پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,719 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,353 |
بررسی عوامل مؤثر در مسئله‌مند شدن وضعیت تابعیت کردهای فیلی عراق در یکصد سال اخیر | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 7، دوره 30، شماره 45 - شماره پیاپی 135، اردیبهشت 1399، صفحه 151-175 اصل مقاله (344.61 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2020.24964.1954 | ||
| نویسندگان | ||
| مراد مرادی مقدم1؛ حمید بصیرت منش* 2 | ||
| 1دانشجوی دکترای تاریخ انقلاب اسلامی، گروه تاریخ، پژوهشکده امام خمینی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار پژوهشکده امام خمینی وانقلاب اسلامی | ||
| چکیده | ||
| بیشتر کردهای فیلی ساکن عراق طبق قانون تابعیت 1924 عراق به تابعیت آن کشور درآمدند. از زمان تشکیل کشور عراق تا دورۀ عبدالکریم قاسم، گرفتن تابعیت عراقی برای کردهای فیلی آسان بود، اما از دورۀ عبدالسلام عارف به بعد به تابعیت عراقی درآمدن کردهای فیلی بسیار مشکل شد. در دورۀ حزب بعث نه تنها کسب تابعیت عراقی برای کردهای فیلی تقریباً غیرممکن شده بود، بلکه طی چندین دوره پس از سلب تابعیت، به کشور ایران اخراج شدند و از سقوط دولت بعث تاکنون نیز وضعیت خاص تابعیت کردهای فیلی برای آنها مشکل ایجاد کرده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر وضعیت تابعیت کردهای فیلی در یکصد سال اخیر است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایۀ منابع اسنادی، کتابخانهای، خبرگزاریها و مصاحبه با افراد آگاه به امور کردهای فیلی، انجام شده است. یافتهها نشان می‌دهد که از یک سو تبار ایرانی، شیعه، مرزنشین و مهاجر بودن بخشی از کردهای فیلی و از سوی دیگر، شکل قانون تابعیت کشور عراق و رشد تفکرات ناسیونالیستی پان‌عرب، از جمله مهمترین عوامل تأثیرگذار بر وضعیت تابعیت کردهای فیلی بوده است. ترس دولت بعث از همسویی کردهای فیلی با ایران و همچنین موقعیت مناسب اقتصادی و همکاری سیاسی آنها با احزاب کرد و شیعۀ مخالف رژیم بعث، از مهمترین عوامل سلب تابعیت و اخراج آنها بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کردهای فیلی؛ تابعیت؛ ایران؛ عراق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Factors Influencing on the Being Problematic of Iraqi Feyli Kurds' Citizenship in the Last Hundred Years | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Morad Moradi Moghadam1؛ Hamid Basiratmanesh2 | ||
| 1Ph.D. student of Islamic Revolution History, History Department, Imam Khomeini Research Center, Tehran, Iran | ||
| 2Imam Khomeini Research Center | ||
| چکیده [English] | ||
| Most Feyli Kurds living in Iraq became citizens of Iraq under the 1924 Citizenship Act. From the formation of Iraq until the era of Abdul Karim Qasim, it was easy for Iraqi Kurds to obtain Iraqi citizenship. But from the time of Abdul Salam Aref onwards, it became very difficult for Iraqi Kurds to obtain Iraqi citizenship. During the Ba'ath party, not only was it almost impossible for Iraqi Kurds to obtain Iraqi citizenship, rather, they were deported to Iran several years after they were stripped of their citizenship, and after the fall of the Ba'athist government, the special citizenship status of Feyli Kurds has become a problem for them. Accordingly, the aim of this study is to investigate the factors affecting the citizenship status of the Feyli Kurds in the last one hundred years. The present study was performed by a descriptive-analytical method and based on documentary