پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 938 |
| تعداد مقالات | 7,697 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,623,644 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,986,265 |
بینش و روش تاریخ‌نگاری محمود حسینی، منشی جامی | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 3، دوره 29، شماره 24، دی 1398، صفحه 65-93 اصل مقاله (419.31 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2020.26032.1351 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصر خاوری* 1؛ محمد سرور مولایی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ، دانشکدۀ ادبیات، دانشگاه تهران، | ||
| 2استاد دانشگاه وعضو پیوسته فرهنگستان زبان وادبیات فارسی | ||
| چکیده | ||
| محمود حسینی، منشی جامی، مورخ آغاز سلسلۀ درانیان، با تحریر کتاب مستطاب تاریخ احمدشاهی نقش مهمی در ثبت و ضبط وقایع و رخدادهای تاریخی این دورۀ سرنوشت‌ساز افغانستان ایفا کرد. ارجاعات متعدد و اقتباس از داده‌های تاریخی او نشان می‌دهد که تاریخ احمدشاهی کتابی تأثیرگذار بوده است. مسئلۀ اصلی در پژوهش حاضر، این است که محمود حسینی در اثر خود از چه بینش و روش برخوردار بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که این مورخ از شیوه‌ای نظام‌مند استفاده کرده و از لحاظ روش تاریخ‌نگاری دارای سبکی روان و بی‌تکلف بوده و نظام فکری خود را بر پایه‌های سلطنت‌گرایی، شریعت‌مداری و مشیّت‌باوری بنا کرده است. اثر محمود حسینی هر چند کاستی‌هایی دارد؛ درنهایت تاریخی مفصل و ارزشمند با داده‌هایی منحصر به فرد است که مورخان بعدی ناگزیر از مراجعه به آن هستند. مشاهدات مستقیم، دقت، تفصیل و جامعیت، کتاب مذکور را از تک‌نگاری شخص‌محور به تاریخ‌نگاری منطقه‌ای تبدیل کرده که نواحی گسترده‌ای از شرق ایران تا غرب هند و از آمودریا تا دریای عرب را شامل می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محمود حسین جامی؛ تاریخ احمدشاهی؛ درانیان؛ افغانستان؛ تاریخ‌نگاری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Intuition and Method in Mahmood Hosseini Monshi Jami Historigraphy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naser Khavari1؛ Mohammadsarvar Molaei2 | ||
| 1PhD Candidate in History, Faculty of Literature, University of Tehran | ||
| 2Professor, Academy of Persian Language and Literature | ||
| چکیده [English] | ||
Mahmood Hosseini Monshi Jami,the historigrapher of The Durrani dynasty appearance,by writing the excellent work of Ahmadshahi History, played an important role in recording any historical events of this landmark era of Afghanistan.The main topic of this study is the intuition and method of Mahmood Hosseini in his work.The findings of the study show that he has applied a systematic approach with a historical method of a simple and easy style while basing his intellectual ideaology on monarchism,ordinary law and providence. While having some lacks,Hosseini's work is a detailed and valuable history with some unique data,which the current historigraphers have to refer to them out of necessity.Direct observations,carefullness,expansion and comprehensiveness of the work have converted it,from an individual-revolving monograph, to a regional history covering a vast area from Iran east to India west and also from the Amo sea to the Arab sea. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mahmood Hosseini Jami, Ahmadshahi History, Durranian, Afghanistan, Historigraphy | ||
