پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,017 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,585,663 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,621,092 |
واکاوی نگرش انسان شناسی دینی در متون تاریخی ثقفی کوفی و قزوینی رازی | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 12، دوره 33، شماره 32، دی 1402 | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2025.49637.1773 | ||
| نویسندگان | ||
| طاهره نظری ایلخانی آبادی1؛ مجتبی گراوند* 2؛ داریوش نظری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| انسان‌شناسی دینی به‌منزله‌ی رویکردی میان‌رشته‌ای، جایگاه انسان را در نسبت با آموزه‌های الهی بررسی می‌کند. این مفهوم در سنت امامیه، به‌ویژه از منظر انگاره‌ی «انسان کامل» و پیوند آن با نظام دینی، صورتی متمایز یافته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که بازتاب انسان‌شناسی دینی در دو متن شاخص امامیه یعنی الغارات تألیف ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی ( ۲۸۳ ق) و النقض نوشته‌ی عبدالجلیل قزوینی رازی ( ۵۶۰ ق) چگونه صورت‌بندی شده است؟ با وجود تفاوت در مشرب فکری این دو مؤلف ثقفی به‌عنوان محدّث و قزوینی به‌عنوان متکلم هر دو تاریخ را به‌مثابه‌ی ابزاری برای بازنمایی سیمای انسان دینی و دفاع از هویت شیعی، در سه محور مشترک به کار گرفته‌اند: هویت‌سازی مبتنی بر عقل و اخلاق، بهره‌گیری از روایت‌های تاریخی، و تعامل با زمینه‌های اجتماعی. تأکید الغارات بر انسجام اخلاقی و گرایش النقض به تقریب مذهبی، از گذار گفتمان امامی به‌سوی نگرشی تعامل‌گرا حکایت دارد. در این چارچوب، انسان کامل موجودی چندبُعدی است که از رهگذر عقل، اخلاق و شریعت، نقش اصلاح‌گرانه‌ای در جامعه ایفا می‌کند. مؤلفان با تکیه بر عقلانیت، دو مسیر مکمل را ترسیم کرده‌اند: مسیر درون‌دینی با تثبیت هویت شیعی و مسیر برون‌دینی با گرایش به دیالوگ چندفرهنگی. از منظر آنان، تاریخ نه صرفاً روایتی از رخدادها، بلکه ابزاری معرفتی برای تبیین ارزش‌های انسانی و نجات‌بخش تلقی می‌شود؛ و در این میان، مفهوم «انسان کامل» به‌عنوان الگویی جامع از کمال انسانی در منظومه‌ی معرفتی امامیه جایگاهی محوری می‌یابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| متون تاریخی شیعه امامی؛ انسان‌شناسی دینی؛ نگرش درون‌دینی و برون‌دینی؛ ابراهیم ثقفی کوفی؛ عبدالجلیل قزوینی رازی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of the Religious Anthropology Approach in the Historical Texts of Thaqafi Kufi and Qazvini Razi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Tahereh Nazari ilkhani abadi1؛ Mojtaba Garavand2؛ Dariush Nazari2 | ||
| 1PhD student, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Religious anthropology, as an interdisciplinary approach,examines the position of man in relation to divine teachings.This concept has found a distinctive form in the Imami tradition,especially from the perspective of the idea of the"perfect man"and its connection with the religious system.The present study, using a descriptive-analytical method,attempts to answer the question of how the reflection of religious anthropology is formulated in two key Imami texts, namely Al-Gharat by Ibrahim ibn Muhammad Thaqafi Kufi (283 AH) and Al-Naqd by Abdul Jalil Qazwini Razi (560 AH).Despite the difference in the intellectual orientation of these two authors,Thaqafi as a hadith scholar and Qazwini as a theologian, both have used history as a tool to represent the image of religious man and defend Shiite identity,in three common axes:identity-building based on reason and ethics, the use of historical narratives,and interaction with social contexts.Al-Gharat’s emphasis on moral coherence and the tendency of the anachronism to religious approximation indicate the transition of Imami discourse towards an interactionist perspective.In this framework,the perfect human being is a multidimensional being who,through reason,morality,and Sharia,plays a reforming role in society.Relying on rationality,the authors have outlined two complementary paths:an intra-religious path with the consolidation of Shiite identity and an extra-religious path with a tendency towards multicultural dialogue.From their perspective,history is not simply a narrative of events,but an epistemological tool for explaining human and saving values;and in the meantime, the concept of the “perfect human being”finds a central place in the Imamiyya epistemological system as a comprehensive model of human perfection. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Imami Shia historical texts, religious anthropology, intra-religious and extra-religious perspectives, Ibrahim Thaqafi Kufi, Abdul Jalil Qazvini Razi | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 889 |
||