۀ خاور.

- ابن‌بابویه، محمدبن علی (1410ق). من لایحضره الفقیه. اشرف علی تحقیقه السیدحسن الموسوی الخرسان. ج۱. بیروت: دارصعب و دارالتعارف.

- ابن‌بابه القاشانی، علی‌بن محمد. رأس مال‌الندیم. کتابخانۀ دانشگاه تهران. نسخۀ عکسی شمارۀ ۳۱۵-۳۱۶.

- ابن‌جوزی، عبدالرحمن‌بن علی (1357-۱۳۶۰ق)، المنتظم فی التاریخ ملوک و الامم. ج۵-۶. حیدرآباد الدکن: مطبعه دائره‌المعارف العثمانیه.

- ابن‌حوقل، محمدبن حوقل (1345). صوره‌الارض. ترجمۀ جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

- ابن‌خلکان، احمدبن محمد (1987). وفیات الاعیان لأنباء ابناء الزمان. تحقیق احسان عباس. ج۲. بیروت: دارصادر.

- ابن‌شهاب یزدی، تاج‌الدین حسن، جامع‌‌التواریخ. کتابخانۀ ملی ایران. نسخۀ خطی شمارۀ 1330ف.

- ابن‌عنبه، احمدبن علی (1380ق). عمده الطالب فی انساب آل ابی‌طالب. تصحیح محمدحسن آل‌الطالقانی. نجف: مطبعه الحیدریه.

- ابن‌فضلان، احمدبن فضلان (1345). سفرنامه. ترجمۀ ابوالفضل طباطبایی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

- ابن‌فقیه، احمدبن محمد (1883). مختصر‌البلدان. تصحیح یان دخویه. لیدن: بریل.

- ابن‌فوطی، عبدالرزاق‌بن احمد (1375). مجمع الاداب فی معجم الالقاب. تحقیق محمد الکاظم. ج۵. تهران: وزاره الثقافه و الارشاد الاسلامیه.

- ابن‌مسکویه، احمدبن محمد (1334ق). تجارب‌‌الامم. تصحیح ه‍.ف. امدروز. ۳ج. بغداد: مکتبه المثنی.

- ابن‌ندیم، محمدبن اسحق (1381). الفهرست. ترجمه و تحقیق رضا تجدد. تهران: اساطیر.

- ابوالفرج اصفهانی، علی‌بن حسین (۱۴۰۸ق). مقاتل‌الطالبیین. تحقیق السیداحمد صقر. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.

- ابوریحان بیرونی، محمدبن احمد (۱923). آثار الباقیه عن القرون الخالیه. تصحیح ادوارد زاخائو. لیپزیک: [بی‌نا].

- اسفزاری، معین‌الدین محمد (1338). روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات. تصحیح محمد کاظم امام. ج۱. تهران: دانشگاه تهران.

- اشپولر، برتولد (۱۳۶۴). تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی. ترجمۀ جواد فلاطوری. ج۱. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. 

- اصطخری، ابراهیم‌بن محمد (1368). مسالک و ممالک (ترجمۀ فارسی المسالک و الممالک). تصحیح ایرج افشار. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

- بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (135۲). ترکستان‌نامه، ترجمۀ کریم کشاورز. ج۱. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

- -------------------- (۱376). تاریخ ترک‌های آسیای میانه. ترجمۀ غفار حسینی. تهران: توس.

- بغدادی، عبدالقاهربن طاهر (1367ق). الفرق بین الفرق. صححه و کتب هواشه محمد زاهدبن الحسن الکوثری. عنی بنشره عزت العطار الحسینی. قاهره. [بی‌نا]. 

- بلخی، ابوالمؤید. عجایب‌البلدان. کتابخانۀ دانشگاه تهران. نسخۀ عکسی شمارۀ 1580.

- بلعمی، محمدبن محمد (1366). تاریخنامۀ طبری. تصحیح محمد روشن. ج۲. تهران: البرز.

- بیهقی، علی‌بن زید (1371). لباب‌الانساب. تحقیق مهدی الرجایی. قم: مکتبه آیه ‌الله العظمی النجفی المرعشی.

- ------------ (1968). تاریخ بیهق. تصحیح قاری کلیم‌الله حسینی. حیدرآباد: [بی‌نا].

- بیهقی، محمدبن حسین (1374). تاریخ بیهقی. تصحیح علی‌اکبر فیاض. تهران: نشر علم.

