پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 941 |
| تعداد مقالات | 7,773 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,854,070 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,152,458 |
مطالعه بینامتنی نقشمایههای اسطورهای،سنتی و مذهبی در آثار نقاشیخط مکتب سقاخانه | ||
| جلوه هنر | ||
| مقاله 9، دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 41، دی 1402، صفحه 137-152 اصل مقاله (1.02 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2023.40527.1800 | ||
| نویسندگان | ||
| افسون هوشیار* 1؛ مهتاب مبینی* 2 | ||
| 1کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران، نویسنده مسئول. | ||
| چکیده | ||
| «سقاخانه» اصطلاحی است که نخستین بار کریم امامی برای توصیف آثار گروهی از هنرمندان ایرانی که می‌کوشیدند «سنت» را در قالبی نو بیان کنند، به‌کار برد. هنرمندان سقاخانه هویت «ایرانی» را نه در حال (جامعه در حال گذار)، بلکه در گذشته (سنت‌‌های غنی فرهنگی) می‌جستند. سقاخانه کوششی جدی جهت توافق سنت و مدرنیته بود. «نقاشیخط» اصطلاحی است برای توصیف نوعی نگارش توأم با رنگ‌آمیزی که غالباً در آن از شگردهای خوش‌نویسی سنتی استفاده می‌شود و معمولا فرم‌کلمات بیش از معنای آن‌ها اهمیت دارد. این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از رویکرد بینامتنی انجام شده است. گردآوری اطلاعات برآمده از مطالعات کتابخانه‌ای و وبگاه‌های اینترنتی است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش‌ها است که: 1) نقشمایههای اسطورهای، سنتی و مذهبی درآثار نقاشیخط هنرمندان مکتب سقاخانه چیستند؟ و 2) محتویات مشترک و بینامتنی در این آثار شامل چه حوزه‌هایی می‌شوند؟ جامعه آماری در این پژوهش، سی تابلو از آثار نقاشیخط استادان مکتب سقاخانه (فرامرز پیلارام، صادق تبریزی، رضا مافی، حسین زنده رودی، ناصر اویسی و ژازه تباتبایی) است؛ که در این مقاله، به چهار اثر از چهار هنرمند پرداخته شده است. در روند مطالعه این پژوهش، ویژگی‌ها و علل شکل‌گیری این جریان و نشانه‌های استفاده شده در این آثار مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش، شناسایی مشترکات و تاثیرگیریها و انتقالهای مفهومی و بینامتنی در آثار هنرمندان مکتب سقاخانه ایران به‌عنوان هدف اصلی و شناسایی جایگاه این هنر و رابطه آن با دو حوزه مستقل نقاشی و خوش‌نویسی و هم‌چنین، تطور نگاه هنرمندان سقاخانهای به مسالهِ آیین، اسطوره و مولفههای مذهبی به‌عنوان اهداف فرعی دنبال شدند. با بررسی فضای این آثار این یافته‌ها به‌دست آمده است: در مرحله نخست، محتویات و مشترکات بینامتنی در آثار بررسی شده، عبارتند از: عناصر مذهبی نظیر قفل، علم، پنجه و...، نمادهای سنتی و ایرانی، نظیرِ درخت سرو، بته‌جقه، طلسمات، اسب‌ها، مینیاتورها، خط‌نستعلق و شکسته و نمادهای اسطورهای نظیرِ شیر و خورشید که بیش‌ترین استفاده از نمادهای مذهبی بوده و عناصر و نمادهای موجود در سقاخانه‌ها تقریبا به‌صورت مشترک در آثار همه این هنرمندان دیده می‌شود. البته، شایان توجه است که این عناصر و نمادهای مذهبی نیز ریشه در آثار سنتی و ایرانی دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های‌کلیدی: نقاشیخط؛ مکتب سقاخانه؛ عناصر دینی؛ اسطوره؛ سنت | ||
| موضوعات | ||
| هنرهای تجسمی و کاربردی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Study of Mythological, Traditional and Religious Motifs in Contemporary Calligraphy With Emphasizing The Works of Saqakhaneh Artists With an Intertextual Approach | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Afsoon Hooshiar1؛ Mahtab Mobini2 | ||
| 1MA., Department of Art Research, Payam Noor University of Art and Architecture, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Art, Faculty of Art and Architecture, Payam Noor University, Tehran, Iran, Corresponding Author. | ||
| چکیده [English] | ||
| Since the ancient times, art has been used as a medium to demonstrate emotions, beliefs and desires. Arts have always revealed various concepts of religion, myth, traditions and magic. Religion and myth have always had a direct relation with art at any time of human life. The combination of art and calligraphy, which is the main theme of the present research, is not exclusive to Iran, but it is spread out from Japan and Far Eastern culture to letterism in Central Europe. Trying to create an interaction between calligraphy and painting is always the concern of many visual artists. Such attempts of the foregoing artists have led to creating noticeably paramount and rich concepts, which has introduced a new version of art implied beyond the paintings. In other words, the capacity of Calligraphy could add new elements to paintings, neither of which is capable to convey individually. Artist’s moods, experience and feelings could be manifested through a valve known as the form, through which the viewers can perceive the artists’moods, feelings and experience. Creating