پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,803 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,655 |
بررسی تطبیقی تصاویر جنیانِ حاضر در کربلا در کتب چاپ سنگی عصر ناصری با روایات اسلامی (مطالعة موردی طوفان‌البکاء) | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 7، دوره 28، شماره 22، اسفند 1397، صفحه 147-176 اصل مقاله (2.09 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2018.3622 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی لعل شاطری1؛ هادی وکیلی* 2؛ علی ناظمیان فرد2 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی؛ دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| طبق روایات دینی جنّ موجودی غیرمادی است که با برخورداری ازشعور و هستی غیرارگانیک در سلسله‌مراتب هستی، از نظر جایگاه پایینتر ازانسانوبالاترازحیوانقرار دارد. بنا بر روایات اسلامی، گروهی از جنیان پس از بعثت پیامبر اکرم(ص) به آن حضرت ایمان آوردند و در زمرة مسلمانان جای گرفتند. اینان پس از رحلت نبیّ مکرم اسلام، به پیروی از ائمه اطهار(ع) پرداختند و در مواقع لازم، آمادگی خود را برای فداکاری ابراز نمودند. گزارشهای منابع از حضور گروهی از آنها در کربلا برای حمایت از امام حسین(ع) را میتوان مصداق این مدعا به شمار آورد. دیدار گروهی از جنیان با سیدالشهدا(ع) در کربلا، موضوعی است که مورد توجه تصویرگران و نقاشان عصر قاجار همچون میرزا علیقلی خوئی قرار گرفته و به خلقتصاویری در این زمینه منجر شده است. این‌که تصاویر موجود در چاپ سنگی «طوفان‌البکاء» در عصر ناصری، (قطعِ نظر از وثاقت یا عدم وثاقت تاریخی) (1313-1264ق) تا چه میزان با روایات اسلامی انطباق دارد، مسئلهای است که این مقاله می‌کوشد تا به روش کیفی و تحلیلِ محتوای تصاویر، به تبیین آن همت گمارد و نیز برخی از ابهامات موجود در خصوص حضور زعفر را برطرف نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جن؛ امام حسین(ع)؛ کربلا؛ چاپ سنگی؛ طوفان‌البکاء؛ عصر ناصری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A comparative study of Images of Jinns in Karbala in lithographed Books of Naseri era with Islamic Narratives: A case Study of Toofan-al-Bokae | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Lal shateri1؛ Hadi Vakili2؛ Ali Nazemian Frad2 | ||
| 1PhD Student in History of Islamic Iran. Ferdowsi University of Mashhad; | ||
| 2Associate Professor. Department of History. Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| According to thereligious narratives, Jinn is an immaterial creature that which occupies a lower position and to its inorganic intelligence and existence in the hierarchy of the universe, than humans and higher than animals. According to theIslamic narratives, a group of Jinns believed to the Holy Prophet (PBUH) after his revelation (Bi’that) and became Muslim. After the death of the Holy Prophet (PBUH), they followed the Imams (PBUt) and when necessary, expressed their readiness to sacrifice. Reports on the presence of a group of them in Karbala to support Imam Hussain (PBUH) can be considered as an example the meeting of a A group of Jinns with Imam Hussain (PBUH) in Karbala is a topic that was of interest to illustrators and artists of Qajar era and led to creation of some images in this area. Through method and content analysis of images, this present article seeks to answer the question that to what extent the images in Toofan-al-Bokae lithography in Naseri era (regardless of histirical reliability/lack of reliability) (1264-1313 AH) are consistent with Islamic narratives.we also try resolves some ambiguities regarding the presence of Za’far. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Jinn, Imam Hussain, Karbala, Lithography, Toofan-al-Bokae, Naseri era | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم. - آژند، یعقوب، (1389ش)، نگارگری ایران، تهران: سمت. - ابن أبی الحدید، عبدالحمید، (1404ق)، شرح نهج البلاغة، تحقیق ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتب آیتالله مرعشی. - ابن اثیر، عزالدینعلى، (1371ش)، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلى، تهران: علمى. - ابن بابویه، محمد بن علی، (1413ق)، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم: کنگره شیخ مفید. - ابن بابویه، محمد بن على، (بیتا)، عیون أخبار الرضا (ع)، ترجمه محمد تقی آقا نجفى اصفهانى، تهران: اسلامیه. - ابن بابویه، محمد بن على، (1380ش)، علل الشرائع، ترجمه محمد جواد ذهنیتهرانی، قم: مومنین. - ابن بابویه، محمد بن محمد (1413ق)، الأمالی، تحقیق حسین استاد ولى، قم: کنگره شیخ مفید. - ابن بطریق، یحیى بن حسن، (1407ق)، عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب امام الأبرار، قم: اسلامی. - ابن جوزی، أبوالفرج، (1412ق)، المنتظم فى تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب. - ابن جوزى، ابوالفرج، (1379ش)، شرح حال و فضائل خاندان نبوت، ترجمه محمدرضا عطائى، مشهد: آستان قدس. - ابن حبیب، ابوجعفر محمد، (بیتا)، المحبر، تحقیق ایلزة لیختن شتیتر، بیروت: دار الآفاق الجدیدة. - ابن حمزه طوسى، محمد بن على، (1419ق)، الثاقب فی المناقب، تحقیق نبیل رضا علوان، قم: انصاریان. - ابن خلدون، عبدالرحمن، (1375ش)، مقدمه ابنخلدون، ج1،2، ترجمه محمد پروین گنابادى، تهران: علمى و فرهنگى. - ابن سید الناس، أبوالفتح محمد (1414ق)، عیون الأثر فى فنون المغازى و الشمائل و السیر، بیروت: دار القلم. - ابن سینا، حسین بن عبدالله، (1366ش)، حیبنیقظان، ترجمه و شرح منسوب به جوزجانی، تهران: نشر دانشگاهی. - ابن شاذان قمى، أبوالفضل شاذان بن جبرئیل، (1363ش)، الفضائل، قم: رضی. - ابن شهر آشوب، محمد بن على، (1379ش)، مناقب آل أبی طالب (ع)، قم: علامه. - ابن طاووس، على بن موسى، (بیتا)، سعد السعود للنفوس منضود، قم: دار الذخائر. - ابن طاووس، على بن موسى، (1415ق)، الدروع الواقیة، بیروت: آل البیت. - ابن طاووس، على بن موسى، (1411ق)، مهج الدعوات و منهج العبادات، تحقیق ابوطالب کرمانی، قم: دار الذخائر. - ابن طاووس، على بن موسى، (1416ق)، التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، قم: مؤسسة صاحب الأمر (عج). - ابن طاووس، على بن موسى، (1375ش)، کشف المحجة لثمرة المهجه، تحقیق محمد حسون، قم: بوستان کتاب. - ابن طاووس، على بن موسى، (1409ق)، الأمان من أخطار الأسفار و الأزمان، قم: آل البیت (ع). - ابن طاووس، على بن موسى (1348ش)، اللهوف على قتلى الطفوف، تهران: جهان. - ابن طیفور، احمد بن أبی طاهر، (بیتا)، بلاغات النساء، قم: شریف رضی. - ابن فقیه، (1416ق)، البلدان، تحقیق یوسف الهادى، بیروت: عالم الکتب. - ابن قولویه، جعفر بن محمد، (1356ش)، کامل الزیارات، تحقیق عبدالحسین امینى، نجف: دار المرتضویة. - ابن نما حلى، جعفر بن محمد، (1406ق)، مثیر الأحزان، قم: مدرسه امام مهدى. - ابن هشام، (بیتا)، السیرة النبویة، تحقیق مصطفى السقا و ابراهیم الأبیارى و عبد الحفیظ شلبى، بیروت: دار المعرفة. - ابومخنف کوفى، لوط بن یحیى، (1417ق)، وقعة الطف، قم: جامعه مدرسین. - اربلى، محدث، (1382ش)، کشف الغمة، ترجمه على زوارهاى، تهران: اسلامیه. - بابازاده، شهلا، (1378ش)، تاریخ چاپ در ایران، تهران: کتابخانه طهوری. - بحرانى، سیدهاشم، (1413ق)، مدینه معاجز الأئمه الإثنی عشر، قم: موسسه معارف اسلامیه. - بحرانى اصفهانى، عبدالله، (1413ق)، عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال، تحقیق محمد باقر موحد ابطحى، قم: مؤسسة الإمام المهدى (عج). - بکرى، احمد بن عبدالله، (1411ق)، الأنوار فی مولد النبی (ص)، تحقیق احمد روحانی، قم: دار الشریف الرضی. - بلعمی، (1378ش)، تاریخنامه طبرى، به کوشش محمد روشن، تهران: سروش. - بورخس، خورخه، (1380ش)، موجودات خیالی، ترجمه احمد اخوت، تهران: ماه ریز. - بوذری، علی، (1390ش)، چهل طوفان، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. - بیهقی، ابو بکر، (1361ش)، دلائل النبوة، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران: علمى و فرهنگى. - جزائرى، نعمتالله، (1427ق)، ریاض الأبرار فی مناقب الائمه الاطهار، بیروت: التاریخ العربی. - جونز، آلسیون، (1388ش)، فرهنگ لاروس، ترجمه منیره احمد سلطانی، تهران: روزگار. - حرعاملى، محمد بن حسن، (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: آل البیت (ع). - حسین ىموسوى، محمد، (1418ق)، تسلیة المُجالس و زینه المَجالس، تحقیق کریم حسون، قم: المعارف الإسلامیة. - خرگوشى، ابوسعید واعظ، (1361ش)، شرف النبى، تحقیق محمد روشن، تهران: بابک. - خصیبى، حسین بن حمدان، (1419ق)، الهدایه الکبرى، بیروت: البلاغ. - راغب اصفهانی، حسن بن محمد، (1362ش)، مفرداتالفاظالقرآن، تهران: مرتضوی. - رازى، محمد، (بیتا)، نزهة الکرام، تهران: داشگاه تهران. - روزبه انخنجى، فضلالله، (1375ش)، وسیلة الخادم إلى المخدوم، قم: انصاریان. - شایسته فر، مهناز،(1389ش)، «حضور واقعه عاشورا در نگارگری صفوی و قاجاری»، کتاب ماه هنر، شماره 150: 87-82. - شچگلوا، المپیادا پاولنا، (1388ش)، تاریخ چاپ سنگی در ایران، ترجمه پروین منزوی، تهران: معین. - شیعى سبزوارى، حسن بن حسین، (1378ش)، راحة الأرواح، تهران: اهل قلم. - شیندشتگل، هلنا، (1389ش)، معراج نگاری نسخههای خطی تا نقاشیهای مردمی، تهران: علمی و فرهنگی. - طباطبایى، سید محمد حسین، (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى. - طبرسى، احمد بن على، (1403ق)، الإحتجاج على أهل اللجاج، ج1، تحقیق محمد باقر خرسان، مشهد: مرتضی. - طبرسى، فضل بن حسن، (1390ق)، إعلام الورى بأعلام الهدى، تهران: اسلامیه. - طبرىآملى، عماد الدین، (1383ش)، بشارة المصطفى لشیعة المرتضى، نجف: مکتبه حیدریه. - طبرى، محمد بن جریر، (1375ش)، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر. - طبرى، عمادالدین، (1379ش)، مناقب الطاهرین، ج2، تهران: بینا. - طوسى، محمد بن الحسن، (1414ق)، الأمالی، قم: دار الثقافه. - فتال نیشابورى، محمد بن احمد، (1375ش)، روضه الواعظین و بصیره المتعظین، ج1، قم: رضی. - فراهیدى، خلیل بن أحمد، (1409ق)، العین، قم: هجرت. - قطب الدین راوندى، سعید بن هبه الله، (1409ق)، قصص الأنبیاء، محقق غلامرضا عرفانیان یزدی، مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى. - قطب الدین راوندى، سعید بن هبه الله، (1378ش)، جلوههاى اعجاز معصومین، ترجمه حسین محرمی، قم: اسلامى. - عاملى نباطى، على بن محمد، (1384ش)، الصراط المستقیم إلى مستحقی التقدیم، نجف: مکتبه حیدریه. - عروسى حویزى، عبد على بن جمعه، (1415ق)، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان. - عکاشه، ثروت، (1380ش)، نگارگری اسلامی، ترجمه غلامرضا تهامی، تهرانک حوزه هنری. - علم الهدى، على بن حسین، (1998م)، أمالی المرتضى، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره: دار الفکر. - علوى، محمد بن على، (1428ق)، المناقب العلوی (الکتاب العتیق)، تحقیق حسین موسوی بروجردی، قم: دلیل ما. - على بن موسى، (1406ق)، صحیفة الإمام الرضا (ع)، تحقیق محمد مهدی نجف، مشهد: کنگره جهانى امام رضا (ع). - کلینى، محمد بن یعقوب، (1382ش)، الروضة من الکافی، ترجمه محمدباقر کمرهای، تهران: اسلامیه. - کوفى، فرات بن ابراهیم، (1410ق)، تفسیر فرات کوفی، تهران: وزارت ارشاد اسلامی. - لعل شاطری، مصطفی، (1394ش)، «بررسی تحلیلی تصاویر التزام امام حسین (ع) در محضر حضرت علی (ع)؛ با تکیه بر نقاشیهای دوره قاجار»، صحیفه اهل بیت، شماره 2: 530-487. - لعلشاطری، مصطفی، (1397ش)، نخستین رویاروییهای هنر عصر ناصری با هنر غرب (موسیقی، نمایش، نقاشی)، مشهد: مرندیز. - مارزلف، اولریش، (1390ش)، تصویرسازی داستانی در کتابهای چاپ سنگی، ترجمه شهروز مهاجر، تهران: نظر. - مجلسى، محمد باقر، (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. - مجلسى، محمد