پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,876 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,715 |
تاریخ‌نگاری فرودستان از دریچۀ آرشیو اسناد با نگاهی به اسناد کنشگری زنان در ملی‌شدن نفت | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 9، دوره 31، شماره 28، دی 1400، صفحه 211-227 اصل مقاله (385.78 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2022.34420.1485 | ||
| نویسنده | ||
| ربابه معتقدی* | ||
| استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در سال‌های اخیر در کنار تاریخ‌نویسی سنتی، نگاه‌ها به تاریخ‌نویسی اجتماعی جلب شده است. امروزه بر این باور هستیم که تاریخ در انحصار و ساخته‌پرداختۀ نخبگان و سیاست‌ورزان نبوده و بخش بزرگی از هر رخداد تاریخی بر گردۀ مردم عادی حمل شده است؛ اما بنا به دلایل مختلف از جمله بی‌سوادی، فقر، نداشتنِ اعتمادبه‌نفس، نداشتن تجربه و سواد تاریخ‌نگاری و نبود امکانات کافی برای ثبت اوضاع‌واحوال و حتی به‌دلیل نگاه جنسیت‌زده و... به فکر مشارکت در نگارش تاریخ نیفتاده‌اند و از سویی دیگر نویسندگان تاریخ، روشنفکران و اهل‌قلم نیز کمتر دغدغۀ پرداختن به تاریخ زندگی روزمره و سبک زندگی ایشان را داشته‌اند. اینان به حاشیه‌رانده‌ها و فراموش‌شدگان کتاب‌های تاریخ هستند. برای پژوهش و نگاشتن تاریخ در این سطح، مواد و مدارکی بیش از منابع تاریخ‌نگاری سنتی لازم است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی تاریخ‌نگاری اجتماعی فرودستان[1] در دنیای امروز و چگونگی جبران فقر منابع مکتوب تاریخ اجتماعی با ابزارهای کمکی تاریخ‌نگارانه است. نمونۀ موردی که در این نوشتار با کاوش در منابع آرشیوی به آن توجه شده است، موضوع کنشگری زنان در سال‌های ملی‌شدن نفت است. روش به کار رفته در این مقاله روش پژوهش توصیفی است که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی به انجام رسیده است. پژوهشگر برای اینکه تاریخ مردم عادی و به حاشیه رانده شده را بنویسد باید با منابع و مواد دست‌اول همچون منابع سرشماری، سالنامه‌ها، دفاتر بایگانی، رساله‌ها و اسناد و مدارک آرشیوی آشنا بوده و چگونگی استفاده از آن‌ها را نیز آموخته باشد؛ بنابراین پژوهشگر تاریخ فرهنگی و اجتماعی باید از ابزار دیگری جز کتاب‌ها و منابع مکتوب معمول برای نگارش تاریخ فرودستان بهره بگیرد تا به نتایج جدیدی دست یابد. این ابزار شامل مدارک آرشیوی و حتی لوازم کاربردی مردمان معمولی و فرودستان جامعه خواهد بود. [1]. واژۀ «فرودستان» بر اساس توصیف آنتونیو گرامشی در شهریار جدید و یادداشت‌های زندان مبنتی است. گرامشی فرودستان را کسانی تعریف می‌کند که هژمونی جایگاه آنان را ناچیز کرده و از هر نقش بامعنایی در نظام قدرت حذف شده‌اند (رک: اتابکی و تورج: ۱۳۹۰: 10). | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ اجتماعی؛ فرودستان؛ تاریخ‌نگاری از پایین؛ اسناد آرشیوی؛ زنان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Historiography of the subalterns through the archives of documents Looking at the docu-ments of women's activism in the nationalization of oil | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Robabe Motaghedi | ||
| Assistant professor in The National Library and Archives of Iran , Tehran. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In recent years, in addition to traditional historiography, attention has been drawn to sociological historiography. Today we believe that history was not monopolized and fabricated by elites and politicians, but that a large part of all historical events was carried by ordinary people. But due to various reasons such as illiteracy, poverty, lack of self-confidence, lack of experience and knowledge in historiography and lack of sufficient means to record the situation and even gender perspective, etc., they did not think of participating in writing history. On the other hand, historians, intellectuals and writers have been less concerned with the history of their daily life and way of life. They are subalterns and forgotten in the history books. To research and write history at this level; materials and documents are needed more than the traditional historiographic sources. The purpose of this article is to examine the social historiography of the lower classes in the contemporary world and how to compensate for the poverty of written sources of social history using historiographic tools. An example of this is the case in this article through the exploration of archival sources; The subject of women's activism in the years of oil nationalization. The method used in this article is a descriptive research method conducted through library and archival sources. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Social history, Subalterns, Histography from below, Archival materials, Women | ||
| مراجع | ||
|
اتابکی، تورج (۱۳۹۰) دولت و فرودستان، ترجمۀ آرش عزیزی، تهران: ققنوس.