sources, libraries, news agencies, and interviews with people familiar with the affairs of the Feyli Kurds. The findings show that on the one hand, being of Iranian descent, being a Shiite, the bordering and migrating, and on the other hand, the form of the Iraqi citizenship law and the growth of pan-Arab nationalist ideas have been the most important factors influencing the citizenship status of the Faille Kurds. The Ba'athist government's fear of the Faille Kurds' alignment with Iran, as well as their favorable economic situation and political cooperation with Kurdish and Shiite parties opposed to the Ba'athist regime, were among the most important factors in their citizenship and expulsion. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Feyli Kurds, Citizenship, Iran, Iraq | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ الف. کتب و مقالات - آقاجانی قناد، علی (1384)، اخراج ایرانیان از عراق، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. - احمدی، فرج‌الله و یاسر قزوینی (تابستان 1389)؛ «فرایند تدوین قانون اساسی عراق»، فصلنامه سیاست، دورۀ 40، شماره 2، صص 19-37. - تحولات داخلی عراق و امنیت ملی ایران به روایت اسناد ساواک (1382)، تدوین مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی. - جعفریان، رسول (1386)، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران. - حسینی، سیده اعظم (1389)، دا: خاطرات سیده زهرا حسینی، تهران: سوره مهر، چ 104. - الحمود، علی طاهر (1397)، اخگر گداخته حکومت: تجربه دولت‌سازی شیعیان در عراق پساصدام، ترجمۀ سید حسین مرکبی، اصفهان: آرما. - حیدری، ابرار (1389)، «وضعیت سیاسی و اجتماعی شیعیان عراق در دوران حزب بعث، 1968م – 2003م»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم. - داناوان، جروم (1396)، جنگ ایران و عراق پیشینه و روند تشدید تعارض، ترجمه حمیدرضا جاویدزاده، تهران: مرزبوم. - سامرایی، وفیق (1388)، ویرانی دروازۀ شرقی، ترجمۀ عدنان قارونی، تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس. - سمایل سلیمان، عباس (2011)، تاریخ کورد فهیلی له عیراق: شییه و کردنیگ و جوگورافیایی له سرخاک کورد فهلی، ئه لگه‌ردانن، شورش شاواز، بغداد: ده زگاری رووشنهویری و بلاوکردنهوهی کورد فهلی شفق. - العلوی، حسن (1390)، شیعه و حکومت در عراق، ترجمۀ محمد نبی ابراهیمی، تهران: سوره مهر. - فیاض، معد (1393)، رئیس‌جمهور پیشمرگه (بخشی از خاطرات مام جلال طالبانی رئیس جمهور عراق)، ترجمۀ سامان سلیمانی، تهران: دات. - الفیلی العلوی، زکی جعفر (1431/2010)، تاریخ الکرد فیلیون و آفاق مستقل، بیروت: مؤسسۀ البلاغ. - فیلی، علی حسین (4/4/2017)، «جرائم لا تنسی ذکری جینوساید الکورد الفیلیین ایضاً، ملف الفیلی»، شفق نیوز. - کوچرا، کریس (1377)، جنبش ملی کرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه. - کوهستانی‌نژاد، مسعود (1383)، «روابط ایران و عراق در نیمۀ نخست سدۀ بیستم (از ابتدا تا شناسایی عراق توسط ایران 1307ش/1929م)، فصلنامۀ تاریخ روابط خارجی، شمارۀ 19، صص 5-40. - مک داول، دیوید (1393)، تاریخ معاصر کرد، ترجمۀ ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ. - نکاست، اسحاق (1387)، شیعیان در جهان عرب مدرن، ترجمۀ ارسلان قربانی شیخ‌نشین، ج2، تهران: دانشگاه امام صادق (ع) و پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. - ویلی، جویس ان (1373)، نهضت شیعیان عراق، ترجمۀ مهوش غلامی، تهران: انتشارات اطلاعات. ب. اسناد - ادارۀ اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (استادوخ)، سند شمارۀ 9-76-19-1304ش. - ........................................................................