پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 967 |
| تعداد مقالات | 8,010 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,573,704 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,616,350 |
واکاوی عوامل موثر بر ویرانی ارجان پس از چندین قرن رونق و شکوفایی | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 2، دوره 25، شماره 28، اسفند 1394، صفحه 41-64 اصل مقاله (648.32 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2016.2214 | ||
| نویسندگان | ||
| ابراهیم رایگانی1؛ مهدی موسوی کوهپر2؛ جواد نیستانی2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران | ||
| چکیده | ||
| چکیده ارجان یکی از مهمترین کوره‌های ایالتی دوره ساسانی در جنوب‌غربی ایران بود که در دوران اسلامی نیز رشد و گسترش مضاعفی یافت. سلسله‌هایی چون صفاریان، آل‌بویه، سلجوقیان و اتابکان براین منطقه حکمرانی نمودند. اعراب مسلمان طی سالهای18تا23ه.ق تمامی منطقه ارجان و رستاق‌های وابسته به آن را فتح نمودند. در این منطقه مذاهبی چون زرتشتی، مسیحیت و صابئی بیشترین جمعیت از ساکنان را به خود اختصاص دادند. پس از ورود اسلام به منطقه ارجان، فرقه‌گرایی مذهبی به اوج رسید و اسماعیلیان، خوراج، شیعه اثنی‌عشری و فرقه‌های چهارگانه اهل سنت نیز به مذاهب و ادیان قبل از اسلام اضافه شدند. ارجان پس از قرنها شکوفایی و رونق سرانجام میان قرون ششم و هفتم ه.ق از رونق افتاده و متروک گردید. دلایل عمده‌ای براین ویرانی موثر بوده که این عوامل به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم می‌شوند. عوامل طبیعی شامل زلزله‌های پیاپی، قحطسالی و بیماریهای همه‌گیر و عوامل انسانی که بسیار مهم‌تر از عوامل طبیعی بوده‌‌اند عبارتند از منازعات مداوم میان مدعیان حکمرانی، حضور قلاع متعدد اسماعیلیه ( و تمامی امور مربوط به این قلاع از جمله غارت، ناامنی جاده‌ها، اسارت ساکنین منطقه)، مهاجرت-های متعدد بین‌المللی و نحله‌های فکری-اعتقادی متعدد و در نهایت تغییرات اساسی در جغرافیای سیاسی-اداری ایالات فارس و خوزستان که منجر به حذف نام ارجان گردید، از عمده‌ترین دلایل ویرانی و متروک گردیدن شهر یاد شده به شمار می‌روند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژگان کلیدی: ارجان؛ ویرانی؛ اسماعیلیان؛ فرقه‌های مذهبی؛ تقسیمات سیاسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of Effective Reasons on Destruction of Arajan After Long Time Prosperity | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ibrahim Raygani1؛ Mahdi Mousavi Kouhpar2؛ Javad Neyestani2 | ||
| 1PhD student in Archeology, Tarbiat Modares University | ||
| 2Associate Professor, Department of Archeology, Tarbiat Modares University, Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Arajan was one of the most importantsassanian states in southwestern Iran which it’s prosperity and development continued in Islamic period. Dynasties such as Saffarids, Buyids, Saljuqs and Atabaks dominated over this area. The Arabs conquered throughout Arajan and its suburbs and villages by years 18 to 23 A.H. The dominant populations were Zoroastrian, Christian, and Sabian in this area. The religious sectarian peaked after arrival of Islam to Arajan area and Isma’ilist, Kharijis (Secedes), twelverShi’a, and quadruplet sects of Sunni Muslims were added to the Pre-Islam religions. Arajan was abandoned during 6th and 7th A.H and lost its prosperity after the centuries. There are lots of reasons for this abandonment which can be divided in two human and natural categories. Natural reasons comprising continuous earthquakes, famine [drought], and epidemic illnesses and the human reasons, much more important than the former, includes successive struggles between dominion claimants, numerous castles of Isma’ilists (they plundered, made insecure, and chain the people), various immigration to other places and several thinking-religious sects, and fundamental changes in the political-administrative geography at Fars and Khuzestan provinces which resulted in deletion of Arajan name. Keywords: Arajan, Destruction, Ismailists, Religious sects, Political Subdivisions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Arajan, Destruction, Ismailists, Religious sects, Political Subdivisions | ||
| مراجع | ||
|
