پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 931 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,492,034 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,884,365 |
بررسی جایگاه و اهمیت قلعه ساسانی شاه جُغَل (جِقِلَه) بروجرد در حفظ امنیت راههای منطقه زاگرس مرکزی | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 2، دوره 29، شماره 44 - شماره پیاپی 134، اسفند 1398، صفحه 35-54 اصل مقاله (1.35 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2019.24087.1892 | ||
| نویسندگان | ||
| موسی سبزی1؛ اسماعیل همتی ازندریانی* 2؛ کاظم امیدی3 | ||
| 1استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه لرستان | ||
| 2استادیار گروه باستانشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
| 3دانشجوی دکتری باستانشناسی دوران اسلامی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| قلعۀ «شاه جُغَل» یا «جِقِلَه»[1] یکی از قلعه های کوهستانی منطقۀ زاگرس مرکزی است. موقعیت مکان گزینی آن به گونه ای است که بر سر یکی از مسیرهای ارتباطی دشت بروجرد به خرمآباد قرار دارد و در کوه‌های غربی دشت «سیلاخور» در دهانۀ تنگه «دره بیداد» بر بالای محیطی صخرهای ساخته شده است. از این قلعه اتاقک ها، آب انبار و راه پله هایی جهت دسترسی به آن و برخی آثار سفالی باقی مانده است. نکتۀ قابل تأمل در مورد این قلعه، مکان گزینی و قرارگیری آن در ارتفاعاتی مشرف به محیط پیرامونی است. بر این اساس، میتوان سؤالات کلیدی را با در نظر گرفتن بقایای معماری موجود و یافته های سطحی چنین مطرح کرد که: این قلعه مربوط به کدام دورۀ تاریخی است و ماهیت کاربری آن چیست؟ نگارندگان این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از روش میدانی (بررسی، مستندنگاری و مطالعات باستان شناختی) و مطالعات کتابخانه ای، درصدد ارائۀ پاسخی منطقی و علمی به سؤال مورد نظر بودند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این قلعه بیش از هر چیزی کاربری امنیتی در جهت تأمین امنیت راه های ارتباطی-تجاری منطقه شرقی زاگرس مرکزی را داشته است. همچنین میتوان گفت با در نظر گرفتن شواهد باستان‌شناختی، این قطعه مربوط به دورۀ ساسانی است. [1]. Jeqela | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زاگرس مرکزی؛ شهرستان بروجرد؛ قلعه شاه جغل؛ کاربری امنیتی؛ ساسانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Survey on Importance of Sassanid Castel of Shah Joghal (Jeqele) in Borujard, for Conservation of Roads in the Central Zagros | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mousa Sabzi1؛ Esmail Hemati Azandaryani2؛ Kazem Omidi3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Archeology, Lorestan University | ||
| 2Assistant Professor, Department of Archaeology, Bu-Ali Sina University | ||
| 3PhD Candidate in Archeology of the Islamic era, Department of Archaeology | ||
| چکیده [English] | ||
| Castle Shah Jaghl or Jeqele can be considered one of the central Zagros mountain fortresses. The location of the castle is such that it has been settled on one of the communication routes of Boroujerd plain to Chqelvandi and Khorramabad region. From this castle remained little remnants of the architecture and the culture findings (such as the remains of the chambers, water storage, and stairs to access it and little remains of surface pottery on the floor and around the castle). The key questions are these cases: This castle belongs to which historical period? What is the nature of its use? The authors have used in this research from field activities (including survey, documentation and archaeological studies) as well as