تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 916 |
تعداد مقالات | 7,522 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,233,477 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,652,443 |
تحلیل روابط بینامتنی ملفوظات شبهقاره و مجالس (مطالعۀ موردی مجالس سبعه و فوایدالفؤاد) | ||
ادبیات عرفانی | ||
مقاله 3، دوره 15، شماره 33، مرداد 1402، صفحه 69-99 اصل مقاله (461.98 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2023.42583.2428 | ||
نویسندگان | ||
زهره مهدوی1؛ محمد تقوی* 2؛ منصور معتمدی3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران | ||
3دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
در قرن هفتم و هشتم هجری قمری آثـار فراوانـی در شبهقاره (هند و پاکستان با نام «ملفوظات» در حوزۀ ادبیات عرفانی نگاشته شد. وجود برخی اشتراکات میان این متون و مجالس، این سؤال را به ذهن متبادر میکند که آیا ملفوظات به تقلید یا تحت تأثیر مجالس نگارش یافته اند یا آثاری متفاوت هستند؟ مجالس سبعه (629-621 یا 642-637.ق) اثر مولوی و فوایدالفؤاد (722-703.ق) اثر خواجه نظامالدین اولیا نمونههای شناختهشدهای از مجالس و ملفوظات هستند که در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی آنها و ویژگی های مشابه و متمایز هریک میپردازیم. این مقایسه با توجه به نظریۀ بینامتنیّت انجام میشود. فوایدالفؤاد از منظر پیرامتنیّت تنها در نحوۀ تقسیمبندی نشستها و نداشتن عناوین داخلی، با مجالس سبعه مشترک است. از لحاظ سرمتنیّت، تعلّق دو اثر به گونۀ ادبی خاص باعث وجود برخی ویژگی های ساختاری و محتوایی مشترک در دو متن گردیده است. از حیث ارتباط بیشمتنی با توجه به وجود اسناد تاریخی، برگرفتگی غیرمستقیم فوایدالفؤاد از مجالس سبعه، محتمل است و گشتارهای کمّی، انگیزهای وکیفی در فوایدالفؤاد مشاهده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که تأثیرپذیری فوایدالفؤاد از مجالس سبعه، جنبۀ تقلیدی ندارد و با توجه به مشابهت ها، این اثر و احتمالاً سایر ملفوظات، برداشتی آزاد و غیرمستقیم از مجالس سبعه و سایر مجالس هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
مجالس سبعه؛ فوایدالفؤاد؛ ترامتنیّت؛ ادبیات عرفانی؛ ژنت | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Analysis of Intertextual Relationships between the Subcontinent Malfuzats and Majalis: The Case Study of Majalis-e Sab’e and Favaed Al-Fuad | ||
نویسندگان [English] | ||
Zohre Mahdavi1؛ Mohammad Taghavi2؛ Mansur Motamedi3 | ||
1PhD student of Persian Language and Literature Department, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
2Associate Professor of Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
3Associate Professor of Religions and Mysticism Department, Faculty of Theology, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
چکیده [English] | ||
During the 7th and 8th centuries AH, numerous works were written in the subcontinent, including India and Pakistan, known as “Malfuzat” in the field of mystical literature.The presence of certain commonalities between these texts and Majalis raises the question whether Malfuzats were written under the influence of or in imitation of Majalis, or they represent distinct literary works. Majalis-e Sab’e (621-629 or 637-642 AH) by Mowlavi and Favaed Al-Fuad (703-722 AH) by Sheikh Nezam Al-Din Awlia are well-known examples of Majalis and Malfuzats that are studied in this research, using a descriptive-analytical method, to examine their respective characteristics, both shared and distinct. This comparison is conducted within the framework of intertextuality theory. In terms of paratextuality, Favaed Al-Fuad and Majalis-e Sab’e share commonalities in the way they structure their gatherings and their lack of internal titles. In terms of architextuality, the affiliation of both works to a specific literary genre has led to the presence of certain structural and content-related features common to both texts. In terms of hypertextual relationship, considering the existence of historical documents, there is a possibility of the indirect derivation of Favaed Al-Fuad from Majalis-e Sab’e. Also quantitative, motivational, and qualitative transformations have been observed in Favaed Al-Fuad. The results of this research show that the influence of Favaed Al-Fuad by Majalis-e Sab’e is not imitative, and with regard to similarities, this work and possibly other Malfuzats represent an independent and indirect adaptation of Majalis-e Sab’e and other Majalis. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Majalis-e Sab’e, Favaed Al-Fuad, Transtexuality, Mystical literature, Genett | ||
مراجع | ||
قرآن مجید
آریا، غلامعلی. (1383). طریقۀ چشتیه در هند و پاکستان و خدمات این طریقه به فرهنگ اسلامی و ایرانی. قم: زوار.
آلن، گراهام. (1385). بینامتنیت. ترجمۀ پیام دانشجو. تهران: مرکز.
احمد، عزیز. (1367). تاریخ تفکر اسلامی در هند. ترجمه نقی لطفی، محمدجعفر یاحقی. تهران: کیهان.
درپر، مریم. (1392). سبکشناسی انتقادی. تهران: علم.
دهلوی، حسن. (1385). فوایدالفؤاد. تصحیح توفیق سبحانی. تهران: زوار.
رستگار فسایی، منصور. (1380). انواع نثر فارسی. چاپ اول، تهران: سمت.
رضوی، اطهر عباس. (1380). تاریخ تصوف در هند. جلد اول، ترجمۀ منصور معتمدی. تهران: نشر دانشگاهی.
ریاضی، حشمتالله. (1390). شکوفههای عرفان در بوستان هندوستان، سیر عرفان و تصوف اسلامی در هند. تهران: نشر قم.
زرین کوب، عبدالحسین. (1362). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.
سبحانی، توفیق. (1372الف). مصحح کتاب مجالس سبعه. تهران: کیهان.
سبحانی، توفیق. (1385ب). مصحح کتاب فوایدالفؤاد. تهران: زوار.
سرّاج، ابونصر. (1380). اللمع فی التصوف. تصحیح رونالد نیکلسون. ترجمۀ قدرتالله خیاطیان. تهران: فیض.
شمیسا، سیروس. (1370). بیان. تهران: مجید.
شورل، ایو. (1386). ادبیات تطبیقی. ترجمۀ طهمورث ساجدی. تهران: امیرکبیر.
صافی، قاسم. (1387). بهار ادب. تهران: دانشگاه تهران.
فتوحی رودمعجنی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
قلندر، حمید. (1920م). خیرالمجالس. تصحیح و مقدمه: خلیق احمد نظامی. علیگره: مسلم یونیورسیتی.
کهدویی. محمدکاظم. (1393). عرفان و تصوف و نفوذ آن در هند و بنگلادش. قم: مجمع ذخایر اسلامی.
مولوی، جلالالدین محمد. (1398). مجالس سبعه. تهران: مولی.
اشرف خان، علیم. (2002-2001). «فوایدالفؤاد تعلیمات حضرت نظامالدین اولیا». تحقیقات فارسی. شماره 1. صص148-132.
غلامرضایی، محمد. (1387). «مجلسگویی و شیوههای آن بر اساس مجالس سبعۀ مولوی». پژوهشنامۀ علوم انسانی. دانشگاه شهید بهشتی. شمارۀ 57. صص 278-257.
گنج کریمی، الهام؛ کهدویی، محمدکاظم. (1386). «شیوههای سخنوری در مجالس صوفیه». نامۀ پارسی. پیاپی (44 و 45).صص105-81
موحد، محمدعلی. (1388). «در باب کتاب فیهمافیه». نگاه نو. شمارۀ 83. صص113-110.
میرباقری فرد، علیاصغر. (1391). «عرفان عملی و نظری یا سنّت اول و دوم عرفانی؟». پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا). شماره دوم. پیاپی(22). صص88-65.
وفایی، عباسعلی؛ اسپرهم، داوود؛ طباطبایی، سیدذبیحالله. (1393). «سیر تطوّر مجلسگویی صوفیانه به عنوان نوعی ادب تعلیمی». پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی. شماره 23. صص 74-39.
ابنعلی، آمنه. (1389). «بررسی اندیشههای مولوی در مجالس سبعه». پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی.
اسماعیلی، محمد. (1394). « نقش آموزۀ زهد در سلوک نظامالدین اولیا و تأثیر آن بر نظام فکری چشتیان». پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه خوارزمی.
سلیمانی، مرتضی. (1387). «مجلسگویی و مجالسنویسی در ادب پارسی با تأکید بر مجالس سبعه، مجالس پنجگانه، معارف بهاء ولد و فیه مافیه». پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم.
غلامی، فاطمه.(1391). «بررسی ساختار و شیوههای مجلسگویی و سیر تحول آن با تکیه بر متون برجستة ادبی عرفانی تا ابتدای قرن دهم». رسالۀ دکتری، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز.
وحدتی، محمدرضا. (1393). «مجلسگویی فارسی در شبهقاره و تأثیرهای تربیتی آن بر اساس فوایدالفؤاد». پایاننامۀ کارشناسیارشد دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبانهای خارجی دانشگاه علامه طباطبایی.
Gérard, Genette. (1997). Palimpsests: literature in the second degree. Channa Newman and Claude Doubinsky (trans), University of Nebraska Press, Lincoln NE and London.
