دانشگاه الزهرا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات25
تعداد شماره‌ها967
تعداد مقالات8,017
تعداد مشاهده مقاله13,585,539
تعداد دریافت فایل اصل مقاله9,621,075
روحانی مشهدی, فرزانه. (1400). تبیین ماهیّت معجزه از دیدگاه علّامه‌ طباطبائی. جلوه هنر, 18(4), 59-92. doi: 10.22051/tqh.2021.35407.3148
فرزانه روحانی مشهدی. "تبیین ماهیّت معجزه از دیدگاه علّامه‌ طباطبائی". جلوه هنر, 18, 4, 1400, 59-92. doi: 10.22051/tqh.2021.35407.3148
روحانی مشهدی, فرزانه. (1400). 'تبیین ماهیّت معجزه از دیدگاه علّامه‌ طباطبائی', جلوه هنر, 18(4), pp. 59-92. doi: 10.22051/tqh.2021.35407.3148
روحانی مشهدی, فرزانه. تبیین ماهیّت معجزه از دیدگاه علّامه‌ طباطبائی. جلوه هنر, 1400; 18(4): 59-92. doi: 10.22051/tqh.2021.35407.3148

تبیین ماهیّت معجزه از دیدگاه علّامه‌ طباطبائی

تحقیقات علوم قرآن و حدیث
دوره 18، شماره 4 - شماره پیاپی 52، اسفند 1400، صفحه 59-92    اصل مقاله (575.69 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2021.35407.3148
نویسنده
فرزانه روحانی مشهدی*
پژوهشکده اعجاز قرآن. دانشگاه شهید بهشتی. تهران. ایران.
چکیده
این پژوهش با هدف تبیین مفهوم خارق‌العادگی در تعریف معجزه، تقریری از دیدگاه علّامه طباطبائی درباره ماهیت معجزه، ارائه می‌کند که برخی تعارضات ظاهری در بیان ایشان را رفع می‌نماید. در این راستا با الگوگیری از روش مفسر المیزان بر اساس تحلیل جامع آیات قرآن، تبیینی نو از مفاهیم کلیدی قرآنی مورد استفاده در این بحث مانند نفس، روح، ملکوت و پیوند میان آن‌ها ارائه شده و روشن می‌گردد، معجزه هرگز قوانین طبیعت را نقض نمی‌کند و مساله عدم سنخیت علت و معلول که عامل ظهور یک تناقض در بحث علامه شده است، با معرفی عاملی مادی در نفس پیامبر به عنوان علت معجزه حل می‌شود؛ البته از سوی دیگر بر وجود مساله ارتباط مادی و مجرد به شکلی کلان و عام در همه پدیده‌ها تاکید می‌شود؛ به این معنا که همه پدیده‌ها از سطح ظاهری یا مادّی و به تعبیر قرآن خلقی برخوردارند و در عین حال و در پیوند با همین سطح، از جنبه‌ای باطنی یا مجرّد و به تعبیر قرآن ملکوتی بهره‌مند هستند و این دو سطح در سراسر هستی  با یکدیگر تعامل دارد و مساله دشوار فلسفه، تبیین این پیوند و تعامل سراسری است؛ بنابراین معجزه به عنوان یک استثناء برای اصل سنخیت مورد بحث نخواهد بود؛ زیرا در معجزه جنبه ملکوتی انسان برگزیده در جنبه ملکوتی سایر پدیده‌ها اثر می‌گذارد و در سطح مشهود نفس مادی او بر طبیعت اشیاء اثرگذار است
کلیدواژه‌ها
معجزه در قرآن؛ علم و معجزه؛ قانون علیت؛ نقض قوانین طبیعت
عنوان مقاله [English]
The Nature of Miracles from the Point of View of Allamah Tabātabā’ī
نویسندگان [English]
Farzaneh Rohani Mashhadi
Quran mining Research Institute,. Shahid Beheshti University. Tehran. Iran.