the library studies to provide scientific answers to the questions listed. The results of research, concerning the position of the castle, the location of the building and architectural remains indicates that the castle more than anything has provided security of communication – business roads and routes of region and also concerning the archaeological evidence (especially pottery), probably has been related to the Sassanid period | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Central Zagros, The city of Boroujerd, Castle of Shah Joghal, security use, Sassanid | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ - اشمیت، اریک. اف (1376)، پرواز بر فراز شهرهای ایران، ترجمۀ آرمان شیشه‌گر، تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور. - ایزدپناه، حمید (1350)، آثار باستانی و تاریخی لرستان، تهران: انتشارات آگاه، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - بدیعی، ربیع (1378)، جغرافیای مفصل ایران، ج 3، تهران: نشر اقبال. - پارسی، فرامرز (آذر و دی 1383)، «قلعۀ رودخان»، مجله معمار، شمارۀ 28، صص134- 139. - پازوکی طرودی، ناصر (1376)، استحکامات دفاعی در ایران دورۀ اسلامی، تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور. - پرویز، احمد (1380- 1383)، «پرونده ثبتی قلعههای بهرام خرمآباد (شماره ثبتی 4000) و کهزاد دورود (شماره ثبتی 11695)»، آرشیو ادارۀ کل میراث فرهنگی استان لرستان (منتشر نشده). - پیرنیا، محمدکریم و کرامت‌الله افسر (1370)، راه و رباط، تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی، چ 2. - خانعلی، حمید، رضا رضالو و اسماعیل همتی ازندریانی (1395)، «مطالعه تطبیقی راههای تجاری و نقش قلاع نظامی در پیشرفت تجارت منطقهای و فرامنطقهای شمال غرب ایران در دورۀ اسلامی (با مطالعه موردی شهرستان کوثر در استان اردبیل)»، پژوهشهای باستانشناسی ایران، دوره ششم، شماره 10، صص 193-210. - خلعتبری، اللهیار و بشری دلریش (1382)، کارکرد و نقش سیاسی و اجتماعی قلاع در تاریخ میانۀ ایران، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. - دوبُد، بارون (1371)، سفرنامۀ لرستان و خوزستان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - راوندی، مرتضی (1384)، تاریخ اجتماعی ایران، حیات اقتصادی مردم ایران از آغاز تا امروز، ج5، تهران: چاپخانه گلشن. - ....................... (1330)، جغرافیای نظامی ایران، پشتکوه، تهران: [بی‌نا]. - سرجان ملکم خان (1362)، تاریخ ایران، ترجمۀ میرزا اسماعیل حیرت، تهران: انتشارات دنیای کتاب. - ستوده، منوچهر (1345)، قلاع اسماعیلیه در رشته‌کوه‌های البرز، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - عریان، مرضیه (1374)، «قلاع اسلامی»، مجموعه مقالات کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، ج1، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. - علایی طالقانی، محمود (1382)، ژئومورفولوژی ایران، تهران: انتشارات قوم. - کریمیان، حسن و کاظم امیدی (1395)، قلعههای حکمرانان زاگرس مرکزی، تهران: انتشارات امید مجد. - کریمی، بهمن (1317)، جغرافیای مفصل تاریخی غرب ایران، طهران: شرکت چاپخانه فرهنگ. - گاف‌مید، کلر (1350)، «لرستان در نیمۀ نخست هزاره اول پیش از میلاد»، ترجمۀ فرخنده اعتصام، مجله بررسیهای تاریخی، سال دوازدهم، شماره چهارم، صص12- 48. - محمدیفر، یعقوب (پاییز و زمستان 1384)، «جغرافیای تاریخی منطقۀ زاگرس مرکزی در دوران پیش از اسلام»، مجله پیام باستانشناسی، سال دوم، شماره چهارم، صص81-92. - ملازاده، کاظم و مریم محمدی (1385)، قلعه و استحکامات نظامی، تهران: انتشارات سوره مهر. List of sources with English handwriting - ʻAlāee Ṭāleqānī, Mahmud (1382), Žeomerfoložī-e Iran, Tehran: Qoūm. [In Persian] - Badiee, Rabiʻ (1378), Joḡrafīyaye