پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,696 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,347 |
تحلیل ویژگیهای بصری نگارههای نسخه خطی مثنوی معنوی محفوظ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران | ||
| جلوه هنر | ||
| دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 46، خرداد 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2024.45919.2101 | ||
| نویسندگان | ||
| سمیه کریمی* 1؛ علیرضا خواجه احمدعطاری2؛ غلامرضا هاشمی3 | ||
| 1کارشناسی ارشد صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران، نویسنده مسئول. | ||
| 2دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 3استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| شکل گیری نگارگری ایران در بستر شعر، عرصهای برای هماهنگی در بیان و همسویی درونی با ادبیات فراهم آورده است. شناخت و فهم تعابیر نگارگری به ویژه در بیان موضوعاتی با مفاهیم عرفانی که به دلیل انتزاعی بودن و انتقال بیان پیچیدهتر کمتر مورد توجه نگارگران واقع شده موضوعی قابل ملاحظه قلمداد میشود. در این میان یکی از نمونههای مصور عرفانی- تعلیمی نسخه ای ناشناخته از مثنوی معنوی متعلق به قرن11-12ه.ق با پنج نگاره و به کتابت اولیاء کازرونی موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی است که در مقاله حاضر به آن پرداخته شده است. هدف این پژوهش شناخت ویژگیهای تصویری و کیفیت بیان هنری و محتوایی نگارههای این نسخه بوده است. روش جمع آوری اطلاعات از طریق دسترسی مستقیم به اسکن نسخه و منابع کتابخانهای صورت گرفته است و با شیوه توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این سوال بوده که ویژگیهای بصری نگارههای نسخه مثنوی معنوی کدام است و به چه نسبتی در ایجاد بیان هنری و کیفیت محتوایی به کار گرفته شدهاند؟ دستاورد نتایج بیانگر آن بوده که عناصر و عوامل بصری همچون حاکمیت فضای رنگی تیره و تاًکید رنگهای گرم، ترکیب بندی پلانی و زیگزاگی، جهتگیری فعال تپهها و بناها به سمت بالا، استفاده از پلانهای متعدد برای نمایش صحنههای مختلف داستان و ترسیم عناصری جایگزین با عناصر متن داستان، ویژگیهایی هستند که در جهت انتقال مفهوم داستان به کار رفتهاند. همچنین نحوه رنگپردازی و خصوصیات ظاهری پیکرهها و حالات و حرکاتشان ویژگیهای سبکی منحصر به فردی داشته و نشان دهنده یک شیوه محلی از دوره صفوی است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| کلیدواژهها: نگارگری؛ مثنوی معنوی؛ نسخه خطی؛ دوره صفویه؛ کتابخانه مجلس شورای اسلامی | ||
| موضوعات | ||
| هنرهای تجسمی و کاربردی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of Visual Features of the Illustrations of Masnavi Ma'navi Manuscript Preserved in the Library of the Islamic Parliament of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| somayeh karimi1؛ alireza khajeh ahmad attari2؛ gholamreza hashemi3 | ||
| 1MA of Art Research, M.A of Handicrafts, Handicrafts Faculty, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran Corresponding Author. | ||
| 2Associate Professor, Department of Handicrafts, Handicrafts Faculty, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| 3Associate Professor, Department of Handicrafts, Handicrafts Faculty, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the basic characteristics of Iranian painting in the Islamic period has been its close connection with Persian literature. Knowing and understanding the interpretations of painting is considered a significant issue, especially in the expression of issues with mystical concepts, which are less interesting to painters due to their abstract nature and the transmission of more complex expressions. The artist-painter has used various literary themes and his visual expression as a tool to express various topics from epics to romantic and mystical lyrics. Among the mystical texts, "Mathnavi Manavi" is a work in the field of mystical and educational thoughts written by Maulana Jalaluddin Muhammad Balkhi Rumi (604-672 AH) through numerous stories and anecdotes. In comparison to other mystical texts, while expressing the highest epistemological concepts, Masnavi also had the aspect of storytelling, which was equally prominent. Nevertheless, the themes of the spiritual masnavi were less depicted in the history of Iranian painting, and few illustrated versions of it were obtained, which mainly belonged to the Safavid period and its later periods. One of these masnavis is a copy numbered 2645 preserved in the Islamic Council Library, which is kept in the Naqsh Nafis section and has remained neglected and abandoned in the eyes of researchers. The purpose of this research was to identify the said manuscript and toassess the quality of artistic expression and content of its paintings. The method of collecting information was done through direct access to scanning copies and library resources, and with a descriptive-analytical method and based on visual analysis, and sought to answer these questions: 1- How were the visual features? The illustrations of Masnavi Manavi's version? 2- To what extent are these features used in creating artistic expression and content quality? This version has six books, like other versions of Masnavi, and at the end of each book, the end of the book is indicated. At the end, it is mentioned that it was written by the saints of Kazeruni. Also, some additional pages have been added to the first version, which has a signature with the date 1111 AH, which shows that this version was written earlier than the above date. The mentioned version has five illustrations, the name of the artist is unknown, and the illustrations do not have a number or signature. Each of the pictures depicts the last story of each notebook, and for this reason, they are placed at the end of each notebook. The paintings depict Masnavi stories in the following order: 1- the story of "the enemy spitting on Amir al-Mu'minin