Quran. Ariya, Gholamali. (1946). The Cheshtieh method in India and Pakistan. Qom: Zawar Press. Allen, Graham. (2000). Intertextuality. Translated by Payam Yazdanju. Tehran: Markaz Publications. Ahmad, Aziz. (1988). An Intellectual History of Islam in India. Translated by Mohammad-Jafar Yahaghi, Naghi Lotfi. Tehran: Kayhan. Dorpar, Maryam. (2013). Critical stylistics. Tehran: Elm Press. Dehlavi. Hassan. (2006). Fawaid ul Fuad. Edited by Tawfiq Sobhani. Tehran: Zawar Press. Rastegar Fasai, Mansoor. (2001). Persian Prose Types. Tehran: SAMT Publications. Rizvi, Saiyid Athar Abbas. (2001). A history of Sufism in India. Vol. 1. translated by Mansoor Motamedi, Tehran: Nashr e Daneshgahi. Riazi, Heshmat-Allah. (2011). The Blossoms of Mysticism in The Garden of India, The History of Mysticism and Islamic Sufism in India. Tehran: Ghalam press. Zarrinkoob, Abdolhossein. (1983). Arzesh e Miras e Sufiye. Tehran: Amir Kabir Publishers. Maulana Jalaluddin Rumi. (1993). Majalis e Sab'a, Edited by Towfiq Sobhani, Tehran: Kayhan. Sarraj, Abu Nasr. (2001). al-Luma Fi al-Tasawwuf. Edited by Reynold Alleyne Nicholson. Translated by Ghodratollah Khayatian. Tehran: Feyz publications. Sirus Shamisa. (1993). Bayan. Tehran: Ferdous. Chevrel, Yves. (2007). Comparative Literature. Translated by Safi, Ghasem. (2008). Bahar e Adab. Tehran: Tehran university press. Fotouhi Rudmajani, Mahmoud. (2007). Image Rhetoric. Tehran: Sokhan. Qalandar, Hamid. (1920). Khair-ul-Majalis. Edited by Khaliq Ahmad Nizami. Aligarh: Muslim University. Kahduee, Mohamad Kazem. (2014). Mysticism and Sufism and its Influence in India and Bangladesh. Qom: Majma Zakhair Islami. Maulavi, Jalaluddin Mohammad. (2019). Majalis e Sab'a. Tehran: mola pub. Aleem, Ashraf Khan. (2001-2002). Fawaid-ul-Fowad and the teachings of Hazrat Nizamuddin Awliya. Persian Research. Delhi. 132-148. Gholamreza`I, Mohammad. (2008). Preaching and its Methods Based on Mowlavi`s Majalis-e Sab`I (seven Meetings). Human Sciences. Shahid Beheshti University. No. 57. 137-158. Karimi, EG. Kahduee, Mohamad Kazem. (2007). Shivehay e sokhanvari dar majalis sufye. Name ye parsi. 44-45. 81-105. Movahed, Mohammad Ali. (2009). About Fihi Ma Fihi. Negah e No. No. 83. 110-113. Mirbagherifard, Ali Asghar. (2012). Practical and Intellectual Mysticism or First and Second Mystical Traditions (Contemplation on the foundations of Islamic Sufism and Mysticism). Research on Mystical Literature. 6. 2 - 2. 65-88. Vafaei, AA, Esperhem, D, Tabatabaei, SZ. (2014). The evolution process of Majalis Goyie as a kind of didactic literature from the beginning to the end of Safavi dynasty. Didactic Literature Review. 23. 39-74. Ebneali Jamkarani, Ameneh. (2010). Inspecting Molavi`s Thoughts in Majales e Sab`e. Master's thesis. Faculty of Literature. Shahid Beheshti University. Esmaeili, Mohammad. (2015). The Role of Piety Doctrine in the Nizamuddin Ulia`s Conduct and its Impact on Cheshtieh Intellectual System. Master's thesis. Faculty of literature and human sciences, Kharazmi university. Soleimani, Morteza. (2008). Sermon-giving and Sermon-writing in Persian lit. Master's Thesis. Faculty of Humanities and Art College. Qom University. Vahdati, Mohammad Reza. (2014). Persian Sermon Giving in the Indian Subcontinent and Its Influences Based on Favaed Al-Fuad. Master's Thesis. Faculty of Persian Literature and Foreign Languages. Allameh Tabataba’i University. Gholami, Fatemeh. (2012). Investigating the Structure and Methods of Persian Sermon and its Evolution by Relying on The Prominent Mystical Literary Texts Until the Beginning of the 10th Century. Ph.D. Thesis. Faculty of literature and human sciences. Shiraz University. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 202 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 173 |