پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,767 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,382 |
عرفان مولانا در ساحت تجارب دینی و عرفانی | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 5، دوره 14، شماره 31، دی 1401، صفحه 123-155 اصل مقاله (518.2 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2023.42491.2422 | ||
| نویسندگان | ||
| مرضیه رستگار* 1؛ علی محمد سجادی2؛ قدرت الله طاهری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 2استاد بازنشستۀ گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| دین که یکی از مهم ترین عرصه های معرفتی است، ساحت های مختلفی ازجمله ساحت انفُسی و درونی دارد. در مطالعات عرفانی جدید، از ساحت انفُسی یا همان تجارب شخصی از خداوند به «تجربۀ دینی و عرفانی» تعبیر می‌شود. در این پژوهش، دیدگاه مولوی را برمبنای نظریه های جدیدی که در عرصۀ مطالعات عرفانی مطرح هستند، بازکاوی خواهیم کرد و مسئلۀ اصلی، جست‌وجو و تحلیل تجارب عرفانی مولوی و انعکاس ادیبانۀ آن ها در بیان او خواهد بود. به‌نظر می رسد از آنجاکه مولانا در عرفان خانقاهی، عرفان ذوقی و عرفان نظری صاحبِ سبک و نظر است، خود نیز تجارب عرفانی وسیعی را از سر گذرانیده، و به بازسازیِ هنری این تجارب ناب، پیچیده و حیرت انگیز در قالب زبان و بیان ادبی پرداخته است. تجارب عرفانی و شهودی مولانا در غزل هایش بیشتر به‌صورت بی واسطه و در لابه لای تمثیلات عرفانی مثنوی، با واسطه و در موقعیتهایی که استمرار کلام، او را به عرصه های ناخودآگاه کشانیده، بروز پیدا کرده است. برخی از تجربه های عرفانیِ مولانا از حیث شکل و ساختارِ بازنمایی در چارچوب تحلیل هایی که ویلیام جیمز از تجارب عرفانی عرضه میکند، قابل‌تحلیل هستند و ما در این پژوهش، ضمن تبیین اصل تجربه مندیِ آثار مولانا، از جمله داستان پادشاه و کنیزک، تجربۀ عرفانی مندرج در آن را بر مبنای چارچوب نظریِ جیمز بررسی کرده و شباهت های ساختاری آن را با موضوعاتی که جیمز مطرح کرده است، نشان دادهایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تجربۀ دینی؛ تجربۀ عرفانی؛ جیمز؛ مولانا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Rumi's Mysticism in the Field of Religious and Mystical Experiences | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Marziyeh Rastgar1؛ Ali Mohamad Sajadi2؛ Ghodrat Allah Taheri3 | ||
| 1PhD student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| 2Retired Professor of Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| 3Associate Professor of Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Religion, as one of the most important fields of knowledge, has different aspects, including the esoteric and inner fields. In modern mystical studies, esoteric or personal experiences about God are interpreted as “religious and mystical experience”. In this research, we will examine Molavi's perspective based on new theories that are in the field of mystical studies, and the main issue will be the search and analysis of Molavi's mystical experiences and their literary reflection in his expression. It seems that since Rumi possesses his own style and ideas in monastic mysticism, avocation mysticism, and theoretical mysticism, he has undoubtedly gone through vast mystical experiences and has artistically recreated these pure, complex, and astonishing experiences in the form of language and literary writing. Mowlavi's mystical and intuitive experiences have been revealed in his sonnets in a more unmediated and direct form, and with mediation in the layers of Masnavi's mystical allegories and in the situations that the powerful attractions of the discourse have brought the scope of his words to the unconscious realms. Some of Rumi's mystical experiences can be analyzed in terms of their form and structure of representation adopting the framework of William James' analyses of mystical experiences. In this research, we have examined the principle of experientiality in Rumi's works, particularly in the story of King and the Maid, based on James' theoretical framework, and we have shown its structural similarity with the experiences presented by James. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Religious experience, Mystical experience, James, Rumi | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
اتو، رودلف (1380). مفهوم امر قدسی، ترجمۀ همایون همتی، تهران: نقش جهان.
استعلامی، محمد (1387). متن و شرح مثنوی مولانا، چاپ 9، تهران : سخن.
