تعداد نشریات | 25 |
تعداد شمارهها | 915 |
تعداد مقالات | 7,521 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,227,234 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,648,223 |
الگویی برای تحلیل فرایند شکل گیری زبان عرفانی از دستگاه زبان قرآنی | ||
ادبیات عرفانی | ||
مقاله 2، دوره 12، شماره 23، دی 1399، صفحه 37-75 اصل مقاله (572.59 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2021.33518.2119 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه السادات مدنی مبارکه1؛ سید علی اصغر میرباقری فرد* 2؛ سیده مریم روضاتیان3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی- گرایش ادبیات عرفانی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
فرایند شکل گیری زبان عرفانی گسترۀ وسیع و ابعاد متنوعی دارد. هدف این مقاله آن است که برای تحلیل فرایند شکلگیری زبان عرفانی از قرآن الگویی تازه ارائه کند. این الگو دربرگیرندۀ مراحلی است که براساس آن ها می توان فرایند شکل گیری زبان عرفانی را از دستگاه زبان قرآنی در متون تعلیمی عرفانی تحلیل کرد. این الگو با ترسیم میدان های معنی شناختی، بر معانی نسبی واژههای قرآنی در متون تعلیمی عرفانی متمرکز است و از بازسازی نظریۀ ایزوتسو در کتاب خدا و انسان در قرآن حاصل می شود. تحلیل تغییرات معنایی واژه ها نیازمند توجه به ارتباط متن با جامعه و مؤلف است. بنابراین الگوی ارائهشده با توجه به ارتباط چهارگانۀ متن، جامعه، وضعیت عرفان اسلامی و مؤلف به دریافت دلیل تغییرات معنایی واژه های قرآنی در متون تعلیمی عرفانی کمک می کند. این پژوهش نشان می دهد که میتوان در نگرشی دوسویه، مبتنی بر تأثیر قرآن بر عرفان اسلامی و تأثیر عرفان اسلامی بر معانی واژه های قرآنی، فرایند شکل گیری زبان عرفانی را بهطور مستقیم از قرآن با یک الگوی تازه تحلیل کرد | ||
کلیدواژهها | ||
دستگاه زبان قرآنی؛ زبان عرفانی؛ متون تعلیمی عرفانی؛ شرح تعرف | ||
عنوان مقاله [English] | ||
A Model for Analyzing the Process of Mystical Language Formation Derived from the Qur’anic Language System | ||
نویسندگان [English] | ||
Fatemeh Alsadat Madani Mobarakeh1؛ Sayyed Ali Asghar Mirbagheri Fard2؛ Sayyede Maryam Rozatian3 | ||
1PhD student of Persian Language and Literature (Mystical Literature) , Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
2Professor of Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
3Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan, Isfahan, Iran | ||
چکیده [English] | ||
The process of mystical language formation spans a wide range and comprises various dimensions. The aim of this paper is to present a model for analyzing the process of mystical language formation derived from the holy Qur’an. This model consists of stages based on which the process of mystical language formation can be analyzed out of the Qur’anic language system in mystical-didactic texts. It focuses on the relative meanings of Qur’anic words in mystical-didactic texts via drawing semantic fields, and is developed from re-constructing Izutsu`s theory in the book God and Man in the Qur’an. The analysis of semantic changes of the words requires attention to the relationships among the text, society, and author. In view of that, the proposed model aids to understand the reason for semantic changes of Qur’anic words in mystical texts through considering the quadrilateralrelationships among the text, society, status of Islamic mysticism, and author. The research shows that in this reciprocal attitude, which is based on the influence of the Qur’an on Islamic mysticism and the influence of Islamic mysticism on the meanings of Qur’anic words, the process of mystical language formation can be directly analyzed from the Qur’an using this novel model. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Qur’anic language system, Mystical language, Mystical-didactic texts, Sharh al- Ta'aruf (Commentary on al- Ta'aruf) | ||
مراجع | ||
منابع قرآن کریم استیس، والترترنس. (1375). عرفان و فلسفه. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. چاپ چهارم. تهران: سروش. انصاری، عبدالله بن محمد. (1389). مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری. به تصحیح و مقابلۀ سه نسخه، مقدمه و فهارس محمدسرور مولایی. ج2. چاپ سوم. تهران: توس. ایزوتسو، توشیهیکو. (1398). خدا و انسان در قرآن: معنیشناسی جهانبینی قرآنی. ترجمۀ احمد آرام. چاپ دوازدهم. تهران: شرکت سهامی انتشار. بهار، محمد تقی. (1388). سبکشناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی. جلد2. چاپ سوم. تهران: زوّار. پیرنیا، حسن و عباس اقبال آشتیانی و محمد حسن بهنامفر. (1394). تاریخ کامل ایران. چاپ هشتم. تهران: آرایان. حسینی میرآبادی، حبیبالله و شاهرخ محمدبیگی. (1397). «زبان عرفان در قرآن و ادب فارسی». فصلنامۀ هنر زبان. دورۀ 3. شمارۀ 3. صص46-23. دهباشی، مهدی و سید علیاصغر میرباقری فرد. (1386). تاریخ تصوف 1. چاپ دوم. تهران: سمت. روحانینژاد، حسین. (1388). «زبان عرفان». قبسات. دورۀ 14. شمارۀ 54. صص 70-49. زرینکوب، عبدالحسین. (1396). جستجو در تصوف ایران. چاپ چهاردهم. تهران: امیرکبیر. سراج طوسی، ابونصر. (1914م). اللمع فی التصوف. تصحیح رینولد آلین نیکلسون. لیدن: مطبعه بریل. شریفی، علی. (1392). «نقد و بررسی آرای ایزوتسو در حوزۀ معناشناسی قرآن کریم». حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. دورۀ 4. شمارۀ 3. صص101-81. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1392). زبان شعر در نثر صوفیه: درآمدی به سبکشناسی نگاه عرفانی. چاپ چهارم. تهران: سخن. شمس، حامد و محمود براتی خوانساری. (1396). «روش تمثیلی در تفسیر قرآنی و تکامل زبان عرفانی (نشانهشناسی تفسیر عرفانی در روح الارواح سمعانی)». مطالعات عرفانی. دورۀ1. شمارۀ 26. صص199-171. ضرابیها، محمدابراهیم. (1384). زبان عرفان: تحلیلی بر کارکرد زبان در بیان دریافتهای عرفانی. چاپ اول. تهران: بینادل. عباسی، حبیب الله. (1391). «از زبان نار تا زبان نور (چگونگی تکوین نثر عرفانی)». ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا. دورۀ 4. شمارۀ 7. صص109-97. غلامرضایی، محمد. (1391). سبک شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو. چاپ چهارم. تهران: جامی. فعالی، محمدتقی. (1381). «زبان عرفان». قبسات. دورۀ 7. شمارۀ 24. صص69-59. ---------- (1385). تجربۀ دینی و مکاشفۀ عرفانی. چاپ دوم. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. فلاح رفیع، علی. (1388). «کاربرد زبان در ساحت عرفان». پژوهشنامۀ اخلاق. سال2. شمارۀ 5. صص117-142. ----------- (1390). قامت زبان در ساحت عرفان. چاپ اول. تهران: علم. فولادی، علیرضا. (1389). زبان عرفان. چاپ سوم. تهران: سخن با همکاری انتشارات فراگفت. قشیری، عبدالکریم بن هوازن. (1396). ترجمۀ رسالۀ قشیریه ابوعلی حسن بن احمد العثمانی. تصحیح سیده مریم روضاتیان و سید علی اصغر میرباقریفرد. چاپ اول. تهران: سخن. کلابادی، ابوبکر محمد. (1399). متن و ترجمۀ کتاب تعرف. به کوشش محمد جواد