اسپیواک، گایاتری چاکراوارتی (۱۳۹۷) آیا فرودست می‌تواند سخن بگوید؟ ترجمۀ ایوب کریمی، تهران: نشر فلات.
باقی، عمادالدین (۱۳۸۳) «پیشتازان جنبش: سیری در نقش اجتماعی زنان در تاریخ معاصر ایران»، روزنامۀ شرق.
توفیق، ابراهیم و دیگران (۱۳۹۸) نامیدن تعلیق - برنامه‌ای پژوهشی برای جامعه‌شناسی تاریخی انتقادی در ایران، تهران: مانیا هنر.
خیراندیش، عبدالرسول (1382) «ضرورت توجه به تاریخ‌نگاری سوبالترن در ایران»، کتاب ماه، تاریخ و جغرافیا، شمارۀ 73، 5-3.
ساعی، احمد (1385) «مقدمه‌ای بر نظریه و نقد پسااستعماری»، دانشکدۀ حقوق و علوم‌سیاسی، شمارۀ 73،154-133.
سردار، ضیاءالدین(1387) شرق‌شناسی، ترجمۀ محمدعلی قاسمی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سرشار، هما (۱۳۸۱) شعبان جعفری، چاپ2، لس آنجلس: نشر ناب.
سعید، ادوارد (۱۳۷۱) شرق‌شناسی، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
صادقیه، پریسا (۱۳۸۸) «نقد پسااستعماری»، روزنامۀ ایران، سال15، شمارۀ 4232.
کریمی، جلیل (۱۳۸۶) «هومی بابا و مطالعات پسااستعماری»، شهر هشتم، شمارۀ 63، 22-5.
گاندی، لیلا (۱۳۸۸) پسااستعمارگرایی، ترجمۀ مریم عالم‌زاده و همایون کاکاسلطانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
گری جی، همیلتون؛ رندال، کولینز و دیگران(1378) تاریخ‌نگاری و جامعه‌شناسی تاریخی، ترجمۀ هاشم آقاجری، چاپ2، تهران: کویر.
گیلبرت، بارمور (۱۳۸۸) «تأملی بر نقد پسااستعماری هومی بابا»، ترجمۀ پریسا صادقیه، روزنامۀ ایران، شمارۀ4243،
لعل شاطری، مصطفی؛ هادی، وکیلی (۱۳۹۵) «نقش روسپیان شهر نو در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲»، گنجینۀ اسناد، دورۀ26، شمارۀ1، 81-60.
معینی علمداری، جهانگیر (۱۳۸۵) «هویت و تأویل: در جست‌وجوی یک هویت پسااستعماری»، مطالعات ملی، سال7، شمارۀ1، 52-33.
هوشمند، احسان (۱۳۹۱) «قیام سی تیر مردم کرمانشاه بررسی پروندۀ یک خیزش»، گفت‌وگو، شمارۀ۶۱، 99-77.
وطن‌آبادی، شعله (۱۳۸2) «گفتمان پسااستعماری»، بایا، دورۀ 2، شمارۀ 6و7و8، 33-30.
یانگ، رابرت (۱۳۹۰) اسطورۀ سفید غرب و نوشتن تاریخ، ترجمۀ جلیل کریمی و کمال خالق‌پناه، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی
آرشیوآرشیو ملی ایران: ۲۹۳۰۰۱۹۷۵.
آرشیو ملی ایران: ۲۹۳۰۰۲۰۴۵.
آرشیو ملی ایران: ۲۹۳۰۰۵۸۷۵ و ۲۹۳۰۰۲۰۱۴.
آرشیو ملی: ۲۳۰۰۰۰۷۲۹۰؛ شکایت همسران کارگران تبعیدی.
آرشیو ملی: ۲۹۳۰۰۰۲۰۰۵، زنان کارگر در کارخانۀ ریسندگی آذربایجان قزوین در سال ۱۳۳۲.
آرشیو ملی: ۲۹۷۰۰۳۴۸۶۵؛ اخراج دانش‌آموزان دختر به جرم فعالیت سیاسی در شهرهای مختلف در سال ۱۳۳۲.
آرشیو ملی: ۹۹ – ۲۹۳۰۰۰۳۵۰۳؛ اعتراضات زنان کارگر کارخانۀ خورشید کرمان در سال ۱۳۳۱.
آرشیو ملی: ۹۹ – ۲۹۳۰۰۰۳۵۰۳؛ اعتراضات زنان کارگر کارخانۀ خورشید کرمان در سال ۱۳۳۱.
آرشیو ملی: ۲۹۰۰۰۰۴۱۸۸؛ شایعۀ کتک‌زدن دختران در تظاهرات میدان بهارستان در سال ۱۳۳۲.