such an atmosphere is the exact philosophy and mission of Islamic art. This study have examined four art works of four selected artists, with regard to this hypothesisthat basically the art of calligraphy has originated from Saqakhaneh School, which represents the traditional concepts of myth and religion as well as considering the inter text approach, I. the creation of an art work does not mean that artist has ignored the previous artistic works, but it shows the internalization of such art works in the artist’s mind and their mingling with his /her ideas, which leads to creating a new form of art work. Saqakhaneh School mingles art and painting to create the tradition of calligraphy and modern painting, which in fact the Iranian nationalistic art. As Saqakhaneh artists searched for an approach to combine the historical art of Iran with the world’s contemporary arts, the frequent presence of tradition, religion and myth-oriented paintings can be seen in the works of artists. Morever, as the name of Saqakhaneh indicates, it has been inspired by the school of Ashura and Shiism. Due to this fact, their works can be considered as intertext theme, which is one of the critical approaches in the realm of Art and Literature; therefore, this attitude should be considered more significant. The research question is: what mythological, traditional and religious motifs exist in the calligraphy works of Saqakhane school artists and what are the common and intertextual elements in these works? In the process of studying this research, the characteristics and reason of the formation of this flow, the type of symbols used in these works and their classification have been investigated.The purpose of this research is to identify the common elements and the type of influence and conceptual and intertextual transitions in the works of calligraphers of the Saqakhane school.The second goals of this research is identifying the place of this art and relationship of this art with two independent fields of painting and calligraphy, as well as the diversity of Saqqakhane artists' views on the subject of custom, legend and religious components. Using a descriptive-analytical method and a library collection approach, we have discovered that the examined works exhibit common traditional elements such as "Padlock," "Alam," "Panjeh," Iranian and traditional symbols like "Cypress," "Talismans," "Horses," "Miniatures," "Shekasteh Nastealiq," and mythological symbols such as "Lion" and "Sun." Traditional symbols are the most frequently employed elements in Saqakhane works, rooted in traditional Iranian art. An analysis of these artists' works reveals a close connection between calligraphy and painting, with the skillful integration of Iranian religious and cultural elements, ritual symbols, and traditional icons fostering a deep spiritual connection with the audience. For instance, artists like Zindarudi blend architectural elements and vibrant colors, creating works imbued with prayer hymns. The works of others are filled with profound secrets and wonders. Through a detailed analysis, it becomes apparent that their creative endeavors skillfully combine artistic taste with these elements, resulting in remarkable contributions to Iranian and global art. The artists of the Saqakhane School, driven by their nationalist spirit and a commitment to establishing a new artistic tradition, delved into the art of their ancestors to discover fresh sources of inspiration. Their intentionally created works draw from previous texts, utilizing mythology, legends, and religious and ethnic concepts to shape their artistic creations in an intercultural context. This approach has sparked interest from fellow artists and art enthusiasts. The amalgamation of various components has given the artists of this school a distinctive style, uniting Western artistic elements with the traditional aesthetics of "Ghahveh Khaneh" and transforming them into Islamic calligraphy. The strong intertextual presence in these works, along with the incorporation of past cultures through innovative approaches, can be seen as dynamic forces rejuvenating Islamic Iranian values for future generations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Calligraphy, Saqakhaneh school, Religious elements, Myth, Tradition | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آذر، اسماعیل (1395). تحلیلی بر نظریه‌های بینامتنیت ژنتی، پژوهشهای نقد ادبی و سبک‌شناسی، شماره 3، 11- 31.
