دانشگاه الزهرا

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات25
تعداد شماره‌ها967
تعداد مقالات8,010
تعداد مشاهده مقاله13,573,851
تعداد دریافت فایل اصل مقاله9,616,703
حسینی, اعظم السادات, مطیع, مهدی, لطفی, سید مهدی. (1397). تحلیل روایت شناختی داستان حضرت مریم در قرآن کریم. جلوه هنر, 15(3), 1-34. doi: 10.22051/tqh.2018.21116.2086
اعظم السادات حسینی; مهدی مطیع; سید مهدی لطفی. "تحلیل روایت شناختی داستان حضرت مریم در قرآن کریم". جلوه هنر, 15, 3, 1397, 1-34. doi: 10.22051/tqh.2018.21116.2086
حسینی, اعظم السادات, مطیع, مهدی, لطفی, سید مهدی. (1397). 'تحلیل روایت شناختی داستان حضرت مریم در قرآن کریم', جلوه هنر, 15(3), pp. 1-34. doi: 10.22051/tqh.2018.21116.2086
حسینی, اعظم السادات, مطیع, مهدی, لطفی, سید مهدی. تحلیل روایت شناختی داستان حضرت مریم در قرآن کریم. جلوه هنر, 1397; 15(3): 1-34. doi: 10.22051/tqh.2018.21116.2086

تحلیل روایت شناختی داستان حضرت مریم در قرآن کریم

تحقیقات علوم قرآن و حدیث
مقاله 1، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 39، آبان 1397، صفحه 1-34    اصل مقاله (807.38 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2018.21116.2086
نویسندگان
اعظم السادات حسینی1؛ مهدی مطیع* 2؛ سید مهدی لطفی2
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان
2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان
چکیده
یکی از ساختارهای قرآن برای بیان معارف، داستان‌پردازی است. قرآن کریم نیز مانند سایر کتب آسمانی برای آموختن قانونمندی-های هستی به آدمی و انذار و تبشیر وی و نیز اِخبار از سرگذشت پیشینیان و حکایت پیامبران از داستان بسیار بهره برده است. از جمله این داستان‌ها، روایت حضرت مریم(س) است که به دلیل اشتمال آن بر نشیب و فرازهای گوناگون و ماجراهای خارق‌العاده از جمله ولادت‌طفلی بدون پدر و سخن‌گفتن وی در گاهواره، بسیار مورد‌توجه بوده‌است. شرح، تفسیر و بررسی این داستان و سایر حکایت-های قرآنی تلاشهای علمی بسیاری را به خود اختصاص داده و پژوهندگان با رویکردهای مختلف ادبی، نحوی، تاریخی، زبان-شناختی و ... زوایای این قصص را مورد مداقه قرار داده‌اند.
یکی از روش‌های نوپدید در مطالعه قصص قرآنی روایت‌شناسی است و وجه امتیاز آن از روش های دیگر آن است که شاکله روایت را موردبررسی قرارمی‌دهد و با توجه به ابعادمختلف داستان از قبیل روایتگر، شخصیت‌ها، زاویه دید، پیرنگ و ...، امکان استخراج روشمند معانی نهفته در آن را فراهم می نماید.
نوشتار‌حاضر ضمن گزارش روایت قرآن از داستان حضرت مریم(س)، سعی دارد به بررسی مؤلفه‌های روایت‌شناسی در این داستان بپردازد. این بررسی نشان می‌دهد که علیرغم تفاوت قصص‌قرآنی با داستان‌های بشری از ابعاد گوناگون، داستان حضرت مریم(س)، پیرنگی تقریباً مشابه با داستان‌های بشری دارد و الگوی ساختاری آن نیز با اندکی تفاوت، قابل تطبیق بر الگوی داستان‌های معمول است. بازنگری عناصری مانند روایتگر، شخصیت ها و زاویه دید در این داستان با رویکرد روایت‌شناختی نیز دست‌آوردهای تازه‌ای برای فهم این حکایت به ارمغان‌می آورد.
کلیدواژه‌ها
«قرآن»؛ «روایت‌شناسی»؛ «روایت»؛ «داستان»؛ «حضرت مریم»
عنوان مقاله [English]
The Narrative Analysis of the Holy Mary’s Story in the Holy Quran
نویسندگان [English]
Azam sadat Hoseyni1؛ Mahdi Motia2؛ seysed mehdi lotfi2
1Ph.D. student of Quran and Hadith sutdies, Esfahan University
2Associate Professor of Quranic Sciences and Hadith, University of Isfahan
چکیده [English]
Abstract
One of structures of Qur’an to render its teachings is storytelling or narration. Like other Revealed Books, the holy Qur’an has also abundantly taken advantage of stories and narratives for teaching the inherent rules of universe to man, warning and annunciating him, and informing him of the stories of the predecessors and prophets. One of these Qur’anic narratives, is the story of Her Holiness Mary (as), being highly considered due to its inclusion of various ups and downs and extraordinary adventures such as a childbirth without a father or his speech in cradle. Many scientific attempts have been devoted to description, commentary and analysis of this story and other Qur’anic narratives, and many researchers have scrutinized various aspects of these stories by different literary, semantic, historical, and linguistic approaches. One of the new emerging approaches in the study of Qur’anic stories is “Narratology” and its distinguishing aspect from other approaches is that it studies the structure of a story and provides the possibility of methodological extraction of implicit meanings in it, considering the various aspects of a story such as narrator, characters, point of view, plot, etc.
The present article, reporting the narration of the Qur’an from the story of Mary, aims to answer the question of “how and to what extent do these components have role in analyzing the structure of this story?” The study indicates that despite the differences between Qur’anic stories and human ones in various aspects, the story of Her Holiness Mary has a plot similar to that of human stories and its structural pattern, with a slight difference, is applicable to that of common ones. The meaningful outcome of this reading is that Mary (as) has experienced many ups and downs in her life, but in all the hardships and happiness, an aider from God, the Almighty, has helped and saved her. In addition, through these difficult events, Mary (as) has been led to the position of being higher than other women in the world and she has achieved a special position before God, the Almighty.
 