الیاده، میرچا (1372). دین پژوهی، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، دفتراول، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
پورنامداریان، تقی.(1388). در سایۀ آفتاب : شعر فارسی و ساختشکنی در شعر مولوی، تهران: سخن.
پیترسون و همکاران (1387). عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی، تهران: انتشارات طرح نو.
پیترسون، مایکل و دیگران (1389). دربارۀ تجربۀ دینی (مجموعه مقالات و سخنرانی)، ترجمۀ مالک حسینی، تهران: هرمس.
جیمز، ویلیام (1386). پراگماتیسم، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، چاپ 3، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
جیمز، ویلیام(1393). تنوع تجربۀ دینی، ترجمۀ حسین کیانی، تهران: حکمت.
دیویس، کارولین فرانکس (1391). ارزش معرفت شناختی تجربه دینی، ترجمه علی شیروانی و حسینعلی شیدان شید، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
روحانی راوری، مرتضی (1399). «رابطۀ ایمان و معرفت در اندیشۀ کانت»، متافیزیک، سال 12، شمارۀ 30، صص 137 – 152.
زرینکوب، عبدالحسین (1362). ارزش میراث صوفیه، چاپ 5، تهران: امیرکبیر.
ضرابی ها، محمدابراهیم (1384). زبان عرفان: تحلیلی بر کارکرد زبان در بیان دریافت های عرفانی، تهران: بینادل.
ضیمران، محمد (1386). ژاک دریدا و متافیزیک حضور، چاپ 1، تهران: هرمس.
طاهری، قدرت الله (1395). «ماهیت زبان و محدودیت های آن در نظریه مولوی»، پژوهش های ادبی، سال 13، شمارۀ 51، صص 61 – 86.
طاهری، قدرت الله(1398). «تجربه عرفانی در موقعیت های مرزی و بازتاب آن در داستان طوطی و بازرگان»، جستارهای نوین ادبی، شمارۀ 205، صص 29 – 55.
طاهری، قدرت الله(1398). «تجربۀ عرفانی در موقعیتهای مرزی و بازتاب آن در مثنوی (مطالعه موردی حکایت های پیرچنگی و موسی و شبان)»، ادبیات عرفانی، شمارۀ 20، سال 11، صص 51-78.
عباسی، ولی الله (1382). «بررسی معرفتشناسی دینی پلانتینگا»، مجلۀ اندیشۀ حوزه، سال 9، شمارۀ 1-2، صص 205-302.
فیه مافیه (1398). جلال الدین محمد بلخی (مولوی)، با تصیحات و حواشی بدیع الزمان فروزانفر، چاپ 3، تهران: زوار.
قائمی نیا، علیرضا (1384). «نردبان تجارب عرفانی: نگاهی به دیدگاه ویلیام جیمز در باب تجارب عرفانی»، کتاب نقد، شمارۀ 35.
قائمینیا، علیرضا (1381). تجربۀ دینی و گوهر دین، قم: بوستان کتاب.
کانت، ایمانوئل (1388). دین در محدودۀ عقل تنها، ترجمۀ منوچهر صانعی درّه بیدی، چاپ 2، تهران: نقش و نگار.
کلیات (دیوان) شمس تبریزی (1386). مولانا، جلال الدین محمد بلخی، به‌کوشش دکتر ابوالفتح حکیمیان (براساس نسخۀ تصحیح شده بدیعالزمان فروزانفر)، چاپ 3، تهران: پژوهش.
گریر، میشل (1394). نقد کانت بر متافیزیک (دانشنامۀ فلسفۀ آکسفورد)، ترجمۀ داود میرزایی، تهران: ققنوس.
گیسلر، نورمن (1384). فلسفۀ دین، ترجمۀ حمیدرضا آیتاللهی، تهران: حکمت.
مثنوی معنوی (1391). مولوی، جلال الدین محمد بلخی، شرح کریم زمانی، چاپ 40، تهران: اطلاعات.
مدنی، سید مسلم (2019). «چیستی و تنوع تجربۀ عرفانی از دیدگاه مولانا و دیویس»، ژورنال متافیزیک، صص 67 – 90.
ملکیان، مصطفی (1380). «اقتراح: تجربه دینی»، بازتاب اندیشه، شمارۀ 13، صص 20 - 24.
