پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 941 |
| تعداد مقالات | 7,773 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,854,636 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,152,829 |
نقطه و دایره در ادبیات عرفانی فارسی مطابق با مکتب ابن عربی | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 7، دوره 10، شماره 18، مرداد 1397، صفحه 163-182 اصل مقاله (523.36 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2019.20793.1531 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی حیدری* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
| چکیده | ||
| محیی الدین بن عربی با نگاه رمزی و استعاری خود به عناصر طبیعی و هندسی، زمینهساز ظهور استعاره های وحدت وجودی در ادب فارسی شد. استعاره های دوگانة او که غالباً به ظهور کثرت از وحدت اشاره دارد، پس از وی به آثار شاعران و ادیبان عارف فارسی زبان راه یافت. نقطه و دایره یکی از این استعاره های دوگانه است که به تقابل و عینیت توأمان حق و خلق اشاره دارد. به این استعاره در آثار ابن عربی از وجوه گوناگون پرداخته میشود و ویژگی های متفاوتی از رابطة نقطة وحدت با دایرة کثرت تبیین میگردد. گاه از ارتباط نقطة احدیت با نقاط محیط دایرة ممکنات از طریق شعاع های اسماء الهی سخن میرود، زمانی به حلقوی بودن ساختار دایره و یکسان بودن ابتدا و انتهای آن در معنی قوس نزول و صعود اشاره میشود و گاهی ضمن کاربرد استعارة نقطة آتشگردان، تجدد امثال تبیین میگردد. این نوع نگاه، پس از ابن عربی درآثار ادیبان عارفی نظیر حمویه، عراقی، نسفی، شبستری، مغربی، نعمتالله ولی، داعی شیرازی و نیز شارحان فصوص الحکم گاه به همان شکل مستعمل و گاه همراه با وجوه شباهت جدید به کار رفته است. روش تحقیق، کتابخانه ای و برمبنای آثار شاعران و نویسندگان یادشده بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عرفان؛ نقطه؛ دایره؛ ابن عربی؛ استعاره | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Point and Circle in Persian Mystical Literature Based on Ibn Arabi's School | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Heidari | ||
| Assistant Professor of Persian Language and Literature, Yazd University, Yazd, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ibn Arabi’s symbolic and metaphorical look at natural and geometric elements provided the basis for the emergence of unity of existence metaphors in Persian literature. His dual metaphors, which often refer to the emergence of multiplicity out of unity, penetrated the works of other Persian mystic poets and literary scholars. The point and circle is one of these dual metaphors that points to the simultaneous contradiction and identicalness of creator and created. This metaphor has been studied in Ibn Arabi’s works from various aspects and different features of unity point and multiplicity circle have been explicated. Sometimes the relationship between the point and circumference of the circle is considered through the radius of the divine names; other times the circular structure of the circle and its identicalness at the beginning and end of the curve of descent and ascent are referred to, and sometimes renewal of essences is explained through applying point of fire metaphor. After Ibn Arabi, this view was adopted in the literary writings of the mystics like Sadeddin Hamuyeh, Fakhreddin Araqi, Azizeddin Nasafi, Sheikh Mahmoud Shabestari, Shirin Mahadi Maraghei, Shah Nematollah Vali, Shah Daei Shirazi and the commentators of Fusush al-Hekam; either in the same way or with new similarities. In this article, we will examine the metaphorical application of point and circle in these works. The research methodology is library-oriented and based on the works of the above-mentioned poets and authors. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mysticism, Point, Circle, Ibn Arabi, Metaphor | ||