، سند شمارۀ سریال 62-پوشه1-کارتن6- 1322ق. - .........................................................................، سند شمارۀ 9-76-29-1304ش. - .........................................................................، سند شمارۀ 24-10-2-1300ش. - ..........................................................................، سند شمارۀ 35 -6/2-240-1245ش. - ...........................................................................، سند شمارۀ 62-1-6-1322ق. - ............................................................................، سند شمارۀ 4-74-52-1331ق، - ............................................................................، سند شمارۀ 1/34-15-29-1304. - .............................................................................، سند شمارۀ 2-18-29-1305ش. - ...............................................................................، سند شمارۀ 11و12- 23-1/59-1314ش. - ................................................................................، سند شمارۀ 35-6/2-240-1245ش. - .................................................................................، سند شمارۀ 2-70-40-1333ش. - .................................................................................، سند شمارۀ 35-6/2-240-1245ش. - سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ 240038280. - .............................................................................، سند شمارۀ 240038280. ج. روزنامه‌ها - روزنامه اطلاعات، 12/10/ 1350، شماره 13688 - روزنامه اطلاعات، 14 /1/ 1359 ، شماره 16108. - روزنامه کیهان 16/1/1359، شماره 10916. - روزنامه کیهان، 18 /1/ 1359، شماره 10996. د. خبرگزاریها - خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) (isna.ir)، «سرکنسول عراق در کرمانشاه خبر داد: پرونده رانده شدگان عراقی بسته می شود/ معاودین به کنسولگری عراق در کرمانشاه مراجعه کنند»، 12/2 /1391، کد خبر 91021206400. - شبکه العالم (fa : alalamtv . net)، «پاسخ کردهای فیلی به شایعات»، 2/1/1394. - پایگاه اطلاع رسانی حوزه (hawzah . net ) ، (اردیبهشت 1388)، مجلۀ اخبار شیعیان، شماره 42. - خبرگزاری مهر (https://www.mehrnews.com/)، 26 شهریور 1382، کد خبر: 252383. - مجله اخبار شیعیان (https :// hawzah. Net) ،«کردهای فیلی بعد از 80 سال شهروند عراقی می شوند»، بهمن 1388، شماره 39. - المانیتور، علی معموری، بخشی از کردهای فیلی، مخالفان استقلال کردستان»، 26 تیر 1396. - http : // www . al- monitor . com / pulse / fa / origin nals / 2017/ 07/ kordistan independence – referendum- siite – kurds .
هـ. مصاحبه‌ها - مصاحبه با عادل الشوهانی: 5/3/97 . - مصاحبۀ قدیر واسطی، مورخ 4/3/ 97 . ی. منابع انگلیسی - Gazetteer of Arabia. Volume ll. Page : 1073. https : // images / qdl.qa. - ihsan, mohammad (2017), nation building in kurdistan: genocide and human right, London: routledge, pp.178.
List of sources with English handwriting Documents Edār-e Asnād va Tārīḵ-e Diplomāsī Vezarat Omur-e Ḵāreja (Estādoḵ) (9-76-19-1304 Š.), (Serial 62- File1- Box 6-1322 H.), (9-76-29-1304 Š.), (24-10-2-1300 Š.), 35-2/6-240-1245), (62-1322-6-1 H.), (4-74-52-1331 H.), (34/1-15-29-1304), (2-18-29-1305 Š.), (11 & 12-23-59/1-1314 Š.), (35-2/6-240-1245), (2-70-40-1333 Š.), (35-2/6-240-1245). Nlai: (240038280) - Ahmadī, Faraj allāh; Yāser Qazvīnī (1382), “Farāyand-e Tadvīn-e Qānoun-e Asāsī-e Arāq,” Faslnāma Sīāsat, 40, No. 