پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 916 |
| تعداد مقالات | 7,522 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,233,465 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,652,440 |
تقسیمات سرزمینی در پیوند با نظام حکمرانی دیوانی دورۀ ناصرالدینشاه (1264-1313ق/1847-1895م) | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 7، دوره 32، شماره 56 - شماره پیاپی 146، دی 1401، صفحه 173-194 اصل مقاله (442.8 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2023.42324.2726 | ||
| نویسندگان | ||
| فرشید نوروزی* 1؛ هوشنگ خسروبیگی2؛ نظامعلی دهنوی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 3استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قاجارها در اوایل حکومتشان برای ادارۀ نظام تقسیمات سرزمینی از سنت حکمرانی خاندانی استفاده کردند، اما از دورۀ ناصرالدینشاه سنت حکمرانی خاندانی برای ادارۀ آن نظام و استفاده از شاهزادگان و اعضای خاندان شاهی در ایالات و ولایات به‌تدریج رنگ باخت و دیوان‌سالاران زمانه و اعضای خاندان‌های آنها، جای شاهزادگان و اعضای خاندان سلطنت را در امر حکمرانی ایالات و ولایات گرفتند. در این پژوهش تلاش شده است با روش تحقیق تاریخی و رویکرد توصیفی-تحلیلی، به این سؤال اصلی پاسخ داده شود که ویژگی‌های نظام تقسیمات سرزمینی دورۀ سلطنت ناصرالدینشاه چه بوده و چه عواملی سبب تغییر رویکرد از سیاست حکمرانی خاندانی به سیاست حکمرانی دیوانی و به کار گماردن دیوانیان حاکم در ایالات و ولایات شد؟ روش تحقیق در این پژوهش، روش تاریخی با رویکرد توصیفی-تحلیلی، در حوزۀ مطالعات کتابخانه‌ای است. یافته‌ها نشان می‌دهد که تغییر در حدود و ثغور ایالات و تجمیع ایالات و ولایات تحت نظر یک حاکم و نیز ایجاد ایالات جدید، ویژگی نظام تقسیمات سرزمینی در این دوره بود. گردانندگان نظام ادارۀ تقسیمات سرزمینی دوره ناصرالدینشاه ابتدا سیاست حکمرانی خاندانی را ادامه دادند، اما به دلیل نتایج زیان‌بار سیاست حکمرانی خاندانی در حوزه سیاسی و نیز تضعیف بنیۀ مالی حکومت مرکزی، سبب تغییر رویکرد از سنت حکمرانی خاندانی به سنت حکمرانی دیوانی شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قاجار؛ شاهزادگان؛ دیوان‌سالاران؛ تقسیمات سرزمینی؛ حکمرانی خاندانی؛ حکمرانی دیوانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Territorial divisions in connection with the civil governance system of the Naser al-Din Shah period (1264-1313AH/1847-1895 AD) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Farshid Noroozi1؛ Hoshang Khosrobeagi2؛ Nezamali Dehnavi3 | ||
| 1PhD student, Department of History, Payam Noor University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of History , Payame noor university, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Department of History , Payame noor university, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| At the beginning of their rule, the Qajars used the tradition of dynastic rule to manage the system of territorial division, but from the period of Naser al-Din Shah, the tradition of dynastic rule to manage that system and the use of princes and members of the royal family in the states and provinces gradually lost color, and the bureaucrats of the time and members of their families, They took the place of princes and members of the royal family in the governance of the states and provinces. In this study, the historical research method and the descriptive-analytical approach were used to try to answer the main question of what were the characteristics of the system of territorial division during the reign of Naser al-Din Shah and what were the factors that caused the change of approach from the policy of dynastic rule to the policy of civil rule and what caused the appointment of the ruling judges in the states and provinces. The research method in this study is the historical method with a descriptive-analytical approach in the field of library studies. The results show that the change of state boundaries and the consolidation of states and provinces under the supervision of a ruler, as well as the creation of new states, were the characteristics of the system of territorial division in this period. The administrators of the administrative system of territorial division during the period of Naser al-Din Shah initially continued the policy of dynastic rule, but due to the harmful results of the dynastic rule policy in the political field as well as the weakening of the financial basis of the central government, they changed the approach from the dynastic rule tradition to the civil rule tradition. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Qajar, Princes, Bureaucrats, Territorial divisions, Dynastic rule, Civil rule | ||
| مراجع | ||
|
- احتشام‌السلطنه، محمود (1367)، خاطرات، به کوشش محمدمهدی موسوی، تهران: زوار.
- آدمیت، فریدون و هما ناطق (1356)، افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشرنشده دوره قاجار، تهران: آگاه.
- آدمیت، فریدون (1351)، اندیشه ترقی و حکومت قانون (عصر سپهسالار)، تهران: خوارزمی.
