پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,017 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,585,676 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,621,094 |
مقایسه تحلیلی نحوه انعکاس غزوه بنی قینقاع در قرآن کریم و منابع تاریخی (منابع تاریخی منتخب: مغازی واقدی، طبقات ابن سعد، سیره ابن‌هشام و تاریخ طبری) | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 3، دوره 28، شماره 21 - شماره پیاپی 106، اردیبهشت 1397، صفحه 53-75 اصل مقاله (886.08 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2019.20742.1236 | ||
| نویسندگان | ||
| بهمن زینلی* 1؛ محمد صادق حسینی کجانی2 | ||
| 1استادیار گروه تاریخ و ایران‌شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان | ||
| 2مربی گروه معارف دانشگاه آزاد مرکز اصفهان. | ||
| چکیده | ||
| رسول خدا (ص) پس از هجرت به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی، با چالشها متعددی در این شهر مواجه شدند. از جمله چالشهای حکومت نوپای اسلامی در مدینه که از سال دوم آغاز گردید، تقابل قبایل یهود ساکن در مدینه با مسلمانان بود. این تقابل در حالی صورت گرفت که رسول خدا (ص) با تدوین یک پیمان‌نامة عمومی با همة اهالی مدینه ازجمله یهودیان امکان همزیستی مسالمت‌آمیزِ ساکنان مدینه را فراهم کرده بودند. قبایل یهود از سال دوم راه خصومت و دشمنی با اسلام و پیامبر (ص) را در پیش‌گرفته و نهایتاً پس از ناتوانی از مقابله با پیامبر (ص) و مسلمانان تسلیم‌شده و به حکم الهی از مدینه اخراج شدند. تقابل یهود بنی‌قینقاع با رسول خدا (ص) ازجمله مواردی است که هم قرآن کریم و هم منابع تاریخی به آن پرداخته‌اند. هدف این پژوهش بررسی کیفیت انعکاس این تقابل در قرآن کریم و منابع تاریخی منتخب است. این مقاله که با رویکرد مقایسه‌ای ـ تحلیلی و با استناد به منابع تاریخی و تفسیری تدوین شده است، درصدد پاسخ به این سؤال است که وجوه تشابه و تفاوت گزارش‌های قرآن و منابع تاریخی منتخب در رابطه با تقابل یهود بنی‌قینقاع با رسول خدا (ص) چیست؟ با توجه به فلسفة نزول قرآن کریم که همان هدایت بشر است. به نظر می‌رسد با وجود برخی اخبار مشابه، پردازش تاریخی قرآن درباره تقابل یهود بنی‌قینقاع با رسول خدا (ص) از نظر نگرشی و پردازشی معطوف به اهداف هدایتی قرآن است و با منابع تاریخی منتخب که گزارش‌های آن‌ها ماهیت تاریخی دارد متفاوت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن؛ یهود بنی‌قینقاع؛ مغازی واقدی؛ طبقات ابن سعد؛ سیره ابن هشام و تاریخ طبری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A study and Analysis of the Reflection of Ghazwa Banu Qaynaqa’ in Quran with an Emphasis on Quran’s Attitudinal and Authorship Patterns | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Bahman Zeinali1؛ Mohammad Sadegh Hoseiny2 | ||
| 1Assistant Professor of History and Islamic Studies, Faculty of Literature, Isfahan University | ||
| 2Lecturer Department of Education, Isfahan University of Technology | ||
| چکیده [English] | ||
| At the beginning of the establishment of the Islamic government, the Messenger of God (SAWS) started to take purposeful measures in order to strengthen his newborn governance. One of his outstanding measures was to codify a general treaty among all the people of Medina including the Jews, which allowed for peaceful coexistence in the town. Among the Jewish tribes inhabiting Medina, Banu Qaynaqa’ signed the treaty with the Messenger of God. However, for some reasons to be discussed in the article, later on they took the pathway of hostility and enmity to Islam and the Prophet. Having become unable to oppose the Prophet and Muslims, eventually they surrendered and were banished from Medina in accordance with the divine