- پرگاری، صالح (1378). «روابط سامانیان و علویان طبرستان». نامۀ آل‌سامان (مجموعه مقالات مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان». به‌کوشش علی‌اصغر شعردوست و قهرمان سلیمانی. مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان. صص۱۰۳-۱۱۲.

- تاریخ سیستان (۱۳۱۸). تصحیح ملک‌الشعراء بهار. تهران: کلالة خاور.

- ترابی، جمال (1350). سکه‌های شاهان اسلامی ایران. ج2. تبریز: موزۀ آذربایجان.

- ثعالبی، عبدالملک‌بن محمد (1375ق). یتیمة الدهر فی محاسن اهل العصر. تحقیق محمد محی‌الدین عبدالحمید. ج۴. قاهره: مطبعة عیسی البابی الحلبی.

-  ----------------- (1977). تحفه‌الوزراء. تحقیق حبیب علی الراوی و الدکتوره ابتسام مرهون ‌الصفار. بغداد: مطبعه العانی.

- ------------------ (1990). آداب‌الملوک. تحقیق جلیل العطیه. بیروت: دارالغرب الاسلامی.

- ------------------ (۱376). ثمار القلوب فی المضاف و المنسوب. ترجمۀ رضا انزابی‌‌نژاد. مشهد: دانشگاه فردوسی.

- ثواقب، جهانبخش (1378). «سامانیان و نظام خلافت عباسی». نامۀ آل‌سامان (مجموعه مقالات مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان). به‌کوشش علی‌اصغر شعردوست و قهرمان سلیمانی. مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان. صص134-146.

- جرفادقانی، ناصح‌بن ظفر (1354). ترجمۀ تاریخ یمینی. تصحیح جعفر شعار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

- جهشیاری، محمدبن عبدوس (135۷‍ق) الوزراء و الکتاب. عنی بتصحیحه و تحقیقه عبدالله اسماعیل الصاوی. قاهره: مطبعه عبدالحمید الحنفی.

- حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله (1337). تاریخ نیشابور. تلخیص الخلیفه النیشابوری. تصحیح بهمن کریمی. تهران: کتابخانۀ ابن‌سینا.

- حدود العالم من المشرق الی المغرب(۱۳۶۲). تصحیح منوچهر ستوده. تهران: طهوری.

- حسنی، احمدبن ابراهیم (1987). المصابیح(اخبار الأئمه الزیدیه). تحقیق ویلفرد مادلونگ. بیروت: دارالنشر. 

- حمدالله مستوفی، حمدالله‌بن ابی‌بکر (1364). تاریخ گزیده. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: امیرکبیر.

- حمزه اصفهانی، حمزه‌بن حسن (1340ق). تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء. تصحیح جواد ایرانی تبریزی. برلین: مطبعۀ کاویانی.

- خوافی، احمدبن محمد (1339). مجمل فصیحی. به‌کوشش محمود فرخ. ج۲. مشهد: باستان.

- خواندمیر، غیاث‌الدین‌بن همام‌الدین (1333). حبیب السیر فی اخبار افراد بشر. ج۲.تهران: کتاب‌فروشی خیام.

- دنیل، التون. ال. (1367). تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در زمان حکومت عباسیان. ترجمۀ مسعود رجب‌نیا. تهران. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

- دوانی، علی (۱۳۷۷-۱۳۸۸). مفاخر اسلام. ج۱-۲. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی- امیرکبیر.

- ذهبی، محمدبن احمد (1403ق). سیر اعلام النبلاء. تحقیق شعیب ارنووط. ج۵ و ۱۵. بیروت: مؤسسه الرساله.

- -------------- (1961).  العبر  فی خبر من غبر. تحقیق فؤاد سید. ج۳. کویت: [بی‌نا].

- رافعی قزوینی، عبدالکریم‌بن محمد (1376). التدوین فی اخبار قزوین. تحقیق عزیزالله العطاردی. ج۲. تهران: جمعیه المخطوطات الایرانیه- نشر عطارد.

- رحمتی، محسن (1391). «نگرشی بر قیام رافع‌بن لیث». فصلنامۀ تاریخ اسلام و ایران. س22. ش101. صص۶۹-۹۳.

- رودکی، جعفربن محمد (1374). دیوان اشعار. شرح و توضیح منوچهر دانش‌پژوه. تهران: توس.

- روذراوری، ابوشجاع محمدبن حسین (1334ق). ذیل تجارب‌‌الامم. تصحیح ه‍.ف. امدروز. بغداد: مکتبه المثنی.