- اشرف، احمد و علی بنوعزیزی (1386)، طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمۀ سهیلا ترابی فارسانی، تهران: نیلوفر.
- اشرف، آصف (1399)، «سیاست تبادل هدیه در ایران اوایل قاجار (1734-1885م)»، ترجمۀ فرشید نوروزی، تاریخ‌اندیش، سال سوم، شمارۀ 7، صص75-104.
- افضل‌الملک، غلامحسین (1361)، افضل التواریخ، به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدونیان، تهران: تاریخ ایران.
- اقبال آشتیانی، عباس (1392)، امیرکبیر، تهران: نگاه.
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1363)، الماثر و الآثار (چهل سال تاریخ ایران)، ج1، به کوشش ایرج افشار، تهران: اساطیر.
- . اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1367)، تاریخ منتظم ناصری، ج3، تصحیح اسماعیل رضوانی، تهران: دنیای کتاب.
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1306)، الماثر و الاثار، چاپ سنگی، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.
- بنجامین، س. ج. و. (1363)، ایران و ایرانیان عصر ناصرالدینشاه، ترجمۀ حسین کردبچه، تهران: جاویدان.
- پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، ایران و ایرانیان، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
- توفیق، سید ابراهیم (بهار 1385)، «مدرنیست و شبه‌پاتریمونیالیسم و تحلیلی از دولت در عصر پهلوی»، جامعه‌شناسی ایران، دورۀ هفتم، شمارۀ 1، صص93-125.
- دستورالعمل حکام سال 1305ق، اسناد تاریخی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، سند شمارۀ 9169.
- شعبانی، علی (1366)، 1000 فامیل، تهران: بوعلی.
- صدر (صدرالاشراف)، محسن (1364)، خاطرات صدرالاشراف، تهران: وحید.
- طرفداری، منصور (زمستان 1399)، «واکاوی ارتباط ساخت قدرت با مفاسد مالی و پیامدهای آن از (عصر ناصری تا انقلاب مشروطیت)»، فصلنامة تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء(س)، سال سی‌ام، دورة جدید، شمارة 48 (پیاپی 138)، صص209 -231.
- قاجار، زین‌العابدین‌میرزا (1382)، نفوس ارض اقدس یا مردم مشهد قدیم، تصحیح مهدی سیدی، مشهد: سگال.
- قلاوند، زهرا، (1394)، «نظام ایالات در دوره قاجار (از آغاز تا انقلاب مشروطه)»، رساله دکتری، مرکز تحصیلات تکمیلی پیام نور تهران.
- کرزن، جرج ناتانیل (1363)، ایران و قضیه ایران، ج1، 2، ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگی.
- لمبتون، آن. ک. (1375)، ایران عصر قاجار، ترجمۀ سیمین فصیحی، تهران: جاودان خرد.
- مجدالاسلام کرمانی، احمد (زمستان 1328)، «مناصب و القاب»، مجلۀ یغما، شمارۀ 12، صص574-576.
- محبوبی اردکانی، حسین (1370)، تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، ج1، تهران: دانشگاه تهران.
- مستوفی، عبدالله (1384)، شرح زندگانی من، ج1، 2، 3، تهران: زوار.
- نصراللهی، فاطمه، محمدامیر شیخ نوری، ناصر تکمیل همایون و هوشنگ خسروبیگی (پاییز و زمستان 1399)، «بازنمایی مفهوم عوام در خاطره‌نگاری‌های عصر مشروطه براساس نظریة داده بنیاد»، دوفصلنامة تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری دانشگاه الزهراء(س)، سال سی‌ام، دورة جدید، شمارة 26 (پیاپی 111)، صص265-296.
- نظام‌السلطنه مافی، حسینقلی (1362)، خاطرات و اسناد حسینقلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، ج1، تهران: تاریخ ایران.
- R. M. Buurrell, Robert L. Jarman, Iran Political Diaries,1881-1965,Volume ,9,8:1927-1930, Archive Editions Ltd; 1st edition (June 30, 1997) - Sheikholeslami, A. Reza (Spring & Summer 1971), “The Sale of Offices in Qajar Iran: 1858-1896”, Iranian Studies, Vol.4, No.2/3, pp.104- 118. - Sheikholeslami, A. Reza (1997), The Structure of Central Authority in Qajar Iran, 1871-1896, Atlanta: Ga. Scholars Press.