آذرکیا، محمدباقر (1393). تاثیر نقاشیخط در توسعه هنر خوش‌نویسی اسلامی در عرصه جهانی، اولین کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در هزاره سوم، دانشگاه آزاد واحدعلی آباد کتول.
آلن،گراهام (1389). بینامتنیت، ترجمه پیام یزدانخواه، تهران: مرکز.
امامی، کریم (1356). سقاخانه (بروشور نمایشگاه)، تهران: موزه هنرهای معاصر.
امانی، حجت؛ بلخاری قهی، حسن و جباری، صداقت (1399). تغییر معنا در گفتمان خوش‌نویسی ایران معاصر از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی، هنر و تمدن شرق، شماره 31، 51- 62.
امرایی، بابک (1393). تحلیل بینانشانه‌ای روابط فرم و فضا، هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی، دوره 19، شماره 4، 25- 36.
بارت، رولان (1375). مبانی نشانه شناسی، ترجمه صادق رشیدی و فرزانه دوستی، تهران: علمی و فرهنگی.
بنی‌اردلان، اسماعیل و یوسف‌زاده، جواد (1398). تحلیل نشانه‌شناسانه آثار نقاشی خط حسین زنده‌رودی (بر اساس دیدگاه پیرس)، دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، شماره 17، 24- 29.
پاکباز، رویین (1399). دایرةالمعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
تیموری، کاوه (1393). تحقیق در مورد رازهای خط و نقاشیخط با بررسی آثاررضا مافی، رشدآموزش هنر، شماره 37، 26- 31.
حسینی، محسن (1394). مساجد تاریخی خراسان، جلد 2، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
خورشیدیان، رائیکا و زاهدی، حیدر (1395). مکتب سقاخانه: نگاهی پسااستعماری یا شرق‌شناسانه، باغ نظر، شماره 53، 41- 52.
دادور، ابوالقاسم و کشمیری، مریم (1396). باستان‌گرایی: شیوه‌ای بیانگر برای نوسنت‌گرایان (با نگاهی بر آثار پیشگامان جریان سقاخانه)، جلوه هنر، شماره 2، 53- 62.
ذکاء، یحیی (1344). تاریخچه تغییرات و تحولات درفش و علامت دولت ایران از آغاز سده سیزدهم هجری قمری تا امروز، هنر و مردم، شماره 31، 13- 24.
شاطری، میترا (1392). مسجد جامع اصفهان تجلیگاه محراب‌های نهان و آشکار، اثر، شماره 61، 67- 90.
شریفی زیندشتی، بهروز و اوجی، مصطفی (1388). نقاشیخط مکتبی نوپا و اصیل در هنر معاصر، کتاب ماه هنر، شماره 135، 30- 37.
شیخ مهدی، علی و قمی، مصطفی (1390). پست مدرنیسم در مکتب سقاخانه: آمیختگی سنت و مدرنیسم، کتاب ماه هنر، شماره 151، 120- 127.
صادقی، امید (1394). مطالعه تطبیقی چگونگی به کارگیری مضامین سنتی در آثار نقاشی و معماری در دهه‌های چهل و پنجاه خورشیدی، کنفرانس بین‌المللی معماری، شهرسازی، عمران، هنر و محیط زیست.
صدر، روزبه (1399). نگاهی به فعالیت هنری فرامرز پیلارام هنرمند فقید (رهیافتی هنرمندانه و نو از هنر خوش‌نویسی ایران)، روزنامه توسعه ایران، شماره 491، 1- 8.
