پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 941 |
| تعداد مقالات | 7,773 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,854,019 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,152,432 |
فرایند تاریخی روش‌شناسی تاریخ‌نگاری اسلامی | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 1، دوره 23، شماره 12، آذر 1392، صفحه 101-116 اصل مقاله (488.64 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2014.886 | ||
| نویسنده | ||
| ناصر صدقی* | ||
| دانشیار تاریخ دانشگاه تبریز | ||
| چکیده | ||
| مقوله‌ی روش ارتباط تنگاتنگی با نوع نگرش معرفتی به موضوع یک علمدارد؛همچنان‌که روش‌شناسی یا شناخت روش‌های یک علم هم مسئله‌ای است که ویژگی‌ها، و اصول و مبانی آن را باید از نوع نگاه نسبت به موضوع آن علم و معرفت شناسی مربوط به آن جست. بر همین اساس، در پژوهش حاضر وضعیت وفرایند تاریخی و جایگاه مقوله‌ی روش یا روش‌های رایج در تاریخ‌نگاری اسلامی درارتباط با نوع نگاه معرفتی مورخان مسلمان به موضوع و مسائل علم تاریخ بررسی شده است.هرچند برخی مورخان مسلمان متناسب با شرایط شکل‌گیری و گسترش جریان تاریخ‌نگاری اسلامی، به‌شکلی متناوب و البته همراه با گسست‌های بلندمدت و دامنه‌دار نوآوری‌های بسیاری را در عرصه‌ی روش‌شناسی داشته‌اند، جز مواردی محدود و استثنایی، به‌دلیل آنکهتاریخ نزد اکثر مورخان مسلمان به‌عنوان علم شناخت جامعه مطرح نشد، درنتیجه روش‌های رایج در آن‌هم معطوفبه شناخت واقعیات اجتماعی در بستر تاریخی نشد؛ زیرابه‌دلیل حاکم بودن و فراگیری نگاه معرفتی خبری بهموضوع و مسائل علم تاریخ و تلقی از تاریخ به‌عنوان معرفتی روایی و خبرمحور، مسئله‌ای مانند واقعیت تاریخی و ویژگی‌های چنین مقوله‌ای در محل اندیشه‌ی جدی مورخان مسلمان قرار نگرفته و درنتیجه روش یا روش‌های معطوف به شناخت چنین قضیه‌ای هم چندان جایگاهی نیافته است. درمقابل، آنچه به‌عنوان موضوع و مسئله‌ی محوری فعالیت تاریخ‌نگاری باقی ماند، خبر و روایت تاریخی بود و به‌سبب چنین نگرش معرفتی، روش‌های رایج هم بیشتر معطوف به چگونگی ضبط و ثبت خبر تاریخی شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ‌نگاری اسلامی؛ معرفت‌شناسی؛ روش‌شناسی؛ خبر تاریخی؛ واقعیت تاریخی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Methodological trends in Islamic Historiography | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naser Sedghi | ||
| Associate Professor, Department of History, University of Tabriz | ||
| چکیده [English] | ||
| The method is closely related to the view point of to the subject of a scientific knowledge. So that, the Methodological features of a knowledge or science should be sought from the type of approach to this subject. Accordingly, in this study the Common methods of the Islamic historiography in relation to the kind of Muslim historians' view to the history knowledge, has been studied. Except for a few exceptional cases, Such as IbnKhaldun, the most common methodol-ogical approaches in Muslim historiography did not attended to the social realities in historical context; Because the main topic of Muslim historians were the historical narrative, not event or historical fact. As a result, the most common methodological approaches in historio-graphy of Muslims concentrated on capture and record of historical reports or narratives. Thus the methods of cognition and analyze of historical facts in tradition of Muslim historiography was remain neglected. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic Historiography, Epistemology, Methodology, Historical Narrative, Historical Fact | ||
| مراجع | ||
|
منابع - آیینه‌وند، صادق(1377).علم تاریخ در گستره‌ی تمدن اسلامی. 2ج.تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - ابن‌الاثیر، عزالدین ابی الحسن علی (1417ق/1997م). الکامل فی التاریخ. الجزء الاول. حققه و اعتنی به الدکتور عمر عبدالسلام تدمری. بیروت: دارالکتب العربی. - ابن‌خلدون، عبدالرحمن(1382). مقدمه. ترجمه‌ی محمدپروین گنابادی. ج1. تهران: علمی و فرهنگی. - ابن‌مسکویه، ابوعلی(1376).تجارب‌الامم. ترجمه‌ی علینقی منزوی. ج5- 6. تهران: توس. - ایجی، محمدبن ابراهیم (1368).«تحفه الفقیر الی صاحب السریر» در تاریخ تاریخ‌نگاری در اسلام. (بخش دوم). فرانتس روزنتال. ترجمه‌ی اسدالله آزاد. مشهد: چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. - روزنتال، فرانتس(1366).تاریخ تاریخ‌نگاری در اسلام. بخش اول. ترجمه‌ی اسدالله آزاد. چ2. مشهد: چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. - زرین‌کوب، عبدالحسین (1362).تاریخ در ترازو. چ2.تهران: امیرکبیر. - سجادی، سیدصادق و هادی عالم‌زاده (1375).تاریخ‌نگاری در اسلام. تهران: سمت. - سخاوی، عبدالرحمن (1368)«الإعلان بالتوبیخ لمن ذمَّ اهل التاریخ» درتاریخ تاریخ‌نگاری در اسلام. (بخش دوم). فرانتس روزنتال. ترجمه‌ی اسدالله آزاد. مشهد: چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. - صدقی، ناصر (1388 الف).«روش‌شناسی ابن‌خلدون در مطالعات تاریخی».تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری (فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا). س19. دوره‌ی جدید. ش2. صص19-42. - ـــــــــــــــ (1388 ب).«رویکرد معرفتی خبرمحور در تاریخ‌نگاری اسلامی».تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری(فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا). س19. دوره‌ی جدید. ش4. صص75- 95. - طباطبایی، جواد (1374).ابن‌خلدون و علوم اجتماعی. تهران: طرح نو. - طبری، محمدبن جریر(1352).تاریخ طبری. ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده. ج1. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. - کافیجی، محی‌الدین محمد (1368). «المختصر فی علم التاریخ» در تاریخ تاریخ‌نگاری در اسلام. (بخش دوم). فرانتس روزنتال. ترجمه‌ی اسدالله آزاد. مشهد: چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی. - مسعودی، ابوالحسن(1374).مروج‌الذهب. ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده. ج1- 2. چ5. تهران: علمی و فرهنگی. - مهدی، محسن(1352).فلسفه‌ی تاریخ ابن‌خلدون. ترجمه‌ی مجید مسعودی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - نصار، ناصف (1366).اندیشه‌ی واقع‌گرای ابن‌خلدون. ترجمه‌ی یوسف رحیم‌لو. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - یوسفی راد، مرتضی (1387)«مکتب تاریخ‌نگاری مسعودی» درروش‌شناسی دانش سیاسی در تمدن اسلامی(مجموعه‌مقالات). به‌کوشش داوود فیرحی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,438 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,621 |
||