- زرین‌کوب، عبدالحسین (1371). تاریخ مردم ایران از پایان ساسانیان تا پایان آل‌بویه. تهران: امیرکبیر.

- سبکی، عبدالوهاب‌بن علی (۱۳۸۳-۱۳۸۸ق). طبقات الشافعیة الکبری. تحقیق محمود محمد الطناحی و عبدالفتاح محمد الحلو. ج۲. قاهره: مطبعه عیسی البابی الحلبی و شرکاء بمصر.

- سمعانی، عبدالکریم بن محمد (1409ق). الانساب. تحقیق عبدالله عمر البارودی. ج۱-۲. بیروت: دارالجنان.‍

- سیوطی، عبدالرحمن‌بن ابی‌بکر (1406ق). تاریخ‌الخلفاء. حققه و قدم له محمد العثمانی و قاسم الشماعی الرفاعی. بیروت: دارالقلم.

- شبانکاره‌ای، محمدبن علی (1363). مجمع‌الانساب. تصحیح میرهاشم محدث. تهران: امیرکبیر.

- شهرستانی، محمدبن عبدالکریم (1368ق). الملل و النحل. صححه و علق علیه الشیخ احمد فهمی محمد. ج۱. قاهره. مکتبه الحسین التجاریه: مطبعه حجازی بالقاهره.

- صابی، ابواسحق ابراهیم (1987). التاجی فی اخبار الدوله الدیلمیه (اخبار الائمه الزیدیه). تصحیح ویلفرد مادلونگ. بیروت: دارالنشر.

- صابی، ابوالحسین هلال‌بن المحسن (1904). التاریخ (ضمیمۀ تحفه الامراء فی التاریخ الوزراء).  بیروت: مطبعه الاباء السیوعیین.

- صفی‌الدین بلخی، عبدالله عمر (1350). فضایل بلخ. ترجمۀ محمدبن محمدبن حسین حسینی. تصحیح عبدالحی حبیبی. تهران. بنیاد فرهنگ ایران.

- صولی، محمد‌بن یحیی (1354ق). اخبار الراضی بالله و المتقی لله. عنی بنشره ج. هیورث. دن. قاهره: مطبعه الصاوی.

- طبری محمدبن حریر(۱۳۵۷ق). تاریخ الامم و الملوک. ج۸.  یطلب من المکتبه الکبری. مطبعه الاستقامه بالقاهره.

- -------------- ( 1367). تفسیر قرآن (ترجمۀ فارسی کهن). تصحیح حبیب یغمایی. تهران: توس.

- طوسی، محمدبن حسن (1348). اختیار معرفه الرجال المعروف برجال الکشی. صحح و علق علیه و قدم له حسن المصطفوی. مشهد: دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی.

- ---------------- (1351). الفهرست. به‌کوشش محمود رامیار. به‌ضمیمۀ نضدالایضاح. مشهد: دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی. 

- عبدالله‌یف، سعدالله (1378). امیراسماعیل سامانی. تهران: مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان.

- عتبی، محمدبن عبدالجبار (1286ق). تاریخ یمینی. مصر (قاهره): مطبعه بولاق.

- عوفی، محمدبن محمد. جوامع‌الحکایات و لوامع‌الروایات. کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات تهران. نسخۀ خطی. شمارة 27ب.

- غفاری، قاضی‌احمد (1340 [تاریخ مقدمه]). تاریخ نگارستان. تصحیح آقامرتضی مدرس گیلانی. تهران: کتاب‌فروشی حافظ.

- ------------- ( 1342 [تاریخ مقدمه]). تاریخ جهان‌آرا. به‌کوشش حسن نراقی. تهران: حافظ.

- فرای، ریچارد نلسون (1365). بخارا دستاورد قرون وسطی. ترجمۀ محمود محمودی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

- ------------- (گردآوری) (1372). «سامانیان». در تاریخ ایران از اسلام تا سلاجقه. از مجموعۀ تاریخ کمبریج.  ج 4. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.

- فروزانی، ابوالقاسم (۱۳۸۱). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دورة سامانیان. تهران: سمت.

- قرشی، عبدالقادربن محمد (1398ق). جواهر المضیئه فی طبقات الحنفیه. تحقیق عبدالفتاح محمد الحلو. ج۱. قاهره: مطبعه عیسی البابی الحلبی.