| مراجع | ||
|
- ابن ترکه، علی بن محمد. (1351). چهارده رسالۀ فارسی. به تصحیح سیدعلی موسوی بهبهانی و سیدابراهیم دیباجی. نشر تقی شریف رضایی. تهران. - ــــــــــــــــــــــ . (1378). شرح فصوص الحکم. نشر بیدار. قم. - ابن‌عربی، محمد بن علی. (1339 ق). کتاب انشاءالدوائر (و یلیه کتاب عقله المستوفز و یلیه کتاب التدبیرات الالهیّه فی اصلاح مملکه الانسانیه). مطبعه بریل. لیدن. - ـــــــــــــــــــــ . (1370). فصوص الحکم. با تعلیقات ابوالعلاء عفیفی. الزهرا. تهران. - ـــــــــــــــــــــ . (بی‌تا). الفتوحات المکیّه. 4 ج. دارصادر. بیروت. - ابوزید، نصر حامد. (1385). چنین گفت ابن‌عربی. ترجمۀ احسان موسوی خلخالی. چاپ اول. نیلوفر. تهران. - آملی، حیدر بن علی. (1367). المقدمات من کتاب نص النصوص فی شرح فصوص الحکم. با مقدمۀ هانری کربن و عثمان یحیی. توس. تهران. - بورکهارت، تیتوس. (1393)، نجوم کهن در آموزه‌های ابن‌عربی. ترجمۀ لیلا کبریتچی و مهدی حبیب‌زاده. چاپ اول. مولی. تهران. - پارسا، محمد بن محمد. (1366). شرح فصوص الحکم ابن‌عربی. به کوشش جلیل مسگرنژاد. مرکز نشر دانشگاهی. تهران. - حسینی، اعظم، واردی، زرین. (1391). رابطۀ خدا و هستی از دیدگاه ابن‌عربی و شمس مغربی. دوفصلنامۀ ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا. سال چهارم، شمارۀ 7. صص 23-45. - حمودی، صادق. (1391). ابن‌عربی و مخالفت عرفانی با قاعدۀ الواحد. روزنامۀ رسالت، تاریخ 14/6/91. ص 18. - حمویه، سعدالدین. (1362). المصباح فی التصوّف. تصحیح نجیب مایل هروی. چاپ دوم. مولی. تهران. - خوارزمی، تاج‌الدین حسین. (1368). شرح فصوص الحکم. تصحیح نجیب مایل هروی. چاپ دوم. مولی. تهران. - داعی شیرازی، نظام‌الدین محمود. (1339). کلیات شاه داعی شیرازی مشتمل بر مثنوی‌های شش‌گانه و دیوان‌های سه‌گانه. 2 ج. به کوشش محمد دبیرسیاقی. کانون معرفت. تهران. - شبستری، محمود بن عبدالکریم. (1317). مجموعۀ عوارف المعارف (شامل رسالات حقّ الیقین، مرآت المحقّقین و مراتب العارفین شبستری به انضمام ترجیع‌بند هاتف، ترجیع‌بند عراقی، ترجیع‌بند و غزلیات نعمتالله ولی، جامع الاسرار و رسائلی دیگر از نورعلیشاه). نشر کتاب‌فروشی جهان‌نما. شیراز. - ـــــــــــــــــــــــــــ . (1371). مجموعۀ آثار شیخ محمود شبستری. تصحیح صمد موحّد. چاپ دوم. طهوری. تهران. - ـــــــــــــــــــــــــــ . (1382). متن و شرح گلشن راز بر اساس قدیمی‌ترین و مهم‌ترین شروح. به کوشش کاظم دزفولیان. طلایه. تهران. - شجاری، مرتضی. (1388). آفرینش بر اساس عشق و قاعدۀ الواحد از دیدگاه ابن‌عربی. پژوهشهای فلسفی و کلامی؛ فصلنامۀ علمی-پژوهشی دانشگاه قم. سال دهم. شمارۀ 4. صص 83-108. - شیرازی، رکن‌الدین مسعود بن عبدالله. (1359). نصوص الخصوص فی ترجمة الفصوص. تصحیح رجبعلی مظلومی. مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه تهران-دانشگاه مکگیل. تهران. - عراقی، فخرالدین. (1336). کلیات شیخ فخرالدین ابراهیم همدانی. تصحیح سعید نفیسی. چاپ دوم. کتابخانۀ سنایی. تهران. - ـــــــــــــــ . (1390). لمعات (به همراه سه شرح از قرن هشتم هجری). تصحیح محمد خواجوی. چاپ چهارم. مولی. تهران. - کربن، هانری. (1384). تخیل خلاق در عرفان ابن‌عربی. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. جامی. تهران. - مغربی، محمدشیرین بن عزیزالدین. (1358). دیوان کامل شمس مغربی. به کوشش سیدابوطالب میرعابدینی. زوار. تهران. - نسفی، عزیز بن محمد. (1341). مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الکامل. به کوشش ماریژان موله و ضیاءالدین دهشیری. طهوری. تهران. - ــــــــــــــــــــــ . (1379). بیان التنزیل. با مقدّمۀ هرمان لندولت و به کوشش محمدرضا جوزی. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. تهران. - ــــــــــــــــــــــ . (1381)، زبدة الحقایق. به تصحیح حق‌وردی ناصری. چاپ دوم. طهوری. تهران. - نعمتالله ولی، سید نورالدین. (1380). دیوان کامل حضرت شاه نعمتالله ولی. خدمات فرهنگی کرمان. کرمان. - ــــــــــــــــــــــ . (1391). دیوان شاه نعمتالله ولی. با مقدمۀ سعید نفیسی. انتشارات نگاه. تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,209 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 648 |
||