decision. The opposition between Banu Qaynaqa’ and the Messenger of God is among the cases addressed by Quran. The present article aims to answer the question what is the Quran’s attitudinal and authorship approach to the opposition. In view of the philosophy of the revelation of Quran, i.e. the guidance of the humankind, it seems that the Qur’anic historical working-through of historical events including Ghazwa Banu Qaynaqa’ is unique from both attitudinal and authorship perspectives and directed at the objective of guidance, which distinguishes Quran from historical sources. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Quran, Banu Qaynaqa’, Alwaghedi’s Kitab al-Tarikh wa al-Maghazi, Ibn Sa’d’s Kitab al-Tabaghat, Ibn Hisham’s The Life of the Prophet, The History of al-Tabari | ||
| مراجع | ||
|
ابن ابى حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419ه.ق)، تفسیر القرآن العظیم( ابنابىحاتم)، عربستان، مکتبة نزار مصطفى الباز . ابن سعد، محمد بن سعد (1418 ه.ق)، الطبقات الکبرى، ج 2، بیروت، دار الکتب العلمیة. ابن عجیبه احمد بن محمد(1419ه.ق)، البحر المدید فى تفسیر القرآن المجید، قاهره، نشر دکتر حسن عباس زکى. ابن کثیر دمشقى اسماعیل بن عمرو (1419 ه.ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلى بیضون. ابن کثیر، دمشقى اسماعیل بن عمرو(1419ه.ق)، تفسیر القرآن العظیم( ابن کثیر)، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلى بیضون. ابن هشام، عبدالملک (بی‌تا)، السیرة النبویة، ج 1 و 2، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم البیاری وعبدالحفیظ شلبی، بیروت، دارالمعرفة. ابن‌عساکر، علی بن حسن (1415 ه.ق)، تاریخ مدینه دمشق، ج 19، بیروت، دارالفکر. اندلسى ابو حیان محمد بن یوسف(1420ه.ق)، البحر المحیط فى التفسیر،بیروت، دارالفکر. بلاذری، أحمدبن یحیی بن جابر (1417 ه.ق)، کتاب جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، ج1، بیروت، دارالفکر. بیات، علی، قدریه تاجبخش (1386)، "وثاقت پیمان نامه مدینه"، مجله پژوهش دینی، ش 15، ص87-110. بیضاوى عبدالله بن عمر (1418 ه.ق) أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ج 2، دار احیاء التراث العربى، بیروت. بیضاوى، عبدالله بن عمر(1418ه.ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت، دار احیاء التراث العربى. بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین (1405 ه.ق)، دلایل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، ج 3، تحقیق عبد المعطى قلعجى، بیروت، دار الکتب العلمیة. ثعلبى نیشابورى، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم(1422ه.ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. جصاص، احمد بن على (1405ه.ق)، أحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربى. جعفری، یعقوب (1376)، تفسیرکوثر، ج 3، قم، انتشارات هجرت. جعفری، یعقوب (1384)، تاریخ اسلام از منظر قرآن، قم، نشر معارف. داداش نژاد، منصور (1385)، "نگاهی گذرا به تفاوت سیره نبوی در قرآن و کتب سیره"، مجموعه مقالات همایش بین المللی سیره شناختی پیامبر اعظم (ص)28 و 29 آذر ماه، ص 141 به بعد. دانش کیا، محمد حسین (1393)، اهداف و ویژگی‌های تاریخ در قرآن با تأکید بر تاریخ اسلام، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی - دوره پنجم شماره 16، ص 55 -90. دانش کیا، محمد حسین (1393)، نگاهی دیگر به تاریخ در قرآن (تشابه‌ها، تفاوت‌ها و تعارض‌های گزارش‌های تاریخی قرآن با منابع منتخب، بررسی موردی غزوه بدر، احد و تبوک)، قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، دفتر نشر معارف. دروزة ، محمد عزت(1383ه.ق)، التفسیر الحدیث، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیة. دیار بکرى، حسین،(بی‌تا)، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج 1، بیروت، دار الصادر. ذهبی، شمسالدین ابوعبدالله (1407 ه.