چکیده [English]
This paper aims to explain the concept of supernatural in the definition of miracle that is a report from Allamah Tabātabā’ī’s view on the nature of miracle, eliminating some apparent conflicts in his expression. In this regard, by modeling the method of Al-Mīzān’s author based on a comprehensive analysis of Qur’anic verses, a new explanation of the key Qur’anic concepts used in this discussion such as soul, spirit, kingdom and the connection between them is presented and clarified. As a result, in one hand, miracle never violate the laws of nature and the problem of the inconsistency of cause and effect, which has caused the emergence of a contradiction in the discussion of Allamah, is solved by introducing a material factor in the soul of the Prophet (PBUH) as the cause of the miracle; On the other hand, the existence of material and abstract relations is emphasized in a macro and general way in all phenomena; that is, all phenomena have an outward or material level, or the creative level according to Qur’anic interpretation. At the same time and in connection with this level, they benefit from the esoteric or abstract aspect, or the heavenly level according to the Qur’anic interpretation. These two levels interact with each other throughout the existence while the difficult philosophical issue is to explain this connection and global interaction; Miracles, therefore, will not be discussed as an exception to the principle of consistency; for in the miracle, the heavenly aspect of the chosen man influences other phenomena’s heavenly aspect, and at the evident level, man’s material soul affects the nature of things.
کلیدواژه‌ها [English]
Miracle in The Qur’an, Science and Miracle, Cause and Effect, Violating Natural Rules‎
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. ابن سینا، حسین بن عبدالله(1403ق)، الاشارات و التنبیهات، تهران: دفتر نشر کتاب.
  3. احمدی، حبیب الله(1381ش)، پژوهشی در علوم قرآن، قم: فاطیما.
  4. احمدی، محمدامین(1385ش)، «معجزه»، فصلنامه نقد و نظر، شماره 43-44، صص 184-203.
  5. اکویناس، توماس(1343ش)، «تدبیر حکومت الاهى»، در فلسفه نظرى، مترجم منوچهر بزرگمهر، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  6. براتی، فرج الله؛ جوادی، محسن(1394ش)، «مدلول معجزه از دیدگاه علامه طباطبایی و سوئینبرن»، جستارهای فلسفه دین، سال 4، شماره 1، صص ۱۵-37.
  7. تشکری جهرمی، مریم؛ اکبریان، رضا(۱۳۸۹ش)، تبیین فلسفی معجزه از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، پایان نامه ارشد فلسفه و کلام اسلامی.
  8. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد(1426ق)، تاج‌اللغةوصحاح‌العربیه، بیروت: داراحیاءالتراث‌العربی.
  9. خویی، سیدابواالقاسم(1287ش)، البیان فی‌تفسیرالقرآن، تفلیس: مطبعه غیرت.
  10. دیلمی، شیخ حسن(1412ق)، ارشاد القلوب الی الصواب، قم: شریف رضی.
  11. رازی، فخرالدین عمربن‌محمد (1420ق)، مفاتیح الغیب التفسیر الکبیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  12. روحانی مشهدی، فرزانه (1399ش)، «تبیین نسبت «نفس واحده» با «آدم» بر اساس تحلیل مفهوم «نفس» در نظام آیات قرآن»، علوم قرآن و حدیث، شماره4، ص45-65.
  13. روحانی مشهدی، فرزانه؛ معارف، مجید (1395ش)، «ماهیت‌شناسی آسمان‌های هفتگانه با تکیه بر مولفه‌های «خلق» و «امر» درآیات قرآن»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دوره 13، شماره 2، صص 151-184.
  14. زمخشرى، محمود(1407ق)، الکشاف ‌عن ‌حقائق ‌غوامض‌ التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.
  15. ژیلسون، اتین (1370ش)، روح فلسفه در قرون وسطى، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
  16. سحابی، یدالله(1387ش)، قرآن مجید تکامل و خلقت انسان، تهران: شرکت سهامی انتشار با همکاری بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان.
  17. سعیدی روشن، محمدباقر(1379ش)، علوم قرآن، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  18. سیوطی، ابوبکرجلال‌ الدین(1421ق)، الاتقان ‌فی ‌علوم‌ القرآن، بیروت: دارالکتاب‌العربی.