__________ (1381). راهی به رهایی، تهران: نگاه معاصر.
منافیاناری، سالار (1384). «پژوهشی در مفهوم تجربۀ دینی و عرفانی در ادب فارسی»، متن‌پژوهشی ادبی (دانشگاه علامه طباطبایی)، شمارۀ 23، صص 27 -40.
نراقی، احمد (1378). رسالۀ دین شناخت، تهران: انتشارات طرح نو.
وکیلی، هادی (1389). «چیستی و ویژگیهای تجربۀ عرفانی»، حکمت معاصر، شمارۀ 2.
هالین گدیل، رجینالد (1387). تاریخ فلسفۀ غرب، جلد 4 ، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ، تهران: ققنوس، صص61 و 62.
همتی، همایون (1385). «آگاهی کیهانی: دربارۀ تنوع تجربۀ دینی و عرفانی»، خردنامه، شمارۀ 10، صص20-22.
همیلتون، ملکم (1387). جامعه شناسی دین، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
هود، رالف (1377). «تجربه دینی، روانشناسی دین و الاهیات»، ترجمه و تدوین احد فرامرز قراملکی، قبسات، شمارۀ 8 و 9.
یاندل، کیت و همکاران (1386). فلسفۀ دین، ترجمۀ رحمت الله کریمزاده و دیگران، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
یثربی، یحیی (1389). عرفان عملی، قم: انتشارات بوستان کتاب.
یعقوبی، رضا (1396). «تجربۀ دینی از نگاه مولانا»، اطلاعات حکمت و معرفت، شمارۀ 36، صص 43 – 48.
Alston, W. P. (1993). Perceiving God the Epistemology of Religious Experience, Cornell University Press, Ithaca and London, p. 34. Corbett, L. (1996). The Religious Function of the Psyche, 1th ed. Routledge. Crim, K. (1982). Religious Experience, Abingdon Dictionary of Living Religions, General Editor, Keith Crim, Abingdon, U.S.A, p. 613. James, W .(1902). The Variaties of Religious Experience (in his collected writings 1902-1910) slected by Bruce kuklick, New York: The library of America. Malony, H. Newtown. (1981). “religious experiencing, A phenomenological Analysis a Unique Behavioral Event”. journal of psychology and theology. pp 326 – 334. Segal, R. A. (2006). The Blackwell Companion to the Study of Religion, Blackwell Publishing. pp. 324-325. Rankin, M. (2008). An Introduction to Religious and Spiritual Experience, continuum International Publishing Group.
The Holy Qoran. Abbasi, V. (2003). “Investigation of Plantinga's religious epistemology”. Hoze thought Journal. (1-2). pp 205 – 302. Alston, W.P. (1993). Perceiving God the Epistemology of Religious Experience. Ithaca and London: Cornell University Press. Corbett, Lionel. (1996). The Religious Function of the Psyche, 1th ed. Routledge. Crim, Keith. (1982). Religious Experience, Abingdon Dictionary of Living Religions. Abingdon: U.S.A. Davis, C. F. (2012). The evidential force of religious experience. Translated by Ali Shirvani & Hosseinali Shidan shid. Qom: Research institute of Hoze and university publication. Eliade, M. (1993). The encyclopedia of religion. Translated by Bahauddin, Khorramshahi. Tehran: Research Institute of Humanities and Cultural Studies publication. Fieh-e Mafieh. Rumi. (2019). By Badi'ozaman ForuzanFar. 3th ed. Tehran: Zavvar. Geisler, N. (2005). Philosophy of religion. Translated by Ayatollahi. Tehran: Hekmat. Greer, M. (2015). Kant's critique of metaphysics. Translated by Davood Mirzaie. Tehran: Qoqnoos. Hamilton, M. (2008). The Sociology of religion. Translated by Mohsen Salasi. Tehran: Tebyan. Hemmati, H. (2006). “cosmic consciousness: About the diversity of religious and mystical experience”. Kherad Name. (10). pp 20 – 22. Hollingdale, R. J. (2008). Western philosophy: an introduction. Vol 4. Translated by Abdol-hossein-e Azarang. Tehran: Qoqnoos. Hood, R. (1998). “Religious experience, psychology of religion and theology”. Translated by Ahad gharamolki. Qabasat Journal. (8 – 9). Istilami, M. (2008). The text and description of Masnavi Sharif. 9th ed. Tehran: Sokhan publication. James, W. (2007). Pragmatism and othe essays. Translated by abdol Karim Rashidian. 