 
کلیدواژه‌ها [English]
"Quran", "Narratology", "narrative", "story", "the holy Mary"
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. آذر، امیراسماعیل (1393ش)، الهی­نامه عطار در نظریه نشانه ـ معناشناسی آلژیر گرمس و شکل­شناسی ژرار ژنت، ویدا آزاد، تهران: سخن.
  3. آسابرگر، آرتور (1380ش)، روایت در فرهنگ عامیانه و رسانه و زندگی روزمره، محمدرضا لیراوی، سروش: تهران.
  4. اخوت، احمد (1371ش)، دستور زبان داستان، اصفهان: چاپخانه اصفهان.
  5. ارسطو (1337م)، فن شعر، عبدالحسین زرین­کوب، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  6. بستانی، محمود (1376ش)، پژوهشی در جلوه­های هنری داستان­های قرآن، مشهد: آستان قدس رضوی.
  7. بستانی، محمود (1378ش)، اسلام و هنر، حسین صابری، مشهد: آستان قدس رضوی.
  8. پروینی، خلیل (1379ش)، تحلیل عناصر ادبی و هنری داستان­های قرآن، تهران: فرهنگ گستر.
  9. پورجوادی، کاظم (1414ق)، ترجمه قرآن پورجوادی، تهران: بنیاد دائره­المعارف اسلامی.
  10. تولان، مایکل­جی (1383ش)، درآمدی نقادانه ـ زبان­شناختی بر روایت، ابوالفضل حری، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
  11. حری، ابوالفضل (1388ش)، «روایت­شناسی در سنت نقد انگلیسی- آمریکایی معرفی کتاب داستان و متن اثر سیمور چتمن (1978)»، فصلنامه تخصصی نقد ادبی، سال دوم، ش 8، صص193 -208.
  12. حسینی، ابوالقاسم (1379ش)، مبانی هنری قصه­های قرآن، قم: بنیاد پژوهش­های اسلامی صدا و سیما.
  13. حسینی، محمد (1382ش)، ریخت­شناسی قصه­های قرآن،تهران: ققنوس.
  14. ریمون­کنان، شلومیت (1387ش)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ابوالفضل حری، تهران: نشر نیلوفر.
  15. زحیلی، وهبه (1411ق)، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، دمشق: دارالفکر.
  16. سبزواری، محمد (1406ق)، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  17. سبزواری، محمد (1419ق)، ارشاد الأذهان الی تفسیر القرآن، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. 
  18. شمیسا، سیروس (1381ش)، نقد ادبی، تهران: انتشارات فردوس.
  19. صادقی­تهرانی، محمد (1406ق)،  الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: فرهنگ اسلامی.  
  20. صالحی­نیا، مریم (1394ش)، قدسیت و ساختار: جستاری در روایت­شناسی تطبیقی متون قدسی،تهران: نگاه معاصر.
  21. طباطبایی، محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
  22. عباسی، علی (1385)، «پژوهشی بر عنصر پیرنگ»، پژوهشنامه دانشکده زبان­های خارجی دانشگاه تهران، شماره­33، صص­103-85.
  23. عباسی، علی (1393ش)، روایت­شناسی کاربردی، تهران: دانشگاه شهیدبهشتی.
  24. غلامرضا، علی­اصغر (1389ش)، «ساختار روایت در قصه­های قرآن­مجید»، فصلنامه پژوهش­های ارتباطی، سال17، شماره 4، صص50-31.
  25. قرشی، علی­اکبر (1375ش)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیادبعثت.
  26. کرمی، محمد (1402ق)، التفسیر لکتاب الله المنیر، قم: چاپخانه­علمیه.
  27. کلینی، محمدبن­یعقوب (1407ق)، الکافی، علی­اکبرغفاری، تهران: دارالکتب­الإسلامیه.
  28. مارتین، والاس (1382ش)،  نظریه‌های روایت، محمدشهبا، تهران: هرمس.
  29. متین، پیمان (1383ش)، ادبیات داستانی در ایران زمین، تهران: امیر­کبیر.  
  30. محمدی، محمدهادی و علی عباسی(1381ش)، صمد ساختار یک اسطوره، تهران: نشر چیستا.
  31. مرتاض، عبدالملک (1998م)، فی نظریة الروایة، کویت: عالم المعرفه.
  32. معرفت، محمدهادی (1387ش)، قصه در قرآن، حسن خرقانی، قم: تمهید.
  33. معموری، علی (1392ش)، تحلیل ساختار روایت در قرآن، تهران: نشر نگاه معاصر.
  34. مکارم­ شیرازی، ناصر (1371ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب­الإسلامیه.
  35. ملبوبی، محمدتقی (1376ش)، تحلیلی نو از قصه­های قرآن، تهران: امیرکبیر.
  36. میرصادقی، جمال (1390ش)، عناصر داستان، تهران: انتشارات سخن.
  37. وبستر، راجر (1382ش)، پیش‌درآمدی بر مطالعة نظریه ادبی، الهه دهنوی،تهران: سپیدۀ­سحر.
    1. Chatman, Seymour Benjamin (1978), Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction  and Film, New York: Cornell University press.
    2. Mieke, Bal (1985), Narratology: Introduction of The Theory of Narrative. Toronto: University of Toronto press.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,148
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,508


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب