پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 938 |
| تعداد مقالات | 7,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,624,562 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,986,692 |
پندِ پیران، معرفیِ دست‌نوشته‌ها و تحریرِ تازه و ترجمۀ عربیِ آن | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 4، دوره 16، شماره 38، مهر 1403، صفحه 103-134 اصل مقاله (519.02 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2024.47703.2592 | ||
| نویسندگان | ||
| محمود ندیمی هرندی* 1؛ تهمینه عطائی کچوئی2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران | ||
| 2استادیار گروه پژوهشهای زبانی و ادبی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| کتاب پند پیران براساسِ یک نسخۀ خطیِ محفوظ در موزۀ بریتانیا به همت جلال متینی تصحیح و در 1357 منتشر شد. نام کتاب و نام نویسنده و تاریخِ تألیفِ آن در متن کتاب نیامده است. در این مقاله، ابتدا دست‌نوشته‌های دیگر پند پیران را معرفی می‌کنیم که به نام‌های «مواعظ الفردوس» و «مناقب الأولیاء» مکتوب شده است. سپس، برای نخستین بار، به تحریر تازۀ آن به نام «جامع الحکایات» اشاره می‌کنیم که نصرالله‌بن‌شهرالله ترمذی در قرن دهم یا یازدهم هجری نوشته است. البته به‌دلیلِ آن که نصرالله ترمذی هیچ اشاره‌ای به اصل کتاب نکرده؛ بلکه مدعی شده که حکایت‌ها را خود جمع کرده است، کارِ او از نوعِ انتحال قلمداد می‌شود. در ادامه، برای نخستین بار، ترجمۀ عربیِ پند پیران را به نام «حکایات الصالحین» معرفی می‌کنیم و اطلاعات و دریافت‌های تازه‌ای دربارۀ نامِ اصلیِ پند پیران و نامِ نویسنده و تاریخِ تألیفِ آن مطرح می‌کنیم. در پایان، با ذکر نمونه‌هایی نشان می‌دهیم که تصحیحِ دوبارۀ پند پیران با استفاده از نسخه‌های خطی نویافته ضرورت دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیران؛ مواعظ الفردوس؛ مناقب الأولیاء؛ جامع الحکایات؛ حکایات الصالحین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Pand-e Pirān, introducing its manuscripts and its newly rewritten and its Arabic translation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahmood Nadimi Harandi1؛ Tahmine Ataei Kachuei2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Persian language and literature, Payame Noor Unvierstiy, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Encyclopaedia of Literary Research, Persian Language and Literature Academy, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The book of Pand-e Pirān was edited based from a manuscript preserved in the British Museum by Jalāl Matini and published in 1979. Notably, the title of the book, the author’s name, and the date of its composition are not mentioned in the text of the book. In this article, we will first introduce other manuscripts of Pand-e Pirān which are known under the titles of "Mavā`ez al-Ferdows" and "Manāqeb al-Awliyā ". Then, for the first time, we will introduce its rewritten text called "Jame` al-Hekāyāt" which Nasrollāh ibn Shahrollāh Termezi wrote in the 10th or 11th century AH. Of course, because he did not mention anything about the original of the book, but claimed that he collected the anecdotes himself, his work is considered to be plagiarism. In the following, for the first time, we will introduce the Arabic translation of Pand-e Pirān under the name of "Hekāyāt al-Sālehin" and then we will present new information and findings about the original name of Pand-e Pirān and the name of the author and the date of its composition. Finally, by citing examples, we show that using newly known manuscripts, new critical editing of Pand-e Pirān is necessary. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Pand-e Pirān, Mavā`ez al-Ferdows, Manāqeb al-Awliyā, Jāme` al-Hekāyāt, Hekāyāt al-Sālehin | ||
| مراجع | ||
|
آرانى کاشانى، شیخ غلامرضا. (1249ق). قَلائِدُ اللّآلى [شرح جامع الحکایات]. تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. نسخۀ شمارۀ 2238.
آقابزرگ طهرانی، محمد محسن. (1355). الذَّریعه إلى تصانیف الشّیعه. قم: انتشارات اسماعیلیان.
ابوسعد میدانی، سعیدبن‌احمد. (1382). الأسمی فی الأسماء. تحقیق، تصحیح، مقدمه، اضافات و تعلیقات جعفرعلی امیدی نجف‌آبادی. چاپ2. تهران: اسوه.
ابوسعید سبزواری، حسن‌بن‌حسین. (1042ق). مصابیح القلوب. تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. نسخۀ شمارۀ 17792.
افشار، ایرج. (1382). مقدمه بر: هزار حکایت صوفیان و...، نسخۀ مورخ 883ق و به چندین خط، گنجینۀ نسخه‌برگردان متون فارسی. نسخه‌برگردانان ایرج افشار، محمود امیدسالار، تهران: انتشارات طلایه.
بهار، ملک‌الشعرا. (1389). حواشی بر: تاریخ سیستان. تهران: اساطیر.
پند پیران. (1357). تصحیح جلال متینی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
ترجمۀ تفسیر طبری. (1356). تصحیح حبیب یغمایی. چاپ2. تهران: توس.
حاج‌منوچهری، فرامرز. (1388). «ثعلبی، ابواسحاق». دایرة المعارف بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی. جلد17. صص 51- 46.
حاجی خلیفه، مصطفى‌بن‌عبدالله. (1941). کشفُ الظُّنّون عَن الأسامی الکُتُب و الفُنون. بیروت: دار احیاء التُّراث العربی.
حائری، عبدالحسین. (1374). فهرستِ نسخه‌های خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. جلد 22. تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
حسینی اشکوری، سیدجعفر. (1391). فهرستِ نسخه‌های خطی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. جلد 49. تهران: انتشارات کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
حکایات الصالحین. (1282ق). به فرمایش تاجران اهل الله احمد جامی و عبدالعزیز و فقیرالله و به اهتمام سید فصل‌شاه. لاهور: مطبع افصل. 108ص [چاپ سنگی].
«حکایات فی کرامات الأولیاء و غیرهم». (1354). در مُنتَخَبِ رونقُ المَجاِلس و بُستان العارفین و تُحفَهُ المُریدین. به‌کوشش احمدعلی رجایی [بخارایی]. تهران: دانشگاه تهران.
الحَمَوی الرومی، شهابالدین یاقوت‌بن‌عبادلله. (1414 ق/ 1993م). مُعجَمُ الأدباء (ارشاد الأریب الى معرفه الأدیب). تحقیق احسان عباس. بیروت: دار الغرب الاسلامی.
خزلی، مسلم؛ سبزیان‌پور، وحید. (1394). «جستاری در شناخت مآخذ پند پیران». ادیان و عرفان. 48(1). صص 47-19.
خزلی، مسلم؛ سبزیان‌پور، وحید. (1395). «مأخذشناسی حکایات زاهدان و صوفیان قرن اول و دوم هجری. مطالعۀ موردی: کتاب پند پیران». عرفانیات در ادب فارسی. 7(26). صص 98- 60.
خزلی، مسلم؛ محمدی رایگانی؛ آرمان. (1395). «کنکاشی در منابع عربی حکایات زنان زاهد و عابد در کتاب پند پیران». زبان و ادبیات عربی. (14). صص 96- 85.
دانش‌پژوه، محمدتقی. (1347). روزبهان‌نامه. تهران: سلسلۀ انتشارات انجمن آثار ملی.
دانش‌پژوه، محمدتقی. (1348). فهرستِ میکروفیلم‌های کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران. جلد1. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
درایتی، مصطفی. (1389). فهرست‌وارۀ دست‌نوشت‌های ایران (دنا). تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ذکاوتی قراگزلو، علیرضا. (1396). مقدمه بر: جامع الحکایات.
سبحانی، توفیق. (1373). فهرستِ نسخه‌های خطی فارسی کتابخانه‌های ترکیه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
شروانی، جمال خلیل. (1366). نُزهَه المَجالس. تصحیح محمدامین ریاحی. تهران: زوار. صص146- 137.
الطّرازی، نصرالله مبشر. (1966): فهرسُ المَخطوطاتِ الفارسیّه اللَّتی تقتنیها دار الکتب حَتَّی عامَ 1963م. القاهره: مطبعه دار الکتب (چاپ افست: تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران. 1387 با عنوانِ «فهرستِ کتب خطی فارسی در مصر»).
الفاریابی، محمودبن‌احمد. (1421ق/ 2000م). تهذیبُ خالِصَه الحَقائق و نصابِ غایه الدَّقائق. هَذَّبَهُ و خَرَّجَ أحادیثَهُ محمد خیر رمضان یوسف. بیروت: دار ابن‌حزم.
قزوینی، محمد. (1385). حواشی بر: تاریخ جهان‌گشای جوینی. چاپ4. تهران: دنیای کتاب.
لسترینج، گای. (1390). جغرافیای تاریخی سرزمینهاى خلافت شرقى. ترجمۀ محمود عرفان. چاپ8. تهران: انتشارت علمی و فرهنگی.
متینی، جلال. (1357). مقدّمه بر: پند پیران.
مردیت اونس. (1344). «نسخه‌های خطی فارسی موزۀ بریتانیا». ترجمۀ ایرج افشار. نسخه‌های خطی کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران. جلد4. صص694- 649.
مشار، خانبابا. (1350). فهرستِ کتاب‌های چاپی فارسی. تهران: مؤلف.
منزوی، احمد. (1365). فهرستِ مشترک نسخه‌های خطی پاکستان. جلد6. اسلام‌آباد: مرکزِ تحقیقاتِ فارسیِ ایران و پاکستان.
منزوی، احمد. (1382). فهرست‌وارۀ کتاب‌های فارسی. جلد8. تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
مواعظ الفردوس. (750ق). استانبول: کتابخانۀ آتاتورک. نسخۀ شمارۀ M.C.Y.K.327.
میرافضلی، سیدعلی. (1394). جنگ رباعی. تهران: سخن.
ندیمی هرندی، محمود؛ عطائی کچوئی، تهمینه. (1396). «تصحیح چند خطا در آثار چاپی سنایی غزنوی». آینۀ میراث. 15(2). صص 101-116.
نصرالله ترمذی، ابن‌شهرالله. (1396). جامع الحکایات (دویست حکایت در احوال پارسایان(. گزینش و تصحیح علیرضا ذکاوتی قراگزلو. تهران: حقیقت.
نصرالله ترمذی، ابن‌شهرالله. (1042ق). جامع الحکایات. تهران: کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. نسخۀ شمارۀ 17792.
نوشاهی، عارف. (1391). کتاب‌شناسی آثار فارسی چاپ‌شده در شبه‌قاره (هند، پاکستان، بنگلادش) از 1195تا1328ق (1781 تا 2007م). تهران: میراث مکتوب.
-Blochet, Edgar. (1905). Catalogue des manuscrits persans de la Bibliothèque nationale (tome premier Nos 1-720). Paris: Bibliothèque nationale. -Blochet, Edgar. (1934). Catalogue des manuscrits persans de la Bibliothèque nationale (tome quatrieme Nos 2018-2481). Paris: Bibliothèque nationale. -Browne, Edward G. (1922). A supplementary hand-list of the Muhammadan manuscripts, including all those written in the Arabic character, preserved in the libraries of the University and colleges of Cambridge. London: Cambridge University press. -Edwards, Edward (1922). A catalogue of the Persian printed books in the British Museum. London: the British Museum. -Meredith-Owens, G. M. (1968). Hand-list of Persian manuscripts (1895-1966). London: Trustees of the British Museum. -Rieu, Charles (1895). Supplement of the Catulogue of the Persian Manuscripts in the British Museum. London: the British Museum. -Sachau, Eduard and Hermann Ethe (1889): Catalogue of Persian, Turkish, Hindûstânî, and Pushtû Manuscripts in the Bodleian Library. Oxford: Oxford University Press. -Storey, C. A. (1935). Persian Literature (A Bio-Bibliographical Survey). volume I. section II. fasciculus 1. (General History, The Prophets and earli Islam). Lodon: Luzac. -Storey, C. A. (1972). Persian Literature (A Bio-Bibliographical Survey). volume I. (Qur'anic Literature, History and Biography). Part 2 (Biography, Additions and Corrections). Lodon: Luzac. -AbuSa`d Meydani, S. (2003). al-Asma fi al-Asma`. Edited by J. A. Omidi Najafabadi. Tehran: Osve Publication. [in Persian] -AbuSa`id Sabzevari, H. (1632). Masibih al-Gholub. Manuscript dated 1042 A.H. Preserved in The Library, Museum and Documents Center of the Islamic Consultative Assembly. No. 17792. [in Persian] -Afshar, I. (2003). Introduction to: Hizār Hekāyat-i Sufiyān va …,Omonimous classical text related to sufic tales. Editors: M. Omidsalar & I. Afshar. Funding by Society for Promotion of Persian Culture (S.P.P.C.), Indiana, Tehran: Talaye Publication. [in Persian] -Al-Faryabi. M. (2000). Tahzib Khalesat al-Haghaegh va Nesab Qayat al-Daghaegh. Edited by M. Kh. R. Yusof. Beirut: Dar Ibn Hazm Publication. [in Arabic] -Al-Hamavi al-Rumi, Sh. (1993). Mo`jam al-Odaba` (Ershad al-Arib ela Ma`refat al-Adib). Edited by E. Abbas. Beirut: Dar Al-Qarb Al-Eslami Publication. [in Arabic] -Al-Terazi, N. M. (1996). Fihris al-makhṭūṭāt al-Fārisīyah allatī tuqtanīhā Dār al-Kutub ḥattá ʻām 1963. Cairo: Dar Al-Kotob. [in Arabic] -Anonymous Writter (1349). Mavā`z al-Ferdows. Manuscript dated 750 A.H. Preserved in The Library of the Ataturk. No. M.C.Y.K.327. [in Persian] -Anonymous Writter (1975). Hekayat fi Keramat al-Awliya, in: Montaxab-e Raunaq Al-Majales va Bostan Al-Arefin va Tohfat Al-Moridin, Edited by A. A. Raja`i, Tehran: University of Tehran Press. [in Persian] -Anonymous Writter (1977). Tarjome-ye Tafsir-e Tabari. Edited by H. Yaghmayi. Tehran: Toos Publication. [in Persian] -Anonymous Writter [probably: Othman ebn Omar al-Kahf] (1865). Hekāyāt al-Sālehin, Lahore: Matba` Afsal (lithography). [in Arabic] -Anonymous Writter [probably: Othman ebn Omar al-Kahf] (1979). Pand-e pirān, [Probably the original name: Hekāyāt al-Sālehin], Edited by J. Matini, Tehran: The Foundation for Iranian Culture. [in Persian] -Aqabozorg Tehrani, M. M. (1976). Al-Zari`a ela Tasanif-e al-Shi`a. Qom: Esma`iliyan Publication. [in Arabic] -Arani Kashani, Gh. (1833). Ghalaed al-Layali. Manuscript dated 1249 A.H. Preserved in The Library, Museum and Documents Center of the Islamic Consultative Assembly. No. 2238. [in Persian] -Bahar, M. (2010). Annotation to the Tarikh-e Sistan. Tehran: Asatir Publication. [in Persian] -Blochet, Edgar. (1905). Catalogue des manuscrits persans de la Bibliothèque nationale (tome premier Nos 1-720). Paris: Bibliothèque nationale. -Blochet, Edgar. (1934). Catalogue des manuscrits persans de la Bibliothèque nationale (tome quatrieme Nos 2018-2481). Paris: Bibliothèque nationale. -Browne, Edward G. (1922). A supplementary hand-list of the Muhammadan manuscripts, including all those written in the Arabic character, preserved in the libraries of the University and colleges of Cambridge. London: Cambridge University press. -Daneshpazhooh, M. T. (1968). Ruzbehanname. Tehran: Anjoman-e Asār-e Melli Publication. [in Persian] -Daneshpazhooh, M. T. (1969). List of microfilms of Central Library of University of Tehran. Tehran: University of Tehran Press. [in Persian] -Derayati, M. (2010). Short Catalogue of Iranian Manuscripts. Tehran: The Library, Museum and Documents Center of the Islamic Consultative Assembly. [in Persian] -Edwards, Edward (1922). A catalogue of the Persian printed books in the British Museum. London: the British Museum. -Ghazvini, m. (2006). Annotation to the Tarikh-e Jahangoshye Jovayni. Tehran: Donya-ye Ketab Publication. [in Persian] -Haeri, A. (2012). The Manuscripts Catalogue of the Islamic Consultative Assembly Library, Volume 22, Tehran: The Library, Museum and Documents Center of the Islamic Consultative Assembly. [in Persian] -Haj Manuchehri, F. (2009). “Tha`l`bi, AbuEshagh”. The Great Islamic Encyclopaedia. Tehran: The Centre for the Great Islamic Encyclopaedia. Volume 17. Pages 46-51. [in Persian] -Haji Khalifa, M. (1941). Kashf al-Zonun an Asami Al-Kotob va Al-Fonun, Edited by M. Yaltaqaya & R. Bilke Alkisi, Beirut: Dar Ehya` al-Toras al-Arabi Publication. [in Arabic] -Hosseini Eshkevari, S. (2012). The Manuscripts Catalogue of the Islamic Consultative Assembly Library, Volume 49, Tehran: The Library, Museum and Documents Center of the Islamic Consultative Assembly. [in Persian] -Khezeli, M. & Mohammadi Raygani, A. (2016b). “Digging into the Arabic sources of stories of ascetic and ascetic women in the