3th ed Tehran: Scientific and cultural publications. James, W. (1902). The Variaties of Religious Experience (in his collected writings 1902 -1910) slected by Bruce kuklick. New York: The library of America. James, W. (2014) The varieties of religious experience. Translated by Hossein Kiyani. 2th ed. Tehran: Hekmat. Kant, I. (2009). Die Religion innerhalb der Grenzen der blossen Vernunft. Translated by Manuchehr Sanei-e darre-bidi. 2th ed. Tehran: Naghsh-o Negar. Koliat Divan-e Shams-e Tabrizi. (2007) Rumi. Edited by Abol-fath Hakimian. Based on corrected version of Badi'ozaman-e Foruzanfar. 3th ed. Tehran: Pajoohesh. Madani, S.M. (2019). “The nature and diversity of mystical experience from the perspective of Rumi and Davis”. Metafizika Journal. pp 67 – 90. Malekiyan, M. (2002). a way to escape. Tehran: Negah-e Mo’aser. Malekiyan, M. (2001) “Suggestion of religious experience”. Reflection of thought Journal. (13) . pp 20 – 24. Manafi Anari, S. (2005). “A research on the concept of religious and mystical experience in Persian literature”. Matn-pajoohi-ye adabi. (23). pp 27 – 40. Masnavi Ma’navi. Rumi. (2012). Description of Karim Zamani. 4th ed. Tehran: Ettela’at. Malony, H. Newtown. (1981). “religious experiencing, A phenomenological Analysis a Unique Behavioral Event”. journal of psychology and theology. pp 326 – 334. Naraqi, A. (1999). A treatise on the knowledge of religion. Tehran: Tarh-e Now publication. Otto, R. (2001). The ldea of the holy. Translated by Homayun Hemmati. Tehran: Naghshe Jaham. Peterson, M. (2010). Philosophy of religion. (Collection of articles and lectures). Translated by Malek hosseini. Tehran: Hermes. Peterson, M. and others. (2008). Reason and religious belief: an introduction to the philosophy of religion. Translated by Ahmad Naraghi & Ebrahim Soltani. Tehran: Tarh-e Now. Poornamdarian, T. (2009). Dar saye ye aftab. (In the shade of the Sun). Tehran: Sokhan.Qaimi Nia, A. (2002). Religious experience and the gem of religion. Qom: book garden. Poornamdarian, T. (2005). “The ladder of mystical experiences: A look at William James' view of mystical experiences”. Ketab-e Naghd Journal. (35). Rankin, M. (2008). An Introduction to Religious and Spiritual Experience. Continuum International Publishing Group. Rohani R, M. (2020). “The relationship between faith and knowledge in Kants thought”. Metaphysics. (30). pp 137 – 152. Segal, R. A. (2006). The Blackwell Companion to the Study of Religion, Blackwell Publishing. Taheri, Gh. (2019). “Mystical Experience in “Boundary Situation and Its Reflection in Mathnawi”. AlZahra's mystical Literature. (20). pp 51 – 78. Taheri, Gh. (2019). “Mystical Experience in “Boundary Situation and Its Reflection in The story of the parrot and the merchant”. Jostar-Ha-Ye Novin-E Adabi. (205). pp 29-55. Taheri, Gh. (2016). “The nature of language and its limitations in Rumi's theory”. Pajoohesh-haye adabi Journal. (51). pp 61-86. Vakili, H. (2010). “The nature and characteristics of mystical experience”. Hekmat-e Mo'aser (2). Yandell, K. E. (2007). Philosophy of religion: a contemporary introduction. Translated by Rahmat-allah-e Karim-zade & others. Mashhad: Razavi University of Islamic Sciences publication. Yacoubi, R. (2017). Religious experience from the perspective of Rumi. Ettela’at-e Hekmat-o Ma’refat Journal. (36). pp 43 – 48. Yasrebi, Y. (2010). Practical mysticism. Qom: Boostan-e Ketab.Zarrabiha, M. E. (2005). The language of mysticism. Tehran: Bina-del. Zarrin Kub, A. h. (1983). The value of Sofia's heritage. 5th ed. Tehran: Amirkabir.Zeimaram, M. (2007). Jacques Derrida and the metaphysics of presence. 1th ed. Tehran: Hermes. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 484 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |
||