علیمحمدی، جواد و پژوهش‌فر، پرنیا (1394). تحلیل بازنمود رویکرد سنت گرا در آثار نقاشیخط دهه هشتاد ایران، نگره، شماره 35، 79- 99.
فتحی، لیدا و فربود، فریناز (1388). سیر تحول نقوش پرنده و موجودات اساطیری بالدار در منسوجات آل‌بویه و سلجوقی، نگره، شماره 12، 41- 51.
کریمیان، طیبه و سوری، نوشین (1394). تاثیر باورها و ارزش‌ها در شکل‌گیری مکتب سقاخانهای در ایران، کنفرانس ملی مطالعات هنر و پژوهشهای علوم انسانی.
گروسی، عاطفه و کفشچیان، اصغر (1399). بازخوانی آثار نقاشان سقاخانه از منظر آشنازدایی شکلوفسکی (منتخب آثار اویسی، قندریز و تبریزی)، پیکره، شماره22، 59- 72.
مولوی بلخی، جلال‌الدین محمد (1387). مثنوی معنوی، جلد 1 و 4، تهران: کاروان.
نامور‌مطلق، بهمن وکنگرانی، منیژه (1390). گفتگومندی در ادبیات و هنر، تهران: سخن.
نیکویی، مژگان؛ قوجه‌زاد، علیرضا؛ خدادادی‌مهابادی، معصومه و کاکاوند قلعه‌نویی، فاطمه (1398). تطبیق مفهومی نماد ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی و کاربرد آن در آثار هنری، مطالعات هنر اسلامی، شماره 36، 259- 278.
ولی‌زاده، فاطمه (1396). نقاشیخط در گذ‌رگاه تاریخ معاصر ایران با محوریت تحلیل و مقایسه هنرمندان فرم‌گرا و کلاسیک در نقاشیخط معاصر، اولین کنفرانس ملی نمادشناسی در هنر ایران با محوریت هنرهای بومی.
References
Akbary, F. (2010).” Spiritual Insight & Geometric Codes”. Researches on mystical literature , (4), 1-22,(Text in Persian ).
Alimohammady, J., Pazhouheshfar, P. (2016),”Analysis of Representation of Traditionalist Approach in the Iranian Calligraphic Paintingin the 2000s”. Negareh Journal .(35), 79-99,(Text in Persian ).
Amani, H., Balkhary ,H., Jabbary ,S. (2021).”Changing the Meaning in the Discourse of Contemporary Iranian Calligraphy from the Perspective of Critical Discourse Analysis”. Journal of Art and Civilization of the Orient. (31), 51-62,(Text in Persian ).
Amraee, B. (2015).” Intersemiotic Analyses of relation between Form and Space ".Journal of Fine Arts.119(4), 25-36,(Text in Persian ).
Azar, I. (2017). “Geragent's Intertextuality theory”. Journal of literary criticism and stylistics research . (3) , 11-31,(Text in Persian ).
Azarkia , M. (2013). “The influence of calligraphy in the development of Islamic calligraphy art in the world arena”. The first national research and development conference in the third millennium,
Bani Ardalan, E., Yousefzadeh, J. (2020).” Semiotic analysis of Hossein Zinda Roudi's calligraphy works (based on Peirce's point of view), “Journal of new achievements in humanities studies, (17), 24-29,(Text in Persian ).
Baret, R. (1964).” Elements of semiology”. Elmi Farhangi Publishing Co.
Dadvar, A., Keshmiri, m. (2017).” Archaism: An Expressive Method for NeoTraditionalists (With Regard to Pioneers of Saqakhaneh School)”, Glory of Art quarterly (Jelve-y Honar),9(2), 53-61 ,(Text in Persian ).
Emami, K. (1978).” Saqakhane ”.Tehran: Museum of Contemporary Arts,(Text in Persian ).
Fathi, L., Fardod, F. (2010),”Evolution process of birds and Sphinex in buyid and Seljuk dynasties textiles”. Negareh Journal, (12), 41-51,(Text in Persian ).
Graham, A. (1963). Intertextuality . London: Routledge.
Hosseini, M. (2016).” The historical mosques of khorasan “Islamic Research Foundation of Astane Quds Razay ,(Text in Persian ).