شریعت. چاپ دوم. تهران: اساطیر. محمدی کلهسر، علیرضا. (1393). «نقش تأویل در گسترش زبان عرفان». پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا). دورۀ 8. شمارۀ 2. پیاپی27. صص 122-99. مستملی بخاری، ابوابراهیم اسماعیل بن محمد. (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. تصحیح محمد روشن. جلد 1 و3. چاپ اول. تهران: اساطیر. مشرّف، مریم. (1384). نشانهشناسی تفسیر عرفانی. چاپ اول. تهران: ثالث. مکی، ابوطالب. (1417ق). قوت القلوب فی معامله المحبوب و وصف طریق المرید إلی مقام التوحید. ضبطه و صححه محمد باسل عیون السود. ج1. چاپ اول. لبنان- بیروت: دارالکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون. میرباقری فرد، سید علیاصغر و معصومه محمدی. (1395). «عبارت و اشارت در زبان عرفانی». پژوهشنامۀ عرفان. شمارۀ 15. صص216-193. مینوی، مجتبی. (1328). «کتاب شرح تعرف». یغما. سال 2. شمارۀ 9. پیاپی19. صص 413-405. ندرلو، بیت الله. (1390). «نظریۀ بازیهای زبانی ویتگنشتاین: یک نظرگاه فلسفیِ پستمدرن دربارۀ زبان». غربشناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. دورۀ 2. شمارۀ 1. صص 100-87. نویا، پل. (1373). تفسیر قرآنی و زبان عرفانی. ترجمۀ اسماعیل سعادت. چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان. (1398). کشف المحجوب. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی. چاپ دوازدهم. تهران: سروش. یاوری، فرامرز و باقر صدرینیا. (1395). «مبانی کلامی«شرح التعرف»: اشاعره و ماتریدیه». ادیان و عرفان. دورۀ 49. شمارۀ 2. صص 297-279. References The Holy Qur’an Abbasi, H. (2012). From the language of fire to the language of light (The way of the development of mystical prose). Journal of Mystical Literature, 4(7), 97-109. Ansari, A. M. (2010). Majmoo’ rasaele Farsi Khajeh Abdullah Ansari [Collection of Persian treatises of Khajeh Abdullah Ansari] (3rd ed., Vol. 2) (M. S. Mawlaie, Ed.). Toos Publications. Bahar, M. T. (2009). Sabk shenasi ya tarikhe tatavore nasre Farsi [Stylistics or the history of the evolution of Persian prose] (3rd ed., Vol. 2). Zavvar Publications. Dehbashi, M., & Mirbagherifard, S. A. (2007). Tarikhe tasawwuf [The history of mysticism](2nd ed., Vol. 1). SAMT. Fa’ali, M. T. (2002).The language of mysticism. Qabasat, 7(24), 59-69. Fa’ali, M. T. (2006). Tajrobe dini va mokashefeh erfani [Religious experience and mystical revelation] (2nd ed.). Research Institute for Islamic Culture and Thought. Fallah Rafi’, A. (2009). The application of language in the field of mysticism. Research Quarterly in Islamic Ethics, 2(5), 117-142. Fallah Rafi’, A. (2011). Ghamate zaban dar sahate erfan [The stature of language in the field of mysticism]. Elm Publications. Fouladi, A. R. (2010). Zabane erfan [The language of mysticism] (3rd ed.). Sokhan Publications in cooperation with Faraagoft Publications. Gholamrezaei, M. (2012). Sabk shenasi she’re Parsi az Rudaki ta Shamlou [Stylistics of Persian poetry from Rudaki to Shamlou]. Jami Publications. Hosseini Mirabadi, H., & Mohammad Beigi, Sh. (2018). The language of mysticism in the Holy Quran and Persian literature. Language Art, 3(3), 23-46. Hujwiri, A. A. (2019). Kashf-ol-mahjub [Revelation of the veiled] (M. Abedi, Ed.) (12th ed.). Soroush Publications. Izutsu, T. (2019). God and man in the Qur’an (A. Aram, Trans.) (12th ed.). Sahami Enteshar