Mūfasal-e Iran, 3 Vol., Tehran: Ighbāl. [In Persian] - Īzadpanāh, Hamīd (1350), Āt̲ār-e bāstānī wa tārīh̲ī-ye Luristān, Tehran: Āgāh, Anjuman-e Āt̲ār wa Mafākhir-e Millī. [In Persian] - Ḵalʻatbarī, Allāhyār; Dilrīš, Bušrá (1382), Kārkardʹhā va naqš-e siyāsī va ijtimāʻī-e qilāʻ dar tārīkh-e miyānaye Īrān, Tehran: Danišgāh Šahīd Beheštī. [In Persian] - ḵanʻalī, Hamīd; Rezālu, Rezā; Himmatī Azandriyani, Ismaīl (1395), Motale'eye Taṭbīqī-ye Rāhhā-ye Tejarī wa Naqš-e Qelaʻa-e Nezamī bar Pīšraft-e Tejārat-e Mantanqeī-ye Šomaāl-e Ḡarb-e Iran dar dore-ye Islamī (ba Motaleʻye Moredī-ye Šahrestan-e Koṯar dar Ustan-e Ardabīl), Pejuhešhā-ye Bāstānšenāi-ye Iran, 6, No. 10, 193-210. [In Persian] - Karīmī, Bahman (1316), Joḡrāfīa-ye Mofaṣal-e Tarīḵī-ye Ḡarb-e Iran, Tehran: Čāpḵāneh Farhang. [In Persian] - Karīmyan, Hasan; Omīdī, Kaẓem (a1394), Qalʻehā-ye Hokmrānān-e Zagros-e Markazī, Tehran: Omīd-e Maĵd. [In Persian] - Kliess, Wolfram (1366), “Qelaʻ” in Meʻmārī-ye Iran dore-ye Islamī, ed. Moḥammad Yousef Kiyanī, Vol. I, Translated by Alī Rezā Mīhanī, Tehran: Jahā Dānešgāhī, Eršād Eslāmī, 105. [In Persian] - Moḥammadifar, Yaʻqūb (1384), “Joḡrāfīa-ye Tārīḵī-ye Mantaqe-ye Zāgrūs-e Markazī sar doran-e Pīš az Islam,” Payām-e Bāstānšenāsī, No. 4, 2, 81-92. [In Persian] - Mollāzādeh, Kāẓem; Moḥammadī, Maryam (1385), Qalʻe wa Estehkāmāt-e Neẓāmī, Tehran: Sooreh Mehr, Pežuhešgāh-e Farhang wa Honar-e Eslami. [In Persian] - Parvīz, Ahmad (1380-83), Parvandehye Sabtīye Qalʻahāye Bahrām-e Khurram Ābad wa Kahzād-e Dūrood, Sāzmān-e Mīras-e Farhangī-ye Ustān-e Luristān. [In Persian] - Pāzūkī Ṭarūdī, Naṣer (1367), Istehkāmāt-e Defāee dar Iran-e dūriye Eslāmi, Tehran: Sāzmān-e Mīras-e Farhangīye Kešvar. [In Persian] - Pīrnīā, Muhammad Karīm; Afsar, Keramat Allāh (1370) Rāh wa Rūbāt, Tehran: Sāzmān-e Mīras-e Farhangī. [In Persian] - Ravandī, Mortazā (1384), Tarīḵ-e Ejtemaee-ye Iran, Hayāt-e Eqtesādī-ye Mardom-e Iran az Āḡāz tā Emruz, Vol. 5, Tehran: Golšan. [In Persian] - Razmārā, Alī (1330), Joḡrāfīa-ye Nezāmi-ye Lurītān, Tehran. [In Persian] - Razmārā, Alī (1330), Joḡrāfīa-ye Nezāmi-ye Iran, Pošt Kūh, Tehran. [In Persian] - Sotūda, Manūčehr (1345), Qelaʻ-e Esmāīlī-ye dar Rešteh Kūhhā-ye Alburz, Tehran: Danešgāh-e Tehran. [In Persian] - Bacharach, Jere L. (1383), Qalʻa-Qasr: Namādi az qudrat-e šahr-e Islamī, Šahrnešīnī dar Islam, Markaz-e Mūtaliʻt-e Farhangīye Itoku Japan, Translated by Mahdī Afšār, Majmūʻa Maqālāt-e Kongra-ye Tārīkh-i Miʻmarī wa Šahrsāzī-ye Iran, Vol. I, Tehran: Sāzmān-e Mīras-e Farhangī-ye Kešvar, Dabīrkhāne-ye Kongera wa Modīrīyat-e Entešārāt wa Tolīdāt-e Farhangī, Vol. 3, 201-208. [In Persian]
References in English - de Bode, Clement Augustus Gregory Peter (2018), Travels in Luristan and Arabistan, UK: Sagwan Press. - Goff, Cl. Meade, “Luristan in the first half of the first millenniumBC., a preliminary report on the first season’s excavations at Baba Jan, and associated surveys in the Eastern Pish-i Kuh,” Iran 6, 1968, pp. 105-34. - Malcolm, John (2011), the History of Persia from the Most Early Period to the Present Time, Cambridge: Cambridge University Press. - Schmidt, Erich Friedrich (1940), Flight over ancient cities of Iran, Chicago: University of Chicago Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 641 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 394 |
||