Kafshchian, A,. Garoossi, A. (2021), ”Re-reading the artworks of Saqakhaneh painters from Shklovsky’s defamiliarization perspective (selected artworks of Oveysi, Qandriz and Tabrizi)”, Paykareh Quarterly, (22),59-72,(Text in Persian ).
Karimian,T., Soury,N. (2016),”The effect of beliefs and values on the formation of Saqakhaneh School in Iran”, National Conference on Art Studies and Humanities Research,(Text in Persian ).
Khorshidian, R., Zahedi, H. (2016).”The Saqqakhane School: Post- Colonialism or Orientalism Perspective?”. Bagh-E Nazar. (53), 41-52,(Text in Persian ).
Namvar Motlaq, B., Kangarani, M. (2012),”Negotiability in literature and art”, Tehran: Sokhan publications,(Text in Persian ).
Nikoui , M.(2020),” A Conceptual Correspondence of the Symbol of Fish in Mythology, Holy Quran and Masnavi and Its Application in Artworks”, Research and scientific studies of islamic art journal,(36), 259-278,(Text in Persian ).
Pakbaz, R.(2021).”Encyclopedia of art”,Farhangmoaser publication,(Text in Persian ).
Rumi,J.(2008)”The mathnawi of mathnawi” Caravan Publications,(Text in Persian ).
Sadeghi, O. (2015), ”Comparative Study of Representation of Iranian Traditional Spaces in Contemporary Painting and Architecture in the 1940s and 1950s”, International Conference on Architecture, Urban Planning,Civil Engineering, Art and Environment.
Sadr, R. (2021),” A survey of late Faramarz Pilaram’s artistic activities”, Iran Tosee newspaper , (491) ,(Text in Persian ).
Shateri, M. (2014),” Isfahan’s jame mosque,the representation of hidden and visible sanctuaries”, Ather Journal ,(61), 67-91,(Text in Persian ).
Sharifye Zindashty,B.Ogy,R.(2009),” New and original school calligraphy in contemporary”, Monthly art moon book ,(135).30-37,(Text in Persian ).
Shykh Mahdi,A., Ghomi Mostafa.(2011),” Postmodernism in the Saqqakhane school: the fusion of tradition and modernism”, Monthly art moon book,(151).120-127,(Text in Persian ).
Timuri, K. (2013). ” The investigation of calligraphic mystery and calligraphic paintings through surveying Reza Mafi’s works”Roshd Magazine. (37), 26-31,(Text in Persian ).
Valizadeh, F. (2018). ” Naghshikhat in the pathway of Iran's contemporary history, targeting on the analysis and comparison of formal and classical artists in contemporary Naghashikhat” , The first national conference on symbology in Iranian art with a focus on native arts,(Text in Persian ).
Zaka, Y. (1966). ”The history of the changes and evolutions of Darfash and the symbol of the Iranian government from the beginning of the 13th century AH until today”. Art and People.(31). 13-24 ,(Text in Persian ).
URLs
URL1. https://artang.ir/wp-content/uploads/Horseman.jpg
URL3. https://cdn.yjc.ir/files/fa/news/1399/5/22/12391982_567.jpg
URL4. https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcT7oopgfS2QIbZUnIdA7NHer6JfeR2D_khJ-Z30z3ULMDr2eIrDdPcV-iTcQD9wPr6k5ZE&usqp=CAU
URL 5. https://honargardi.com/wp-content/uploads/2019/10/Faramarz-Pilaram-painting-artwork.jpg
URL7. https://irs01.wisgoon.com/irs01/94/5e/c1/4a/irs01_s3old_1577874606940432.jpg
URL8. https://static.iqna.ir/1/editor/201403/8588053571391594439951017848.jpg
URL9. https://tehranauction.com/wp-content/uploads/2019/06/Tabrizi-Sadegh.jpg
URL10. https://tehranauction.com/auction/%d8%b5%d8%a7%d8%af%d9%82-%d8%aa%d8%a8%d8%b1%db%8c%d8%b2%db%8c-1396-1317-2/
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 427 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 320 |
||