Ali (ع)"; What comes from the title and the beginning of the text of the story is not represented, which is the story of the enemy spitting on Ali in the battlefield, and according to Shaan Ali, the painter tried to depict a symbolic manifestation of the Prophet in all the details of the elements and visual factors of the scene. May Ali's greatness and position be.2- The story of "the astonishment of the pilgrims at the merits of that ascetic whom they found alone in the Bedouin"; In this story, Rumi describes the virtues of an ascetic. Placement and reference to visual elements and factors in the stage space has a specific orientation which was first pointed out to the ascetic by a group of pilgrims and through the ascetic and the depiction of God's house, the audience's attention is drawn to the sky and the stormy rain-making clouds that rained with Paying attention to the merits of the ascetic in that burning area. 3- the story of "the story of the lover who found the beloved in an unknown garden"; Illustrated at the end of the third book and the beginning of the fourth book of Masnavi. This painting seeks to show the solitude of the lover and the beloved, and the reminder of God's presence by the beloved. The visual elements and factors are illustrated in such a way as to show the existence of God and His presence in all places as a content aspect of the story. In the first case, the eye is directed towards the dome through the inclined movement of the wall. In the second case, the audience has penetrated into the garden and turned their attention towards the solitude of the lover and the beloved and towards the dome. At the end of both situations, the eyes are directed towards the dome, and the only presence of the dome is a metaphor of the mosque with the branches of the trees in the wind and the wavy clouds, which is a sign of God's presence in the scene. 4- The story of "Ayaz and ordering the king to break the gem" is depicted in the fifth book of the Masnavi. In this painting, the general story is shown, where the king is sitting in a palace among a group of emirs and Ayaz is talking with him in the center of the scene. The postures and gestural movements of the figures make the eye move throughout the scene and provide an active dialogue space between the ministers and the king. On the other hand, none of the people, except Ayaz, looks at the king, which shows that they have not obeyed any of the ministers except Ayaz. 5- The story of "a person bequeathing his will to his three children, whose property goes to the child who is younger than the rest" is from the sixth book of Masnavi. This picture shows a symmetrical and decorated view of the interior space with geometrical motifs and large errors, in which the judge and the testator are talking to each other while holding the will, and their companions are paying attention to them. The blurring on the left and right sides of the image has created a static atmosphere, and the way the hands move has shown the heavy conversation between the judge and the man in the middle of the scene. Achievements such as the appearance characteristics of the figures, such as hanging and thin and long mustaches of men, big heads with small shoulders and legs, moving arms and legs, hand to chest and drawing a profile face are the characteristics of the painter's style and ..., were arrangements that the artist has consciously used visual qualities to induce the content of the story. The use of selected elements to refer to the content of the story, such as composition, the use of warm colors, especially red color in the middle of the dark space, light and pea-colored foreground in the planned scenes, the positional perspective, and the appearance characteristics of people, including the head. Big with a long and pointed beard and wearing blue clothes for people with a mystical face, sitting on four knees or with one leg extended for important people, using multiple plans to show different scenes of the story, quality has been used to refer to the content aspect of the story. In other words, by using visual elements, the artist has created a pattern of artistic expression to depict the subject and content of the story. The stylistic examination of the pictorial characteristics of this version has shown that despite the uniformity and common features of the pictures, there was a combination of the characteristics of different schools. The paintings are depicted like Safavid figures from a very close view. Also, in the examination of the paintings, things such as the way of clothing, the shape of the body and its various parts, the face painting and the composition of the paintings, the way of vegetation and landscaping, the way of building, the coarseness of the motifs, etc., are a display of local style and Influenced by different styles of the Safavid period, including Qazvin, Shiraz, Tabriz, and the Turkmans, which is a sign of the fusion of styles that did not show the official court school, and probably the paintings were made in the local style in cities such as Turkman or Shiraz in the Safavid period. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Keywords: Persian Painting, Masnavi Manavi, Manuscript, Safavid Era, Islamic Council Library | ||
| مراجع | ||
|
منابع
اوکویرک؛ استینسون؛ ویگ؛ بون؛ کایتون (1396). مبانی هنر: نظریه و عمل، ترجمه محمدرضا یگانه دوست، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی، چاپ پنجم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
بیانی، مهدی (1363). احوال و آثار خوشنویسان، تهران: انتشارات علمی.
پورنامداریان، تقی (1384). در سایه آفتاب، تهران: سخن.
پورنامداریان، تقی (1385). داستان پیامبران در کلیات شمس: شرح و تفسیر عرفانی داستانها در غزلهای مولوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
جامی، عبدالرحمن بن احمد؛ پور جوادی، نصرالله و بختیار، مظفر (1380). مرقع نی نامه جامی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جعفری، اسدالله (1381). قصه و قصه پردازی در مثنوی مولوی، ادبیات داستانی، شماره 62، 66-69.
جنسن، چارلز آر (1395). تجزیه و تحلیل آثار هنرهای تجسمی، ترجمه بتی آواکیان، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی.
حائری، عبدالحسین(1386). آشنایی با چند نسخه از شرح‌های مثنوی جلال الدین محمد مولوی بلخی، پیام بهارستان، ویژه نامه، صص 7 – 9.
داندیس، دونیس اِ (1383). مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر، تهران: سروش.
درایتی، مصطفی (1390). فهرستگان نسخه های خطی ایران (فنخا(، چهل و پنج جلد، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
زارعی فارسانی، احسان؛ قاسمی اشکفتکی، مریم (1398). ترکیببندی در نگارگری ایرانی با تاًکید بر مضمون و اصول سنتهای تصویری، جلوه هنر، سال11، شماره2، 21-42.
زرین کوب، عبدالحسین (1386). سّر نی، نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، تهران: علمی.
زمانی، کریم (1394). شرح جامع مثنوی معنوی، چاپ چهل و هشتم، تهران: اطلاعات.
صدیق بهزادی، ماندانا؛ آروند، طاهره؛ بزرگ چمنی، ویدا (1380). کتابشناسی مولوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
صیدیه، سیمین(1386). معرفی نسخه های نفیس مولانا در کتابخانه مجلس به همراه فهرست نسخ خطی آن، مجله پیام بهارستان، شماره 77، صص 10-14.
عزیز محمدی، مهتاب(1399). بررسی ساختار زیبایی شناسانه نگاره های نسخه مصور مثنوی معنوی موزه ی هنر والترز آمریکا، پایان نامه ارشد، اصفهان: مؤسسه آموزش عالی سپهر.
علیزاده خیاط، ناصر (1382). انعکاس هنری و بلاغی آیات در مثنوی مولوی، نامه پارسی، سال هشتم، شماره چهارم، 5-30.
فروزانفر، بدیع الزمان (1362). مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی، تهران: امیرکبیر.
کریمی، سمیه (1398). مطالعه ویژگیهای هنری نگارههای مصور مثنوی معنوی در نیمه دوم عصر صفوی (قرن11ق) به منظور طراحی نگارگری. پایان نامه کارشناسی ارشد صنایع دستی، اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان.
کیانی، فاطمه(1389). تجلی آراء مولانا، جلال الدین محمد بلخی پیرامون هنر و زیبایی در نگارههای منتخبات مثنوی، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه الزهرا.
کیانی، فاطمه، حسن بلخاری قهی و محمد علی رجبی(1391). مفهوم شناسی تطبیقی نمادها در نگاره خلقت انسان از مجموعه منتخبات مثنوی معنوی با داستان دیدار حضرت مریم (س) و روح القدس (ع) از دفتر سوم مثنوی معنوی، مجله مطالعات هنر اسلامی، شماره 16، صص 49-69.
معینی زاده و دیگران(1389). جلوه‌های بصری اراده و مشیت الهی در نسخه‌های مصور مثنوی و غزلیات، مجله هنر اسلامی، دوره 15، شماره 34، صص 296-319.
مولوی، جلال الدین محمد (1377). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. به کوشش مهدی آذر یزدی (خرمشاهی)، تهران: پژوهش.
ناغانی ابراهیمی، حسین(1384). جایگاه ترکیببندی در نگارگری ایران، مجله مطالعات هنر اسلامی، شماره 2، صص 7-16.
نوروزی طلب، علیرضا (1378). تجسمی: جستاری در مبانی نظری هنر و مفاهیم نگارگری ایرانی، هنر بهار، شماره 39، 86-106.
نوروزی طلب، علیرضا (1389). جستاری در شکل شناسی اثر هنری و دریافت معنا، باغ نظر، سال هفتم، شماره 14، 69-86.
References
Alizadeh Khayat, N. (2003). Artistic and Rhetorical Reflection of the Verses in Mawlavi's Masnavi. Nameh-e Parsi, 8(4), 5-30, (Text in Persian).
Bayani, M. (1984). Status and Works of Calligraphers, (2nd ed), Tehran: Elmi, (Text in Persian).
Derayati, M. (2011). Catalogers of Iranian Manuscripts, (1nd ed), Tehran: Organization of Documents and National Library of the Islamic Republic of Iran, (Text in Persian).
Dondis, D. (2004). A Primer of Visual Literacy, translated by: Mas'ud Sepehr, (8nd ed), Tehran:Soroush Press, (Text in Persian).
Forozanfar, B. (1983). The Source of Masnavi Stories and Parables, (3nd ed), Tehran: Amirkabir.
Ja'afari, A. (2002). Tales and Storytelling in Mawlavi's Masnavi. Research in Narrative Litarature ( Adabiate Dastani), 62, 66-69, (Text in Persian).
Jami, A.; Pourjavadi, .; Bakhtiar, M (2001). Marqa Ni Namah Jami, (2nd ed), Tehran: University Publication Center, (Text in Persian).
Jansen, CH. (2016). Studying Art History, translated by Betty Avakian, (10nd ed), Tehran: The Center for Studing and Compling University Books in Humanities (SAMT), (Text in Persian).
Karimi, S., (2019). The Study Of The Artistic Features Of Masnavi -Ma'navi's Illustrated Miniature In The Second Half Of The Safavid Era (11 Century AH) In order To Draw Miniature. MA thesis, Department of Handicrafts, Isfahan: Art University of Isfahan.
Mowlavi, J. (1998). Masnavi e Ma'navi, (2nd ed), Tehran: Pajohesh.
Noroozitalab, A. (1999). A research on the theoretical foundations of art and the concepts of Iranian painting. Honar-e Bahar, 39, 86-106, (Text in Persian).
Noroozitalab, A. (2010). An Inquiry into (morphology) Iconology of Artwork and Meaning Perception. Bagh-e Nazar, 7(14), 69-86, (Text in Persian).
Ocvirk, O.; Stinson, R.; Wigg, PH.; Bone, R.; Cayton, D.,(2017). Art Fundamentals: Theory and Practice, translated by: Mohammad Reza Yeganedoust, (5nd ed), Tehran: The Center for Studying and Compiling University Books in Humanities (SAMT), (Text in Persian).
Pournamdarian, T. (2005). In the Shadow of the Sun: Persian Poetry and Breaking Structure in Molavi's Poetry, (2nd ed), Tehran: Sokhan, (Text in Persian).
Pournamdarian, T. (2006). The Story of Prophets in Diwan-i Shams-i Tabrizi: Mystical Description and Interpretation of Stories in Molavi's Sonnets, (3nd ed), Tehran: Institute of Cultural Studies and Research, (Text in Persian).
Sedigh Behzadi, M.; Arvand, T.; Bozorgchamani, V. (2001). Molavi's Bibliography, Tehran: University Publication Center, (Text in Persian).
Zamani, K. (2015). A Comprehensive Commentary of Masnavi e Ma'navi, (48nd ed), Tehran: Ettela'at, (Text in Persian).
Zarei Farsani, E.; Ghasemi Eshkoftaki, M. (2019). Composition in Iranian Painting with Emphasis on the Theme and Principles of Visual Traditions. Glory of Art (Jelve-y-Honar,11(2),21-42, (Text in Persian).
Zarrinkob, A. (2007). Sir Ni, Analytical and Comparative Commentary and Description of Masnavi, (11nd ed), Tehran: Elmi, (Text in Persian). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 61 |
||