Co. Kalabadi, A. M. (2020). Matn va tarjome ketabe al-ta'aruf [Al-ta'aruf: Text and translation] (M. J. Shariat, Ed.) (2nd ed.). Asatir Publications. Makki, A. (1997). Qut al-qulub fi mu'amalat al-mahbub wa-wasf tariq al-murid ilà maqam al-tawhid [The sustenance of hearts] (M. B. Uyun al-Sud, Ed.) (Vol. 1). Dar al-Kotob al-Ilmiyah, Manshurat Mohammad Ali Bayzoon. Mirbagherifard, A., & Mohammadi, M. (2016). Terms and indications in mystical language. Journal of Islamic Mysticism, (15), 193-216. Minovi, M. (1949). Commentary on al-ta'aruf. Yaghma, 2(9), 405-413. Mohamadi Kalesar, A. (2015). The role of interpretation in the development of mystical language. Researches on Mystical Literature (Gowhar-i-Guya), 8(2), 99-122. Mostamli Bukhari, A. E. (1984). Sharh al-ta'aruf le mazhab al- tasawwuf [The doctrine of the Sufis] (M. Roshan, Ed.) (Vols. 1&3). Asatir Publications. Mosharraf, M. (2005). Neshane shenasi tafsir erfani [Semiotics of mystical interpretation]. Saales Publications. Naderlew, B. (2011). Wittgenstein's theory of language games: A postmodern philosophical viewpoint of language. Occidental Studies, 2(1), 87-100. Nwyia, P. (1994). Qur’anic interpretation and mystical language (E. Sa’adat, Trans.). Markaze Nashre Daneshgahi (University Publication Center). Pirnia, H., Eghbal Ashtiani, A., & Behnamfar, M. H. (2015). Tarikhe kamele Iran [The complete history of Iran] (8th ed.). Arayan Publications. Qushayri, A. K. (2017). Tarjomeh resaleh Qushayriyeh [Translation of Qushayriyeh treatise] (S. M. Rozatian & S. A. A. Mirbagherifard, Eds. & A. A. Osmani, Trans.). Sokhan Publications. Rouhani Nejad, H. (2009). The language of mysticism. Qabasat, 14(54), 49-70. Sarraj al-Tusi, A. (1914). The kitab al-luma fi l-tasawwuf [The book of light flashes on Sufism] (R. A. Nicholson, Ed.). Braille Publishers. Stace, W. T. (1996). Mysticism and philosophy (B. Khorramshahi, Trans.) (4th ed.). Soroush Publications. Shafiei Kadkani, M. R. (2013). Zabane she’r dar nasre Sufiyeh: Daramadi be sabkshenasi negahe erfani [The language of poetry in Sufi prose: An introduction to the stylistics of the mystical view](4th ed.). Sokhan Publications. Shams, H., & Barati Khansari, M. (2018). Allegorical method in Qur’anic interpretation and the evolution of mystical language (Semiotics of mystical interpretation in Roh-Al Arvah-e Sam'ani). Mysticism Studies, University of Kashan, 1(26), 171-199. Sharifi, A. (2014). Survey and criticism of Izutsu's semantic approach to the Holy Quran. Contemporary Wisdom, 4(3), 81-101. Yavari, F., & Sadrinia, B. (2017). Theological foundations of “sharhe al-ta’aruf” (The challenge between Ash'arites and Matoridites). Religions and Mysticism, 49(2), 279-297. Zarrabiha, M. E. (2005). Zabane erfan: Tahlili bar karkarde zaban dar bayane daryafthaye erfani [The language of mysticism: An analysis of the function of language in expressing mystical perceptions]. Binadel Publications. Zarrinkoob, A. (2017). Justju dar tassawwuf-e Iran [Search in Iranian Sufism] (19th ed.). Amirkabir Publications. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 570 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 382 |