book Pand-e Pirān”, Arabic Language and Literature Journal, Spring & Summer, Volume 14, Pages 85-96. [in Persian] -Khezeli, M. & Sabzianpoor, V. (2015). “A study in identifying the sources of the work (pand-e pirān)”, Religions and Mysticism, Volume 48, Issue 1 , Serial Number 1, Spring & Summer, Pages 19-47. [in Persian] Doi: 10.22059/jrm.2015.55567 -Khezeli, M. & Sabzianpoor, V. (2016a). “Etymology of stories of ascetics and Sufis of the first and second centuries of Hijri. Case study: Pand-e pirān” Erfaniyat Dar Adabe Farsi, Volume 7, Issue 26, Pages 60-98. [in Persian] URL: http://erfaniyat.iauh.ac.ir/article-۱-۲۵۹-fa.html -Le Strange, Guy (2011). Jughrāfiyā-yi tārīkhī-i sarzamīnhā-yi khilāfat-i sharqī. Translated by. M. Erfan. Tehran: Elmi va Farhangi Publication. [in Persian] -Matini, J. (1979). Introduction to: Pand pirān, Tehran: The Foundation for Iranian Culture. [in Persian] -Meredith-Owens, G. M. (1968). Hand-list of Persian manuscripts (1895-1966). London: Trustees of the British Museum. -Mir Afzali, A. (2015). Jong-e robayi, Tehran: Soxan Publication. [in Persian] -Monzavi, A. (1986). A Union Catalogue of Persian manuscripts in Pakistan, Islamabad: Iran-Pakistan institute of Persian Studies. [in Persian] -Monzavi, A. (2003). Fihristvāre-yi kitābhā-yi Fārsī. Volume 8. Tehran: The Centre for the Great Islamic Encyclopaedia. [in Persian] -Moshar, Khanbaba (1971). Fihrist.i Kitābhā-yi chāpí-yi Fārsi. Tehran: Mo`allef. [in Persian] -Nadimi Harandi, M. & Ataei Kachuei, T. (2018). “The correction of a few errors in the works of Sanā’i of Ghazneh”, Volume 15, Issue 2 - Serial Number 61, March, Pages 101-116. [in Persian] Doi: 10.22108/rpll.2024.140240.2317 -Nasrollah Termazi, E. (). Jame` al- Hekayat, Edited by A. Zekavati Qaragozloo, Tehran: Haghighat Publication. [in Persian] -Nasrollah Termazi, E. (1632). Jame` al- Hekayat. Manuscript dated 1042 A.H. Preserved in The Library, Museum and Documents Center of the Islamic Consultative Assembly. No. 17792. [in Persian] -Naushahi, A. (2012). Kitāb shināsi-yi āthār-i Fārsi-yi chāp shuda dar shibh-I Qāra, (Hind, Pākistān, Banglādish), Tehran: Miras-e Maktoob Publication. [in Persian] -Rieu, Charles (1895). Supplement of the Catulogue of the Persian Manuscripts in the British Museum. London: the British Museum. -Sachau, Eduard and Hermann Ethe (1889): Catalogue of Persian, Turkish, Hindûstânî, and Pushtû Manuscripts in the Bodleian Library. Oxford: Oxford University Press. -Sadeghi, M. (2017). “Pache-ye Rikhte, An Unknown Compound in Pand-e Pirān”, New Literary Studies, Volume 49, Issue 4 , Serial Number 195, Pages 137-146. [in Persian] Doi: 10.22067/jls.v49i4.61756 -Sharvani, J. Kh. (1987). Nozhat al-Majales. Edited by M. Riyahi, Tehran: Zavvar Publication. [in Persian] -Sobhani T. H. (1994). Catalogue of Persian manuscripts in the libraries of the Turkiye, Tehran: Iran University Press. [in Persian] -Storey, C. A. (1935). Persian Literature (A Bio-Bibliographical Survey). volume I. section II. fasciculus 1. (General History, The Prophets and earli Islam). Lodon: Luzac. -Storey, C. A. (1972). Persian Literature (A Bio-Bibliographical Survey). volume I. (Qur'anic Literature, History and Biography). Part 2 (Biography, Additions and Corrections). Lodon: Luzac. -Zekavati Qaragozloo, A. (2017). Introduction to Jame` al- Hekayat, Tehran: Haghighat Publication. [in Persian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 167 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 20 |
||