پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,791 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,545 |
کارکردی دیرآشنا، اما ناگفته از دانش مکّی و مدنی (رهیافتی بر اساس تفسیر المیزان) | ||
| تحقیقات علوم قرآن و حدیث | ||
| مقاله 1، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 37، فروردین 1397، صفحه 1-39 اصل مقاله (958.22 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/tqh.2018.16088.1696 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن اصغرپور* 1؛ مهدیه دهقانی قناتغستانی2 | ||
| 1عضو هیات علمی گروه قرآن و حدیث | ||
| 2دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| دانش مکی و مدنی ـ همچون برخی دیگر از مباحث علوم قرآنی ـ با هدف اثرگذاری در تفسیر قرآن و خدمت به فهم آن شکل گرفته است. اما در عمل، «نقش‌آفرینی این دانش در تفسیر» به برشمردن چند فایده در کتب علوم قرآن محدود گشته و در لا به لای هزاران صفحه تفسیر ناپیدا مانده است؛ از این رو، برای نمایاندن چگونگی و گسترۀ اثرگذاری این دانش در پیشبرد مباحث تفسیری و نیز آموزش نحوۀ به‌کارگیری آن در فهم آیات، لازم است مراجعه‌ای دوباره به منابع تفسیری صورت گیرد. بررسی دامنۀ کارکردهای دانش مکّی و مدنی در تفسیر نشان می‌دهد که شناخت مکّی و مدنی در مقولۀ «نقد» در تفسیر اثرگذار بوده است. این کارکرد فراتر از فوائدی است که در کتب علوم قرآنی برای دانش مکّی و مدنی برشمرده می‌شود. شناخت مکّی و مدنی در مقولۀ نقد در تفسیر المیزان در دو شکل، با ساز و کاری کاملاً متفاوت دیده می‌شود: نخست نقد «جزءنگر» و دیگر نقد «کل‌نگر». نمونه‌های هر یک از این دو شکل نقد را می‌توان در سه حوزۀ «نقد روایت»، «نقد آراء تفسیری» و «نقد نسخ آیه» در تفسیر المیزان بازیافت... | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مکّی و مدنی؛ المیزان؛ نقد روایات تفسیری؛ نقد آراء تفسیری؛ نقد نسخ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Late Known Function but untold of Makkī and Madanī Knowledge (An Approach Based on Al-Mīzān Commentary) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hasan asgharpour1؛ Mahdieh Dehghani Qanataqestani2 | ||
| 1shahed university | ||
| 2tehran university | ||
| چکیده [English] | ||
| Though The Quranic knowledge of Meccan and Medinan (Makkī and Madanī), like some Quranic sciences, has been formed to be influential on the interpretation of the Quran and serve as a way to better comprehension of verses, practically, "the role of this knowledge in the interpretation" has been limited to few usages in the sources of Quranic sciences and has been neglected throughout the thousands of exegetical pages; hence, to illustrate how and how much this knowledge contributes to the development of exegetical discussions, as well as to learn how to use it in understanding verses, it is necessary to reconsider the exegetical sources. The study of the extent of functions of the knowledge of Meccan and Medinan shows that this knowledge has been influential in the issue of “critique” in exegeses. This function is more than of that embodied in the Quranic sciences books for the knowledge of Meccan and Medinan. The issue of critique in the commentary of al-Mīzān presents in two completely different forms and mechanisms: firstly “partial” critique and secondly “general”. Examples of these two forms are seen in three areas of "critique of narration", "critique of exegetical views," and "critique of abrogation of a verse" in the commentary of al-Mīzān. A study of exegetes before ‘Allāmah Ţabāṭabāʼī, regarding his applied examples, proves that they did not generally use the general critique as such he used, showing his concern to the knowledge of Meccan and Medinan. Meanwhile, in his book, the contradiction between the time of revelation of a verse and a narration did not always lead to critique of narration, but he preserved the narration in various ways, and even occasionally used the knowledge of Meccan and Medinan in order to defense the narration. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Makkī and Madanī, Al-Mīzān commentary, critique of exegetical narratives, critique of exegetical views, critique of abrogation | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. آلوسى، محمود (1415ق). روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: على عبدالبارى عطیه، بیروت، دار الکتب العلمیه. ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمان بن محمّد (1424ق). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: اسعد محمّد الطیب، بیروت، دار الفکر. ابن‌ابی‌شیبه، عبدالله بن محمّد (1409ق). المصنّف، تحقیق: سعید لحّام، بیروت، دار الفکر. ابن‌جوزى، عبدالرّحمان بن على (1422ق). زاد المسیر فى علم التفسیر، تحقیق: عبدالرّزاق مهدی، بیروت، دار الکتاب العربی. ابن‌حزم آندلسی، علی بن احمد (1406ق). الناسخ والمنسوخ فی القرآن الکریم، تحقیق: عبدالغفّار سلیمان البنداری، بیروت، دار الکتب العلمیه. ابن‌شهر آشوب، محمّد بن علی (1410ق). متشابه القرآن و مختلفه، قم، بیدار. ابن‌طاوس، رضی الدّین علی بن موسی (1363ش). سعد السّعود، قم، منشورات الرضى. ابن‌عطیه اندلسى، عبدالحق بن غالب (1422ق). المحرّر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبدالسّلام عبدالشّافى محمّد، بیروت، دارالکتب العلمیه. ابن‌کثیر دمشقى، اسماعیل بن عمرو (1419ق). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق محمّدحسین شمس‌الدّین، بیروت، دار الکتب العلمیه و منشورات محمّدعلى بیضون. ابو‌حیّان اندلسى، محمّد بن یوسف (1420ق). البحر المحیط فى التفسیر، تحقیق: صدقی محمّد جمیل، بیروت، دار الفکر. اسفرایینی، ابوالمظفر شاهفور بن طاهر (1375ش).تاج التراجم فى تفسیر القرآن للأعاجم، تحقیق: نجیب مایل هروى و على‌اکبر الهى خراسانی، تهران، انتشارات علمى و فرهنگی. بخاری، محمّد بن اسماعیل (1401ق). صحیح البخاری، استانبول، دار الفکر. برقی، احمد بن محمّد بن خالد (1370ق). المحاسن، تحقیق: جلال‌الدین حسینی (محدّث ارموی)، تهران، دار الکتب الإسلامیه. بغدادى، علاءالدین على بن محمّد (1415ق). لباب التاویل فى معانى التنزیل، تحقیق: محمّدعلى شاهین، بیروت، دار الکتب العلمیه. بغوى، حسین بن مسعود (1420ق). معالم التنزیل فى تفسیر القرآن، تحقیق: عبدالرّزاق مهدى، بیروت، دار احیاء التراث العربى. بیضاوی، عبدالله بن عمر (1418ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل، اعداد: محمّد عبدالرحمان مرعشلی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. بیهقی، احمد بن حسین (بی تا). السنن الکبری، بیروت، دار الفکر. ترمذی، محمّد بن عیسی (1403ق). السنن، تحقیق: عبدالوهّاب عبداللطیف، بیروت، دار الفکر. ثعالبی، عبدالرحمان بن محمّد (1418ق). الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، تحقیق: عادل أحمد عبدالموجود و عبدالفتّاح أبوسنه و علی محمد معوّض، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ثعلبی، احمد بن محمد بن ابراهیم (1422ق). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. جصّاص، احمد بن علی (1405ق). أحکام القرآن، تحقیق: محمد صادق قمحاوی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. حاکم نیشابوری، محمّد بن عبدالله (بی تا).المستدرک علی الصحیحَین، تحقیق: یوسف عبد الرحمن المرعشلی، بیروت: دار المعرفه. حجتی، محمّدباقر (1382ش). پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. حسکانی، عبیدالله بن احمد (1411ق). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق: محمّدباقر بهبودی، تهران، مؤسسه الطبع والنشر. حکیم، محمّدباقر (1417ق). علوم القرآن، قم، مجمع الفکر الاسلامی. دانی، ابوعمرو عثمان بن سعید (1414ق). البیان فی عدّ آی القرآن، تحقیق: غانم قدّوری الحمد، کویت، مرکز المخطوطات والتراث. دروزه، محمّد عزّه (1383ق).التفسیر الحدیث، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیه. رازی، ابوالفتوح حسین بن علی (1408ق). روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن، تحقیق: محمّدجعفر یاحقى و دکتر محمّدمهدى ناصح، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوی. رازی، فخرالدین محمّد بن عمر (1420ق). مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربی. رامیار، محمود (1379ش). تاریخ قرآن، تهران، امیر کبیر. رشید رضا (1367ق). المنار (تفسیر القرآن الکریم)، قاهره، دار المنار. سید رضی (1406ق). تلخیص البیان فی مجازات القرآن، مصحح: حسن محمد عبدالغنى، بیروت، دار الأضواء. زرقانی، محمّد عبدالعظیم (1422ق). مناهل العرفان فی علوم القرآن، تحقیق: احمد بن علی، قاهره، دارالحدیث. زرکشی، بدرالدین محمّد بن عبدالله (1376ق). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق: محمّد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، دار احیاء الکتب العربیه. زمخشری محمود بن عمر (1407ق). الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی. سمرقندى، نصر بن محمّد بن احمد (بی‌تا). بحر العلوم، بی‌جا. سورآبادى، ابوبکر عتیق بن محمّد (1380ش). تفسیر سورآبادی، تحقیق: على اکبر سعیدى سیرجانی، تهران، فرهنگ نشر نو. سیوطى، عبد الرحمان بن ابى‌بکر (1404ق).