| مراجع | ||
|
کتابشناخت آذرتبریزی، مجتبی(1384) «تاریخ‌نامچۀ احمدشاه درانی، بنیانگذار نخستین حکومت افغانستان»، مجلۀ کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، مهر. آرام، محمدباقر(1386) اندیشۀ تاریخ‌نگاری عصر صفوی، تهران: امیرکبیر. آیینه‌وند، صادق (1377) علم در گسترۀ تمدن اسلامی، جلد1، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. اشپولر و دیگران(1388) تاریخ‌نگاری در ایران، مترجم: یعقوب آژند، تهران: نشر گستره. اصغر آفتاب(1985م) «تاریخ‌نویسی فارسی در هند»، رسالۀ دکتری، لاهور. افشار یزدی، محمود(1360) افغان‌نامه، دورۀ 3جلدی، تهران: انتشارات موقوفات دکتر افشار. ای کویین، شعله(1387) تاریخ‌نویسی در روزگار فرمانروایی شاه عباس صفوی، مترجم: دکتر منصور صفت‌گل، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. برتر، رابرت(1381) «فلسفه و تاریخ»، مترجم: عزت‌الله فولادوند، فصلنامۀ بخارا، شمارۀ 24، خرداد–تیر. پوپلزایی، عزیزالدین(1347) تیمور شاه، چاپ2، کابل: مطبعۀ عمومی. جامی، محمودحسین(1384) تاریخ احمدشاهی؛ تاریخ تشکیل اولین حکومت افغانستان، مصحح: غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. جامی، محمودالحسینی‌بن‌ابراهیم(1386) تاریخ احمدشاهی، مصحح: محمد سرور مولایی، تهران: نشر عرفان. جواد، موسوی دالینی،(1394) «عملکرد سیاسی‌نظامی احمدشاه درانی و پیامدهای آن»، پژوهشنامۀ تاریخ اسلام، شمارۀ 17. حبیبی، عبدالحی(1349) تاریخ مختصر افغانستان، کابل: انجمن ادب و تاریخ. حسن‌زاده، اسماعیل(1388)«بینش و روش در تاریخ‌نگاری عتبی»، فصلنامۀ علمی‌پژوهشی تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری دانشگاه الزهرا، سال 19، شمارۀ 80، پاییز. خوافی، میرزایعقوب‌خان(1390) پادشاهان متأخر افغانستان، مصحح: محمد سرور مولایی، تهران: نشر عرفان. دولت‌آبادی، بصیر احمدی(1371) شناسنامۀ افغانستان، قم: دولت‌آبادی. ریاضی (هروی)، محمدیوسف(1368) عین الوقایع، تهران: موقوفات افشار. شادی معرفتی(1387) «یک متن دو نگاه خراسان بزرگ پس از نادر» مجلۀ کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شمارۀ 122 شیرازی، حسین(1379) تاریخ درانیان، تهران: مرکز اسناد. غبار، میر غلام محمد(1332) احمدشاه بابا، کابل: مطبعۀ عمومی. ____________(1330) تاریخ ادبیات افغانستان، کابل: مرکز نشر آتی آرش الفنستون، مونت استوارت(1388) بیان سلطنت کابل (افغانستان)، مترجم: محمدآصف فکرت، مشهد: آستان قدس رضوی. کروچه، بندتو(1381) «تاریخ و وقایع نگاری» ترجمه عزت الله فولادوند، فصلنامۀ بخارا، شماره 28، کریمی، کریستین نودل(2004)، افغانستان، دانشنامۀ ایرانیکا. گاندا سینگه(1366) احمدشاه درانی، مترجم: نصرالله سویمن منگل، کابل: آکادمی علوم افغانستان. متولی حقیقی، یوسف(1383) افغانستان و ایران، مشهد، آستان قدس رضوی. محمود، محمود(1382) تاریخ‌نویسی در افغانستان، کابل: محمود. میثمی، جولی اسکات(1391) تاریخ‌نگاری فارسی (سامانیان، غزنویان، سلجوقیان)، مترجم: محمد دهقانی، تهران: نشر ماهی. میر حسین شاه(1367) تاریخ‌نویسی در مشرق، جلد1،کابل: پوهنتون کابل.