- قرطبی، عریب‌بن سعد (1977). صله التاریخ الطبری (ذیول تاریخ الطبری). تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم. ج۱۱. قاهره: دارالمعارف.

- قوچانی، عبدالله (1378). «اقتدارسامانیان دربرابر خلفای عباسی». نامۀ آل‌سامان (مجموعه مقالات مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان». به‌کوشش علی‌اصغر شعردوست و قهرمان سلیمانی. مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان. صص۲۰۱-۲۱۸.

- گردیزی، عبدالحی‌بن ضحاک (1363). تاریخ گردیزی. تصحیح عبدالحی حبیبی. تهران: دنیای کتاب.

- محیط طباطبایی، احمد (1367). تطور حکومت در ایران بعد از اسلام. تهران: بعثت. 

- مرعشی، ظهیرالدین‌بن نصیرالدین (1345). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. به‌کوشش محمدحسین تسبیحی. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی شرق.

- مسعودی، علی‌بن حسین (1357ق). التنبیه و الاشراف. عنی بتصحیحه عبدالله اسماعیل الصاوی. [بی‌جا]. یطلب من المکتبه العصریه فی بغداد.

- ---------------- (1990). مروج ‌الذهب و معادن الجوهر. تصحیح محمد محی‌الدین عبدالحمید. ج۲. بیروت: الشرکه العالمیه للکتب.

- معین‌الفقرا، احمدبن محمد (1339). تاریخ ملازاده در ذکر مزارات بخارا. تصحیح احمد گلچین‌معانی. تهران: ابن‌سینا.

- مفتخری، حسین (1379). خوارج در ایران. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.

- مقدسی، محمدبن احمد ( 1408ق). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. تحقیق الدکتور محمد مخزوم. بیروت: دار احیاء التراث العربی. ‍

- منهاج سراج، عثمان‌بن احمد (۱۳۶۳). طبقات ناصری. تصحیح عبدالحی حبیبی. 2ج. تهران: دنیای کتاب.

- موسوی، محمدبن فضل‌الله. تاریخ خیرات. کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات تهران. نسخۀ خطی. شمارۀ 61ب.

- میرخواند، محمدبن خاوندشاه (1339). روضه‌الصفا. تهران: پیروز- خیام.

- ناجی، محمدرضا ( 1378). تاریخ تمدن و فرهنگ اسلامی در قلمروی سامانیان. تهران: مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان. 

- ناطق بالحق، یحیی‌بن حسین (1987). الافاده فی تاریخ الائمه الساده (الاخبار الائمه الزیدیه). تحقیق ویلفرد مادلونگ بیروت: دارالنشر.

- نجاشی، احمدبن علی (1408ق). رجال‌النجاشی. تحقیق محمدجواد النائینی. ج۱-۲. بیروت: دارالاضواء.

- نرشخی، محمدبن جعفر (1351). تاریخ بخارا. ترجمۀ ابونصر قباوی. تلخیص محمدبن زفربن عمر. تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

- نسفی، عمربن احمد (1378).  القند فی معرفه علماء سمرقند. تحقیق یوسف الهادی. تهران: میراث مکتوب.

- نظام‌الملک، حسن‌بن علی (1340). سیرالملوک. تصحیح هیوبرت دارک. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

- هروی، جواد (1378). «بررسی مناسبات سامانیان و خلافت عباسیان». نامۀ آل‌سامان (مجموعه مقالات مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان». به‌کوشش علی‌اصغر شعردوست و قهرمان سلیمانی. مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان. صص۳۶۸-۳۸۴.

- -------- (1380). تاریخ سامانیان عصر طلایی ایران بعد از اسلام. تهران: امیرکبیر.

- همدانی، محمدبن عبدالملک (1977). تکمله تاریخ‌الطبری (ذیول ‌التاریخ‌الطبری). ج11. تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. قاهره: دارالمعارف.

- یاقوت ‌حموی، یاقوت‌بن عبدالله (1409ق). معجم‌البلدان. تصحیح فردیناند ووستنفلد. ج۱. بیروت: دارصادر.

- --------------------- (1993). معجم‌الادباء. تحقیق احسان عباس. ج۱. بیروت: دارالغرب الاسلامی.

- یعقوبی، احمدبن ابی‌یعقوب ( 1358ق). التاریخ. ج۳. نجف: مکتبه ‌المرتضویه.  

- Lane Poole Staneley (1881–1889). Catalogue Of Oriental Coins In The British Museum. Vol. 2 & 9. London: Printed By Order of Trustees.