ق)، تاریخ الاسلام، تحقیق: د. عمر عبدالسلام تدمرى، بیروت، دار الکتاب العربی. رازى، فخر الدین ابوعبدالله محمد بن عمر (1420 ه.ق) مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى. رشیدالدین میبدى، احمد بن ابى سعد(1371)، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران، انتشارات امیر کبیر. زحیلى، وهبة بن مصطفى( 1422ه.ق) ، تفسیر الوسیط، دمشق، دارالفکر. سبحانى، جعفر (1386)، فروغ ابدیت تجزیه‌وتحلیل کاملى از زندگى پیامبر اکرم (ص)، قم، بوستان کتاب. سبحانی، جعفر (1388)، منشور جاوید، ج 6، چاپ دوم، قم، موسسه امام صادق (ع). سبزوارى نجفى، محمد بن حبیب الله(1406 ه.ق)، الجدید فى تفسیر القرآن المجید، ج 3، بیروت، دار التعارف للمطبوعات. سمرقندى ، نصربن محمد بن احمد( بی تا )، بحرالعلوم، بی جا، بی نا. سمهودی، نورالدین (1401 ه.ق)، وفاءالوفاء به اخبار دارالمصطفی، ج 1، بیروت، داراحیاء التراث العربی. سید بن قطب، بن ابراهیم شاذلی(1412ه.ق)، فى ظلال القرآن، بیروت- قاهره، دارالشروق. شاذلی، ابراهیم حسین (سید قطب) (1415ه.ق)، التصویر الفنی فی القرآن، بیروت، دارالشروق. شاکر، محمدکاظم (1391)، "تفسیری تاریخی از یهود بر اساس قرآن کریم"، دو فصلنامه کتاب قیم،دوره دوم شماره 6. صادق نیا، مهراب، حسین سلیمانی و سید محمدعلی طباطبائی (1392)، "بررسی آیات مرتبط با یهودیت در المیزان"، مجله مطالعات تفسیری، شماره 13، ص 7-30. صادقى تهرانى، محمد(1365)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات فرهنگ اسلامى. صادقی، مصطفی (1382)، پیامبر (ص) و یهود حجاز، قم، انتشارات بوستان کتاب. صدر، سید محمدباقر (1381)، سنت‌های تاریخ در قرآن، ترجمه سد جلال‌الدین موسوی، -چاپ سوم، تهران، انتشارات تفاهم. طباطبایی، محمدحسین (1407ه.ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 3-9، دفتر انتشارات اسلامی جامه مدرسین حوزه علمیه قم. طبرسى، فضل بن حسن(1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو. طبرسی، فضل بن حسن (1338ه.ق)، اعلام الوری بـاعلام الهـدی، بـه تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة. طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، ج4، تهران، انتشارات ناصرخسرو. طبری، ابوجعفرمحمد بن جریر (1387 ه.ق)، تاریخ الامم والملوک المشهور بالتاریخ طبری، ج 2، محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث. عارف‌کشفی، سید جعفر (1395)، رسول خدا (ص) و یهود، ویراستاران سیدمحمد‌رضا رهنمایی، سیدمحمد‌کاظم مددی‌الموسوی.قم: دانشگاه ادیان و مذاهب، نشر ادیان. العاملی جعفر مرتضى (1426ه.ق)، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، ج3، قم، دار الحدیث. ف‍ع‍ال ع‍راق‍ی، حسین (1381)، یهود در المیزان، تهران، انتشارات سبحان. فیض کاشانى، ملا محسن(1418ه.ق)، الأصفى فى تفسیرالقرآن، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى. قرآن کریم. کریمی، محمود، امرایی، رحیم (1391)، "تفسیر قصص قرآن در رویکرد علامه طباطبایی"، مجله علمی و ترویجی معرفت، شماره 173، از ص 21تا40. محلى، جلال الدین / جلال الدین سیوطى(1416ه ق)، تفسیر الجلالین، بیروت، مؤسسه النور للمطبوعات . مغنیه، محمد جواد(1424ه.ق)، تفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الإسلامیة. نووى جاوى، محمد بن عمر(1417ه.ق)، مراح لبید لکشف معنى القرآن المجید، بیروت، دار الکتب العلمیه. واحدى، على بن احم (1411ه.ق)، اسباب نزول القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیة واقدی، محمد بن عمر (1409ه.ق)، المغازی، ج 1، التحقیق مارسدن جونز، بیروت، منشورات الا علمی للمطبوعات. الویری، محسن (1389)، "نگاه تاریخی قرآن وتاریخنگاری مورخان مسلمان (نگاه موردی به علت پیروزی مسلمانان درغزوه بدر) "پژوهشنامه تاریخ اسلام، سال یکم، شماره یکم، ص 19-37. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 776 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 465 |
||