- Āḏar Tabrīzī, Moĵtabā (1384 Š.), “Tārīḵnāmča Aḥmad Šāh Dorrānī, Bonyāngozār-e Naḵostīn Ḥokūmat-e Afḡānistān”, Maĵala-ye Kitāb-e Māh-e Tārīḵ va ĵoḡrāfīā, Mihr. [In Persian] - Afšār Yazdī, Maḥmūd (1360 Š.), Afḡānnāma, 3 Vols. Tehran: Entišārāt-e Moqūfāt-e Doktor Afšār. [In Persian] - Āīīnivand, Ṣādiq (1377) Š.), ‘Elm dar Gostara-ye Tamaddon-e Eslāmī, Vol. 1, Tehran, Peĵūhišgāh-e ‘Olūm-e Ensānī va Moṭāliāt-e Farhangī. [In Persian] - Ārām, Moḥammad Bāqir (1386 Š.), Andīša-ye Tārīḵnigārī-ye ‘Aṣr-e Ṣafavī, Tehran: Amīr Kabīr. [In Persian] - Aṣḡar, Āftāb (1985), “Tārīḵnivīsī-ye Fārsī dar Hind”, PhD. Thesis, Lahur. [In Persian] - Bertold, Spuler; et al. (1388 Š.), Tārīḵnigārī dar Īrān, translated by Yaqūb Āžand, Tehran: Našr-e Gostara. [In Persian] - Dolatābādī, Baṣīr Aḥmadī (1371 Š.), Šināsnāna-ye Afḡānistān, Qom: Dolatābādī. [In Persian] - Ḡobār, Mīr Ḡolām Moḥammad (1332 Š.), Aḥmad Šāh Bābā, Kabul: Maṭba‘a, ‘Omūmī. [In Persian] - Ḡobār, Mīr Ḡolām Moḥammad (1330 Š.), Tārīḵ-e Adabīāt-e Afḡānistān, Kabul: Markaz-e NaŠr-e Ātī Āraš. [In Persian] - Ḥabībī, ‘Abd al-Ḥai (1349 Š.), Tārīḵ-e Noḵtaṣar-e Afḡānistān, Kabul: Anĵman-e Adab va Tārīḵ. [In Persian] - Ḥasanzāda, Esmāīl (1388 Š.), “Bīniš va Raviš dar Tārīḵnigārī-ye ‘Otbī”, Faṣlnama-ye ‘Elmī Peĵūhišī-e Tārīḵnigārī va Tārīḵnigari Dānišgāh-e Al-Zahrā, 19, No. 80, Fall. [In Persian] - Ĵāmī, Maḥmūd Ḥossein (1384 Š.), Tārīḵ-e Aḥmad Šāhī: Tārīḵ-e Taškīl-e Avvalīn ḥokūmat-e Afḡānistān, Edited by Ḡolām Ḥossein Zargarīniĵād, Tehran: Entišārāt-e ḏānišgāh-e Tehrān. [In Persian] - Ĵāmī. Maḥmūd al-Ḥossienī b. Ebrāhīm (1386 Š.), Tārīḵ-e Aḥmad Šāhī, Edited by Moḥammad Sarvar Molāīī, Tehran: Našr-e ‘Erfān. [In Persian] - Ḵāfī, Mīrzā Yāqūb ḵān (1390 Š.), Pādišāhān-e Motiaḵir-e Afḡānistān, Edited by Moḥammad Sarvar Molāīī, Tehran: Našr-e ‘Erfān. [In Persian] - Maḥmūd, Maḥmūd (1382 Š.), Tārīḵnivīsī dar Afḡānistan, Kabul: Maḥmūd. - Ma‘rifatī, Šādī (1387 Š.), “Yik matn do Nigāh ḵorāsān-e Bozorg pas az Nādir”, Maĵala-ye Kitāb-e Māh-e Tārīḵ va ĵoḡrāfīā, No. 122. [In Persian] - Mīr Ḥossein Šāh (1367 Š.), Tārīḵnivīsī dar Mašriq, Vol. 1, Kabul: Puhinton Kabul. [In Persian] - Motivallī Ḥaqīqī, Yūsif (1383 Š.), Afḡānistān va Īrān, Mashahd: Āstān-e Qods-e Rażavī. [In Persian] - Mūsavī Dālīnī, ĵavād (1394 Š.), “‘Amalkard-e Sīāsī Niẓāmī-ye Aḥmad Šāh-e Dorrānī va Piyāmadhā-ye ān”, Peĵūhišnama Tārīḵ-e Eslām, No. 17. [In Persian] - Popilzāīī, ‘Azīz al-Dīn (1347), Timūr Šāh, Kabul: Maṭba‘a, ‘Omūmī. [In Persian] - Rīyāżī (Hiravī), Moḥammad Yūsif (1368 Š.), ‘Eyn al-Vaqāya‘, Tehran: Moqūfāt-e Afšār. [In Persian] - Šīrāzī, ḥossein (1379 Š.), Tārīḵ-e Dorrānīān, Tehran: Markaz-e Asnād. [In Persian]
References in English - Burns, Robert (2000), Philosophies of History: From Enlightenment to Post-Modernity, Wiley-Blackwell. - Croce, Benedetto (1921), Theory & History of Historiography, translated by Douglas Ainslie. - Elphinstone, Mountstuart (1815), An Account of the Kingdom of Caubul, and its Dependencies in Persia, Tartary, and India, London: Longman, Hurst, Rees, Orme, and Brown. - Meisami, Julie Scott (1999), Persian Historiography to the end of the twelfth century, Edinburgh: Edinburgh University Press. - Noelle-Karimi, Christine (2004), “HISTORIOGRAPHY xi. AFGHANISTAN”, Encyclopaedia Irancia, Vol. XII, Fasc. 4, pp. 390-395. - Queen, Sholeh (2000) Historical Writing during the Reign of Shah 'Abbas: Ideology, University of Utah Press. - Singh, Ganda (1977), Ahmad Shah Durrani: Father of modern Afghanistan, Gosha-e-Adab. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 522 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 358 |
||