Adamiyyat, Fereydun, Nāteq Homa (1356). Social, political and economic thoughts in the unpublished works of the Qajar period, Tehran: Āgāh. Adamiyyat, Fereydun (1351). The idea of progress and the rule of law, Tehran: ḵārazmī. Afżal ul-molk, Qolāmḥosseīn (1361). Afżal ul-Tavārīḵ, edited by Mansure Ettehadiye and Sirus saduniyan, Tehran: Tārīḵ-e Iran. Ashraf,Ahmad,Bano Azizi,Ali(1386). Social classes, government and revolution in Iran, translated by Soheila Torabi Farsani, Tehran: Nīlūfar. Ashraf,Asef(1,399). Gift exchange policy in early Qajar Iran, 1885-1734 AD, translated by Farshid Nowrozi, Tarikh Andish, third year, number 7: 104-75. Benjamin, Samuel Greene Wheeler (1363). Persia and the Persians, tarjome Hoseyn kard bacce, Tehrān: jāvidān. Dastur ul-ʻamal-e ḥokkām-e sāl-e 1305 q, asnād-e tārīḵī-ye ketābḵāne-ye markazī-ye dānešgāh-e Tehran: 9169). Eḥtešām ul salṭane, Mahmūd(1367). ḵāṭerāt, edited by Mohammad Mehdi Musavi, Tehran: zevvar Eqbal-e Ashtiyani, Abbas(1392). Amīrkabīr, Tehran: Negāh. Eʻtemād ul-ssalṭane,Moḥammadḥasan (1363). Al-Maʼāṯer va al-Aṯārvol.1, edited by Iraj Afshar, Tehran: Asāṭīr. Eʻtemād ul-ssalṭane,Moḥammadḥasan(1367). Tārīḵ-e Montażam Nāṣerī, vol 3, edited by Esmail Rezvani, Tehran: Donyā-ye ketāb. Eʻtemād ul-ssalṭane,Moḥammadḥasan(1306).Al-Maʼāṯer va al-Aṯār,Sakma, Lithography. Qalavand, Zahra, (2014). The state system in the Qajar period (from the beginning to the constitutional revolution). Doctoral thesis on the history of Islamic Iran, Payam Noor Postgraduate Education Center. Tehran. Curzon, George Nathaniel Curzon (1373). Persia and the Persian question, vol. 1-o 2, Translated by Ali Vahid Mazandarani, Tehran: Elmī-yo Farhangī. Lambton, Ann. K (1375). Qajar Persia, translated by Simin Fasihi, Tehran: Javīdān ḵerad. Majid al-Islam Kermani, Ahmad (1328). Manāṣeb va Alqāb, Yaḡmā, Number 12. (Winter): pp. 576-574. Mahbubi Ardakani, Hoseyn (1370). History of new civilizational institutions in Iran, Vol. 1-3, Tehran: University of Tehran. Mostufī, ʻAbdollāh(1384). Šarh-e Zendegānī-ye Man, vol: 2-o 3, Tehran: zevvār. Fatemeh Nasrolahi, Mohammad Amir Shikh Noori, Naser Takmil Homayon, Hooshang Khosrobeigi, Representation of the Concept of Common People in the Memoirs of the Constitutional Era, Based on Grounded Theory, Historical perspective and historiography scientific quarterly, Siam year, New period, number 26, series 111, autumn and winter, pages 2-296. Nezamossaltane Mafi, Hoseyn Qoli(1362). Memoirs and documents of Hossein Qoli Khan Nizam al-Sultaneh Mafi, three volumes, Tehran: Tarikh Iran. Polak, Jakob Edward (1368). Persien: Das Land und seine Bewohner: ethnographische Schilderunge, Translated by Keykavus Jahandari, Tehran: ḵārazmī. Qāǰār, Zeynul-ʻābedīn Mīrzā (1382),Nofūs-e Arż-e Aqdas yā mardom-e Mašhad qadīm,edited by Mahdi-ye Seyyed-i, Mašhad: segāl Rabbanizade,Mohammad Rahim,Lotfi, Lotfollah(1,394)," The structure of power in Nasrid era Iran",jostārhā-ye siyāsi-ye moʻāser,sāl-e, Volume 6, Issue 18, July 2016, p 57-77 Shabani,Ali(1366) 1000 fāmīl, Tehran, Būʻalī. Sadr, Mohsen(1364) ḵāṭerāt-e Sadr ul-Ašraf, Tehran,vahīd. Towfigh, Seyyed Ebrahim(1385). Modernism and Pseudo-patrimonialism. an Analysis of the State in the Pahlavi Era". IRANIAN JOURNAL OF SOCIOLOGY (ISA) Year:1385, Volume:7, Issue:1 Page(s): 93-125. Tarafdari,mansur,(1399), Investigating the Relationship Between Power Building and Financial Corruption and Its Consequences (From the Nasserite Era to the Constitutional Revolution), HISTORY OF ISLAM & IRAN Year:1399, Volume:30, Issue:48, Page(s): 209-231. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 213 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 160 |
||