منابع - آیتی، عبدالمحمد (1383). تحریر تاریخ وصاف. چ۳. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - ابن‌اثیر، علیبن محمد (1371). تاریخ کامل اسلام و ایران. ترجمۀ عباس خلیلی و ابوالقاسم حالت. تهران: مؤسسۀ مطبوعات علمی. - ابن‌بلخی (1374). فارس‌نامه. چ۱. شیراز: بنیاد فارسشناسی. - ابن‌حوقل، محمدبن حوقل (1938). صوره‌الارض. بیروت: دارصادر- افست لیدن. - ابن‌خردادبه، عبیدالله‌بن عبدالله (1889). المسالک و الممالک. بیروت: دارصادر- افست لیدن. - ابن‌فقیه، احمدبن محمد (1349). ترجمۀ مختصرالبلدان. ترجمۀ ح. مسعود. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. - ابن‌مسکویه، احمدبن محمد (1369). تجارب‌الامم. ترجمۀ ابوالقاسم امامی و علینقی منزوی. چ۱. تهران: سروش. - اشپولر، برتولد (1373). تاریخ ایران در نخستین قرون اسلامی. ترجمۀ جواد فلاطوری و مریم میراحمدی. چ۴. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - اصطخری، ابراهیم‌بن محمد (1368). مسالک و ممالک. به‌اهتمام ایرج افشار. چ۳. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌بن علی (1364). مرآت‌البلدان. به‌کوشش پرتو نوری‌علا و محمدعلی سپانلو. ج1. تهران: اسفار. - امبرسز، نیکلاس نیکلاس و چ. پ. ملویل (1370). تاریخ زمینلرزههای ایران. ترجمۀ ابوالحسین رده. تهران: آگاه. - بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (1377). جغرافیای تاریخی ایران. ترجمۀ همایون صنعتیزاده، چ۱. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. - بلاذری، احمدبن یحیی (1337). فتوح‌البلدان. ج2. چ۱. تهران: نقره. - بلعمی، محمدبن محمد (1378). تاریخنامۀ طبری. تصحیح محمد روشن. ج۴. چ۳. تهران: سروش. - پرهون، حسن (1379). «اهمیت تجاری ارجان و کهگیلویه (از اواخر دورۀ ساسانی تا حملۀ مغول)». پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشگاه شیراز. بخش تاریخ. - تاریخ سیستان (1366). تصحیح ملک‌الشعراء بهار. چ۲. تهران: پدیدۀ خاور. - ثعالبی، عبدالملک‌بن محمد (1384). شاهنامۀ ثعالبی. ترجمۀ محمود هدایت. چ۴. تهران: اساطیر. - جیهانی، محمد (1368). اشکال‌العالم. ترجمۀ علیبن عبدالسلام کاتب. به‌کوشش فیروز منصوری. چ۱. تهران: [بی‌نا]. - حدود العالم من المشرق الی المغرب (1423ق). قاهره:الدار الثقافیه للنشر. - حفیظی، مینا (1384). «ارجان». دانشنامۀ زبان و ادب فارسی. به‌سرپرستی اسماعیل سعادت. ج۱. چ۱. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. صص۳۴۴-۳۴۷. - حمدالله مستوفی، حمدالله‌بن ابی‌بکر (1362). نزههالقلوب. به سعی و اهتمام و تصحیح گای لسترینج. چ۱. تهران: دنیای کتاب. - حمزه اصفهانی، حمزه‌بن حسن [بیتا]. تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء. بیروت: انتشارات دارالمکتبه الحیاه. - خوافی، احمدبن محمد (1341). مجمل فصیحی. تصحیح محمود فرخ. مشهد: باستان. - دینوری، احمدبن داود (1383). اخبارالطوال. ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی. چ۴. تهران: نشر نی. - رهربرن، کلاوس میشائیل (1359). نظام ایالات در دورۀ صفویه. ترجمۀ کیکاوس جهانداری. چ۱. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - شرف‌الدین علی یزدی (1387). ظفرنامه. تصحیح و تحقیق میرمحمد صادق سعید و عبدالحسین نوایی. ج۱. تهران: انتشارات اسناد مجلس شورای اسلامی. - شوارتس، پاول (1382). جغرافیای تاریخی فارس. ترجمۀ کیکاوس جهانداری. چ۲. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - طبرى، محمدبن جریر (1375). تاریخ طبری. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. ج۲. چ۵. تهران: اساطیر. - فرای، ریچارد نلسون (1376). عصر زرین فرهنگ ایران. ترجمۀ مسعود رجبنیا. تهران: سروش. - قدیانی، عباس (1387). فرهنگ جامع تاریخ ایران. ج2. چ۶. تهران: آرون. - کتبی، محمود (1364). تاریخ آل‌مظفر. تصحیح عبدالحسین نوایی. چ۲. تهران: امیرکبیر. - گاوبه، هانیس (1359). ارجان و کهگیلویه از فتح عرب تا پایان دورۀ صفوی. ترجمۀ سعید فرهودی و فهرست‌نویسی احمد اقتداری. چ۱. تهران: انجمن آثار و مفاخر ملی. - لسترینج، گای (1390). جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی. ترجمۀ محمود عرفان. چ۸. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - مسعودی، علیبن حسین (1360). مروج الذهب و معادن الجوهر. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. ج۱-۲. چ۲. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - مصدر، حمید (1387). تاریخ ارجان. چ۱. تبریز: احرار. - مقدسى، محمدبن احمد (1361). احسن التقاسیم فى معرفه الاقالیم. چ۱. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان. - ناصرخسرو (1381). سفرنامۀ ناصرخسرو. چ۷. تهران: زوار. - نهایهالارب فی اخبار فارس و العرب(۱۳۷۵). تصحیح محمدتقی دانشپژوه. ج4. چ۱. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - ویلی، پیتر (1386). آشیانۀ عقاب قلعههای اسماعیلی در ایران و سوریه. ترجمۀ فریدون بدرهای. چ۱. تهران: فرزان. - همدانی، رشیدالدین فضل‌الله (1358). سوانح‌الافکار رشیدی. به‌کوشش محمدتقی دانشپژوه. تهران: انتشارات کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران. - ------------------ (1387) جامع‌التواریخ (بخش اسماعیلیان). تصحیح محمد روشن. چ۱. تهران: میراث مکتوب. - یاقوت حموی، یاقوت‌بن عبدالله (1383). معجم البلدان. ترجمۀ علینقی منزوی. ج۱-۲. چ۱. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
- Christensen, P. (1993). The Decline of Iranshahr, Irrigation and Environment in the History of the Middle East, 500 B.C. to A.D. 1500. Museum Tusculanum Press University of Copenhagen. - Gobl, R. (1968). Sassanidische Numismatik (Hand Bucher der mittelatischen Numismatik I). Braunschweig. Herzfeld, E. (1907). Ein Rise durch Lurestan, Arabistan und Fars. Petermanns Mitteliungen. pp. 81-89. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,519 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,240 |
||