Afacan (2020). Power and Autonomy: Subaltern Studies and the History of the Subaltern Groups. Tarihyazımı , 2 )1( , 1-12. AILH. (ASSOCIATION of INDIAN LABOUR HISTORIANS: AILH) ILO, 1936: 12-48-0-1. 205957 Ludden, David, 2002 , Introduction: “A Brief History of Subalternity”. in D Ludden (ed.), Reading Subaltern Studies: Critical History, Contested Meaning, and the Globalization of South Asia. Permanent Black, Delhi, pp. 1-42. https://archives.history.ac.uk/makinghistory/index.html https://indianlabourarchives.org Social History Peter n>Stearns, / DOI:10.1093/OBO:Oxford Bibliographies 031-9780199756984 Sean Cunningham: Archive skills and tools for historians. https://archives.history.ac.uk/makinghistory/index.html Stolte, Carolien. (2016) ”The archive and the subaltern“. Práticas da História, -Journal on Theory, Historiography and Uses of the Past-n.o 3: 7-10 Zachariah, Benjamin(2019). ” After the Last Post“- The Lives of Indian Historiography- De Gruyter Oldenbourg
Atabaki, Touraj: (2011), “The state and the subaltern. (modernization, society and the state in Turkey and Iran)”, Translated by A. Azizi. Tehran:Qoqnūs. [Persian] Gandi, Leila (2009):”Post Colonialism” , Translated by M. Aalemzadeh. Tehran: Paǰūheškade Moṭāleʻāt-e Farhangī va Eǰtemāʻī. [Persian] Gilbert, Barmor. (2009):” A reflection on post-colonial criticism Homi Bhabhi” , Translated by P. Sadeghiyeh. Iran Magazin(1388/04/03 ). [Persian] Hamilton, Gary G. (1387/2008):”Historiography and Historical sociology ” , Translated by H. Aghajari etal. Tehran: Kavīr. [Persian] Hooshmand, Ehsaan. (1391/2012):” The 30th uprising of the people of Kermanshah, investigating the case of an uprising” Faslnameh Goftogoo, series number 61. [Persian] Karimi, Jalil (1386/2007):”Homi Bhabhi & Post Colonial Studies” ,Nashriyeh Shahre Hashtom. Number 6. Mordad1386, August 2007 [Persian] Laʻl- Shateri, Mostafa – Vakili, Hadi (1395/2016).”The role of prostitutes in the 1953 Coup” Ganjineh Asnad, series number 26(1), pp. 60-88. [Persian] Moeeni Alamdari, Jahangir. (1385/2006):” Identity and interpretation: in search of a postcolonial identity” Faslnameh Motaaleat-e Melli, series number 25(1). [Persian] National Archive of Iran: 230007290 National Archive of Iran: 293001975 National Archive of Iran: 293001975 National Archive of Iran: 293005875 National Archive of Iran: 230007290 National Archive of Iran: 293002014 National Archive of Iran: 293001975 National Archive of Iran: 293002005 National Archive of Iran: 293002045 National Archive of Iran: 293003503 National Archive of Iran: 297034865 Said, Edward: (1371/1992), “Orientalism”, Translated by Abdolrahim Govahi. Tehran: Daftar-e Našr Farhang-e Eslāmī. [Persian] Sardar, Ziyauddin: (1387/2008), “Orientalism”, Translated by Mohammadali Ghasemi. Tehran: Institute for Social and Cultural Studies. [Persian] Spivak, Gayatri Chakravorty: (1397/2018), “Can the subaltern speak?” reflections on the history of an idea, Translated by A, Karimi. Tehran: Falāt. [Persian] Taufic, Ibrahim: (1398/2019): “Namidan-e Taeligh”. Tehran: Published by Maniya Honar. [Persian] Vatan Abadi, Shoeleh. (1380/2001):” Postcolonial Discourse” Nashriyeh Baya, series number 6,7,8. [Persian] Young, Robert. (1390/2011):” White mythologies: writing history and the west.”, Translated by J. Karimi- K. Khalegh panah. Tehran: Paǰūheškade Moṭāleʻāt-e Farhangī va Eǰtemāʻī. [Persian]
Afacan serhan. (2020). Power and Autonomy: Subaltern Studies and the History of the Subaltern Groups. Tarihyazımı , 2 )1( , 1-12. AILH. (ASSOCIATION of INDIAN LABOUR HISTORIANS: AILH) ILO, 1936: 12-48-0-1. 205957 Ludden, David, 2002 , Introduction: “A Brief History of Subalternity”. in D Ludden (ed.), Reading Subaltern Studies: Critical History, Contested Meaning, and the Globalization of South Asia. Permanent Black, Delhi, pp. 1-42. https://archives.history.ac.uk/makinghistory/index.html https://indianlabourarchives.org Social History Peter n>Stearns, / DOI:10.1093/OBO:Oxford Bibliographies 031-9780199756984 Sean Cunningham: Archive skills and tools for historians. https://archives.history.ac.uk/makinghistory/index.html Stolte, Carolien. (2016) ”The archive and the subaltern“. Práticas da História, -Journal on Theory, Historiography and Uses of the Past-n.o 3: 7-10 Zachariah, Benjamin(2019). ” After the Last Post“- The Lives of Indian Historiography- De Gruyter Oldenbourg | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 472 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 277 |
||