الدرّ المنثور فى التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه آیه الله مرعشى نجفى. سیوطى، عبد الرحمان بن ابى‌بکر (1416ق). الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق: سعید مندوب، بیروت، دار الفکر. شاذلی، سیّد بن قطب بن ابراهیم (1412ق). فى ظلال القرآن، بیروت، دار الشروق. شبّر، عبدالله (1412ق). تفسیر القرآن الکریم، بیروت، دار البلاغه. شوکانی، محمّد بن علی (بی تا). فتح القدیر، بیروت، عالم الکتب. صادقی تهرانی، محمّد (1365ش). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی. صدوق، محمّد بن علی (1417ق). الأمالی، قم، مؤسسه البعثه. طباطبایى، محمّدحسین (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. طبرانی، سلیمان بن احمد (1415ق). المعجم الاوسط، تحقیق: ابومعاذ طارق بن عوض الله و ابوالفضل عبدالحسن الحسینی، مکّه، دار الحرمین. طبرسی، فضل بن حسن (1372ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمّدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو. طبرسی، فضل بن حسن (1377ش). جوامع الجامع، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم. طبرى، ابو جعفر محمّد بن جریر (1412ق). جامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت، دار المعرفه. طنطاوی، محمّد سیّد (1997م). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهره، دار النهضه. طوسى، محمّد بن حسن (1390ق). الاستبصار فی ما اختلف من الأخبار، تحقیق: حسن موسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیه. طوسى، محمّد بن حسن (1390ق). تهذیب الأحکام، تحقیق: حسن موسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیه. طوسى، محمّد بن حسن (1409ق). التبیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: احمد قصیر عاملى، بیروت، دار احیاء التراث العربى. عیاشی، محمّد بن مسعود (1411ق). تفسیر العیاشی، تصحیح و تعلیق: هاشم رسولی محلاتی، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات. عینی، محمود بن احمد بن موسى (بی‌تا). عمده القاری، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. فضل الله، محمّدحسین (1419ق). من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک. فرّاء، یحیى بن زیاد (1403ق). معانى القرآن، بیروت، عالم الکتب. قرطبى محمّد بن احمد (1364ش). الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو. قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1390ق). لطائف الإشارات، تحقیق: ابراهیم بسیونی، قاهره، الهیئه المصریه للکتاب. قمّی، علی بن ابراهیم (1367ش). تفسیر القمّی، تحقیق: طیّب موسوی جزائری، قم، دار الکتاب. کلینی، محمّد بن یعقوب (1363ش). الکافی، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیه. مِزّی، جمال‌الدین ابوالحجّاج یوسف (1406ق). تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، تحقیق: بشّار عوّاد معروف، بیروت، مؤسسه الرساله. مسلم بن حجاج (1407ق). صحیح مسلم، بیروت، دار الفکر. مشهدی، محمّد بن محمّدرضا (1368ش). کنز الدقائق و بحر الغرائب، تحقیق: حسین درگاهی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. معرفت، محمّدهادی (1432ق). التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسه التمهید. مفید، محمّد بن محمّد بن نعمان (1424ق). تفسیر القرآن المجید، تحقیق: محمّدعلى ایازی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. مقاتل بن سلیمان (1423ق). تفسیر مقاتل، تحقیق: عبدالله محمود شحّاته، بیروت، دار إحیاء التراث. منّاع القطّان (1421ق). مباحث فی علوم القرآن، بیروت، مؤسسه الرّساله. موسوی دارابی، علی (1424ق). نصوص فی علوم القرآن: مقدمۀ محمّد واعظ‌زادۀ خراسانی، مشهد، مجمع البحوث الإسلامیه. میبدى، رشیدالدّین احمد بن ابى‌سعد (1371ش). کشف الأسرار و عدّه الأبرار، تحقیق: على‌اصغر حکمت، تهران، امیر کبیر. میرمحمدی زرندی، ابوالفضل (1420ق). بحوث فی تاریخ القرآن وعلومه، قم، مؤسسه النشر الإسلامی. نحّاس، احمد بن محمّد (1408ق). معانی القرآن، تحقیق: محمّد علی الصابونی، مکه، جامعه أمّ القرى. نحّاس، احمد بن محمّد (1412ق). الناسخ و المنسوخ فی کتاب الله عز وجلّ واختلاف العلماء فی ذلک، تحقیق: سلیمان بن ابراهیم بن عبدالله اللاحم، بیروت، مؤسسه الرساله. نکونام، جعفر (1380ش). درآمدی بر تاریخ‌گذاری قرآن، تهران، هستی‌نما. نیشابورى، نظام‌الدّین حسن بن محمّد (1416ق). تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، تحقیق: زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,002 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 721 |
||