باقر، (1351ش)، آسمان و جهان (ترجمه جلد 54 بحار)، ترجمه محمد باقر کمره ای، تهران: اسلامیه. - مجلسى، محمد باقر، (1363ش)، امامت (جلد 23 تا 27 بحار)، ترجمه موسی خسروی، تهران: اسلامیه. - محمدی، رامونا، (1389ش)، تاریخ و سبکشناسی نگارگری و نقاشی ایرانی، تهران: فارسیران. - مستوفى، حمدالله، (1364ش)، تاریخ گزیده، بهکوشش عبدالحسین نوایى، تهران: امیرکبیر. - مسعودى، على بن حسین، (1426ق)، اثبات الوصیة، قم: انصاریان. - مسعودى، على بن حسین، (1374ش)، مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمى و فرهنگى. - مطهرى، مرتضی، (1358ش)، مجموعه آثار؛ سیرى در سیره ائمه اطهار (ع)، تهران: صدرا. - مقدسی، مطهر بن طاهر، (بیتا)، البدء و التاریخ، ج3، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة. - نوری، میرزا حسین، (1388ش)، لولو مرجان، تهران: آفاق. - واعظ کاشفی، حسین، (1380ش)، روضه الشهدا، تهران: اسلامیه. - واقدی، محمد بن سعد، (1374ش)، طبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران: فرهنگ و اندیشه. - هروی، محمد شریف، (1363ش)، انواریه؛ ترجمه و شرح حکمه الاشراق سهروردی، تهران: امیرکبیر. - یاحقی، محمدجعفر، (1386ش)، فرهنگ اساطیر، تهران: فرهنگ معاصر. - یعقوبى، احمد بن ابى یعقوب، (1371ش)، تاریخ یعقوبى، ترجمه محمد ابراهیم آیتى، تهران: علمى و فرهنگى. نسخ چاپ سنگی - جوهری، میرزا محمد ابراهیم، (1270ق)، طوفان البکاء، کاتب: نامعلوم، تصویرگر: میرزا علیقلی خوئی، ناشر: میرزا اسدالله، (126 برگ، 29 تصویر). - جوهری، میرزا محمد ابراهیم، (1272ق) (الف)، طوفان البکاء، کاتب: عبدالغفار خوانساری، تصویرگر: میرزا علیقلی خوئی، بی نا، (126 برگ، 22 تصویر). - جوهری، میرزا محمد ابراهیم، (1272ق) (ب)، طوفان البکاء، کاتب: اکبر بیدهندی، تصویرگر: میرزا علیقلی خوئی، ناشر: اسماعیل خوانساری، (126 برگ، 37 تصویر). - جوهری، میرزا محمد ابراهیم، (1292ق)، طوفان البکاء، کاتب: نامعلوم، تصویرگر: نامعلوم، ناشر: ملاحسن و محمد بن ملا علی خوانساری ، (215 برگ، 7 تصویر). - جوهری، میرزا محمد ابراهیم، (1303ق)، طوفان البکاء، کاتب: نامعلوم، تصویرگر: ناشر: سید مرتضی، (319 برگ، 7 تصویر). - جوهری، میرزا محمد ابراهیم، (1304ق)، طوفان البکاء، کاتب: محمد محسن بن جواد الحسینی جرفادقانی، تصویرگر: میرزا نصرالله، ناشر: شیخ رضا تاجر کتابفروش، (296 برگ، 7 تصویر). منابع انگلیسی - Al-Ashqar, U.S, (2003), The world of the Jinn & devils in the light of the Qur’an and Sunnah, Islamic Creed Series, Columbia, NC: International Islamic Publishing House. - Azizi, Farzaneh, (2010), “Government- Sponsored Iranian Medical Students Abroad (1811–1935)”, Iranian Studies, Vol 43, pp 349-363. - Diba, Layla, (2013), “Qajar Photography and its Relationship to Iranian Art: A Reassessment”, History of Photography, Vol 37, pp 85-98. - El-Zein, Amira, (2009), Islam, Arabs, and the Intelligent World of the Jinn, Syracuse: University Press. - Emami, Farshid, (2017). “The Lithographic Image and Its Audiences”, in: Technologies of the Image: Art in 19th Century Iran, eds David J Roxburgh and Mary McWilliams, Cambridge: Harvard Art Museums. pp 55-79. - Green, Nile, (2010), “Stones from Bavaria: Iranian Lithography in its Global Contexts”, Iranian Studies, Vol 43, pp 305-331. - Khalifa, N, (2005), “Possession and Jinn”, Journal of Royal Society of Medicine, Vol 98, pp 351–353. - Marzolph, Ulrish, (1999), “Bahram Gur's spectacular marksmanship and the art of illustration in Qajar lithographed books”. In: Studies in Honour of Clifford Edmound Bosworth, Vol 2, ed. Carole Hillenbrand, Leiden: Brill, pp 331-347.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,641 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 621 |
||