2, Summer, p. 31. [In Persian] - Āqājānī Qanād, ‘Alī (1384 Š.) Eḵrāj-e Īrānīān az Arāq, Tehran: Markaz-e Asnād-e Enqelāb-e Eslāmī. [In Persian] - Al-‘Alavī, Hasan (1390), Šīā va Hokumat dar ‘Arāq, translated by Mohammad Nabī Ebrāhīmī, Tehran: Soura-ye Mehr. - Al- feylī al-‘Alavī, Zakī Jafar (1431), Tārīḵ al-Kord Feylīon va Āfāq Mostaqel, Lebenon: Moasesa al-Balāḡ, p. 486. [In Persian] - Al-Kord al-Feylīya: A’la darb al-Ma’sā Mojadad, Šureš Darvīš, Jarīda al-Ḥayā fi London, 6 July 2017. - Fayāż, Ma’d (1393), Raīs Jomhur-e Pīšmarga, Baḵšī az Ḵāṭerāt-e Mām Jalāl Ṭālebānī Raīs Jomhur-e ‘Arāq, translated by Sāmān Soleymānī, Tehran: Dāt. [In Persian] - Feylī, ‘Alī Hossein (2017), Jarāem la Tansī Ḏekrī Jinosāyd al-Kord al-Feylīn eyżan, Malf Feylī, Šafaq News. - Al-Ḥamud, ‘Ali Ṭāher (1397), Aḵqar-e Godāḵta-ye Hokumat: Tajrobe-ye Dolatsāzī-e Šīayān dar Arāq-e Pasā Sadām, translated by Sayed Hossein Markabī, Isfahan: Ārmā. [In Persian] - Ḥeydarī, Abrār (1389 Š.), “Vazīat-e Sīāsī va Ejtemā’ī-e Šīāyān-e Arāq dar dorān-e Ḥezb-e Ba’ṯ 1968-2003,” Danešgāh-e Bāqer al-‘Ulum. [In Persian] - Hosseinī, Sayeda Aẓam (1389 Š.), Dā: Ḵāṭerāt-e Sayeda Zahrā Hosseinī, Tehran: Soura-e Mehr. [In Persian] - Kouhestānīnežād, Mas’ud (1383 Š.), “Ravābet-e Īrān va Arāq dar nīme-ye Sade-ye Bīstom (Az Ebtedā tā Šenāsāī-ye Arāq Tavasoṭ-e Īrān 1307 Š. /1929), Faṣlnāma-ye Tārīḵ-e Ravābeṭ-e Ḵārejī, No. 19. [In Persian] - Taḥavollāt-e Dāḵelī-e Arāq va Amnīat-e Mellī-e Īrān be Revāyat-e Asnād-e SĀVĀK, edited by Markaz-e Barrresī-e Asnād-e Tārīḵi-e Vezārat-e Eṭelā’āt, Tehran: Markaz-e Barrresī-e Asnād-e Tārīḵi. [In Persian]
News Agencies - “Sar konsūl-e Arāq dar Kermānšāh Ḵabar dād: Parvanda-e Randešodegān-e Arāqī basta Mīšavad/Mo’āvedīn be Konsūlgarī-e Arāq dar Kermānšāh Morāje’a Konand,” 1391/12/12, News Code: 91021206400. Isna.ir - Pāsoḵ-e Kord-hā-ye Feylī be Šāye’āt, 1394/1/12, Alalamtv.net - Majale-ye Aḵbār-e Šīayān, No. 42, Ordībehešt 1388. Hawzah.net - Majale-ye Aḵbār-e Šīayān, No. 39, Bahman 1388. - Mehr News, 1382/6/26, News Code 252383. - ‘Alī Ma’murī, BAḵšī az Kord-hā-ye Feylī, Moḵālefān-e Esteqlāl-e Kordestān, 1396/4/26. Al-Monitor. Interviews Interview with ‘Ādil al-Šohānī, 1397/3/5. Interview with Qadīr Vāseṭī, 1397/3/4.
Newspapers Eṭelā’āt, No. 13688, 16108, 10916. Keyhān, No. 10996.
Kurdish Sources Semāyel Soleymān, Abbās (2011), Tārīḵ-e Kord Fehylī le Eirāq: Šbīh va Kordnīg va Jogorāfīāee le sar Ḵāk Kord Fehylī, e’ Legerdānen, Šoreš Šāvāz, Baḡdād, dah zgārī /roošanhovīrī va belāv Kordnavī Kord Fehylī Šafaq.
References in English - Donovan, Jerome (2011), The Iran-Iraq War: Antecedents and Conflict Escalation, Routledge. - Gazetteer of Arabia, Volume ll. Page: 1073. Images/qdl.qa - Ihsan, Mohammad (2017), Nation Building in Kurdistan, Memory, Genocide and Human Rights, London: Routledge. - Kutschera, Chris (2012), The Kurdish National Movement, Routledge. - McDowall, David (2004), A Modern History of the Kurds, I.B. Tauris. - Nakash, Yitzhak (2006), Reaching for Power: The Shi'a in the Modern Arab World, Princeton: Princeton University Press. - Wiley, Joyce (1992), The Islamic Movement
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 731 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 419 |
||