  19. شاکر، محمدکاظم(1379ش)، «وجوه معانی نفس در قرآن»، پژوهش‌های فلسفی و کلامی، شماره 4، صص6-19.
  20. شریعتی مزینانی، علی (1378ش)، مجموعه آثار، تهران: نشر الهام.
  21. شریفی، صالحه؛ قائمی نیا، علیرضا؛ شریعتی، غلام محمد(1399ش)، «بررسی قواعد مشترک تفسیر قرآن به قرآن و نظریه میدان معنایی (بر اساس روش علامه طباطبائی(ره) و ایزوتسو)»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دوره 17، شماره 1، صص 127-158.
  22. طالقانی، سیدمحمود(1362ش)، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  23. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی‌للمطبوعات‏.
  24. طباطبایی، محمد حسین(1362ش)، اعجاز قرآن، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
  25. طبری، محمدبن‌جریر(1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن‏، بیروت: دارالمعرفه.
  26. طوسی، محمدبن‌حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن‏، بیروت: داراحیاء التراث ‌العربی.
  27. غزالى، ابوحامد (بی تا)، القسطاس المستقیم، دمشق: بی نا.
  28. فراهیدى، خلیل‌بن‌احمد(1415ق)،کتاب‌ العین، قم: انتشارات هجرت.
  29. فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ پهلوان، منصور؛ روحی دهکردی، مجید (1391)، «ویژگیهای روح از منظر آیات و روایات»، پژوهشهای قرآن و حدیث، سال 45، شماره2.
  30. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1362ش)، الکافی، تهران: انتشارات اسلامیه.
  31. مجلسی، محمدباقر(1403ق)، بحارالانوار الجامعه لدرر الاخبار الائمه الاطهار، بیروت: موسسة الوفاء.
  32. مشکینی اردبیلی، علی(1366ش)، تکامل در قرآن، تهران: دفترنشرفرهنگ اسلامی.
  33. مکارم شیرازی، ناصر و جمعی ‌از نویسندگان (1371ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  34. Aquinas, St. Thomas (1905), Summa Contra Gentiles(SCG), [Available online, translation by J. Rickaby, London: Burns and Oates].
  35. Brown, Thomas (1822), Inquiry into the Relation of Cause and Effect. Andover: Mark Newman.
  36. Earman, John (2000), Hume’s Abject Failure, Oxford: Oxford University Press.
  37. Hesse, Mary (1965), “Miracles and the Laws of Nature”, in C. F. D. Moule (ed.), Miracles: Cambridge Studies in their Philosophy and History, London: A. R. Mowbray & Co., pp. 33–42.
  38. Hume, David (1748), et seq., An Enquiry Concerning Human Understanding, Tom L. Beauchamp (ed.), New York: Oxford University Press, 2000.
  39. Huxley, Thomas Henry )1894), Hume: with Helps to the Study of Berkeley, London: Macmillan and Co.
  40. Jaffer, Tariq (2014), “Fakhr al-Dīn al-Rāzī on the Soul (al-nafs) and Spirit (al-rūḥ): An Investigation into the Eclectic Ideas of Mafātīḥ al-ghayb”, Journal of Qur’anic Studies,16.1, pp.93–119
  41. Joyce, George Hayward (1914), The Question of Miracles, St. Louis: B. Herder.
  42. Lias, John James (1883), Are Miracles Credible?, London: Hodder and Stoughton.
  43. McGrew, Timothy (2019), "Miracles", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2019 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/spr2019/entries/miracles/>
  44. Montgomery, John Warwick (1978), “Science, Theology, and the Miraculous”, Journal of the American Scientific Association, 30: 145–153.
  45. Swinburne, Richard (1970), The Concept of a Miracle, London: Macmillan and Co.
  46. Voltaire, (1764), Philosophical Dictionary, in The Works of Voltaire, vol. 11, New York: E. R. DuMont, 1901.
  47. Wardlaw, Ralph (1852), On Miracles, Edinburgh: A. Fullarton and Co.‏

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,227
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 505


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب