پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 916 |
| تعداد مقالات | 7,528 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,238,629 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,656,363 |
آشفتگی در مفهومِ "متنِ تاریخنگارانه" و نقشِ حیث التفاتی در ایضاحِ این مفهوم | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 1، دوره 24، شماره 14 - شماره پیاپی 99، دی 1393، صفحه 5-30 اصل مقاله (594.61 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2016.2366 | ||
| نویسندگان | ||
| امیر اغایلی* 1؛ ابوالحسن فیاض انوش2؛ مصطفی پیرمرادیان3 | ||
| 1دانشجوی دکتری تاریخ محلی دانشگاه اصفهان | ||
| 2دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
| 3استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| عدمِ وجودِ تصوری روشن از مفهومِ "متنِ تاریخنگارانه"، نظریه پردازی و مفهوم سازی را در حوزه ی نظریِ تاریخ و شعبات آن، دچارِ صعوبت نموده است. این معضل همچنین، پژوهشگرانِ حوزه ی تاریخِ تاریخنگاری را در تشخیص و بررسیِ مصادیقِ متونِ تاریخگارانه، درگیرِ اشکال و تشتت کرده است. برای پاسخگویی بدین مشکل، این گونه فرض شد که گونه هایی از آثارِ مکتوب موجود است که بر سر تلقیِ آنان به عنوانِ متنِ تاریخنگارانه، اجماعی نامصرح وجود دارد. این آثار، "متونِ الگو" نامیده شدند. سپس کیفیتِ معیارِ حیث التفاتی در این متون، ملاکِ بررسیِ هویتِ منابع قرار گرفت. برخی مقتضیاتِ تاریخی و همچنین آموزه های فلسفه علم، توجیه کننده ی به کارگیریِ معیار حیث التفاتی در این نقش می باشند. حیثِ التفاتی و کیفیتِ این معیار(مؤلفه) در متونِ الگو، بدین گونه است؛ حیث التفاتی، متناظر با ذهنیتِ محقق از مسئله و چگونگی معرفت بخشی بدان تلقی شد؛ مسئله ی مورخ، کشفِ چگونگیِ رخ دادنِ یک رویداد و پاسخ، تبیین و توجیهِ این مسئله، در بازنماییِ رخداد، در قالبِ روایتی تاریخی تلقی گردید. کیفیتِ حیث التفاتی، در متونی همچون طبقات، اموال،خراج، سفرنامه، زندگینامه، انساب و مزارات، متفاوت از متونِ تاریخگارانه و نتیجتاً هویتِ این آثار، ناهمسان با متون تاریخنگارانه ارزیابی شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| متنِ تاریخنگارانه؛ حیث التفاتی؛ متونِ الگو | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Confusion in Consept of Historiographical Text and Role of Intentionality in Justification of this Consept | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amır Aghayalı1؛ Abolhasan Fayaz anosh2؛ Mostafa Pirmoradian3 | ||
| 1PHD Candidate in Local History, University of Isfahan | ||
| 2Associated Professor, Department of History, University of Isfahan | ||
| 3Assistant Professor, Department of History, University of Isfahan | ||
| چکیده [English] | ||
| Absence of a clear idea of the concept of "historiographical text", has made some difficulties with theorizing and conceptualization in the theoretical field of history. This problem also has involved researchers of historiography in difficulty and confusion in the detection and investigation of instances of historiographical texts. To address this problem, needs a component of historiographical texts that could be relied on, as a basic element, to clarify the concept of historiographical text and to regulate detecting of instances. so it is assumed there are types of written works that are considered as historiographical texts, based on an unstated consensus. These workswere named "model texts". Afterwards,The quality of intentionality in these texts ,was considered as a criterion for evaluation of these written works' identity. Some historical circumstances as well as the teachings of the philosophy of science, are justifying the application of the intentionality criteria in this role. This is Intentionality and quality of this criteria (components) in the model text; Intentionality, was considered corresponding to the researcher mentality of the problem and how to resolve it. Historiographer's problem, was considered as discovering how to occur an event and representation of the event in a historical narrative, treated as answer, explanation and justification of the problem. Quality of intentionality of texts such as Tabaghat, Amval, Kharaj, biography, genealogy and Mazar are different from historiographical texts and thus the identity of these works, were evaluated heterogeneous with historiographical texts. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Historiographical Text, Intentionality, Model Texts | ||
| مراجع | ||
|
- آرام، محمد‌باقر (1386). اندیشۀ تاریخنگاری عصر صفوی. تهران: امیرکبیر. - آئینه‌وند، صادق (1377). علم تاریخ در گسترۀ تمدن اسلامی. ج1. چ1. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - ابن‌آدم، یحیی (1347/ 1928). الخراج. به‌کوشش احمد محمد شاکر. قاهره: بی‌نا. - ابن‌زنجویه، حمید بن مخلد (1406 ق/ 1986 م). کتاب‌الاموال. به‌کوشش شاکر ذیب فیاض. ریاض: مرکز الملک فیصل. - ابن‌قاسم، عبدالرحمان (1323 ق).المدونة الکبری. قاهره: بی‌نا. - ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق (1346). الفهرست. ترجمۀ م.رضا تجدد. بی‌جا: بی‌نا. - ابوالشیخ، ابومحمد عبدالله بن محمد (1992 م). طبقات المحدثین باصبهان و الواردین علیها. ج1. ط2. دراسة و تحقیق عبدالغفور عبدالحق برالبلوشی. بیروت: مؤسسة الرساله. - ابو‌عبید، قاسم بن سلام (1408ق/ 1988 م). الاموال. ج1. تحقیق محمد خلیل هراس. بیروت: دار‌الفکر. - ابونعیم، حافظ (1377). ذکر اخبار اصبهان. ترجمۀ نورالله کسایی. ج1. چ1. تهران: سروش. - ---------- (1931). ذکر اخبار اصفهان. تصحیح اسون ددرینگ. لیدن: بی‌نا. - ابویوسف، یعقوب بن ابراهیم (1352). کتاب الخراج. ج1. قاهره: بی‌نا. - استنفورد، مایکل (1384).درآمدی بر تاریخ‌پژوهی. ترجمۀ مسعود صادقی. ج1. چ1. تهران: سمت. - ----------- (1387). درآمدی بر فلسفۀ تاریخ. ترجمۀ احمد گل‌محمدی.ج1. چ3. تهران: نشر نی. - بخاری، محمد (1315). صحیح. ج4. استانبول: بی‌نا. - تهانوی، محمداعلی بن علی (1967 م). کشاف اصطلاحات الفنون. تصحیح محمد وجیه، عبدالحق و غلام قادر. تهران: مکتبة خیام. - چالمرز، آلن ف. (1374). چیستی علم: درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفی. ترجمۀ سعید زیباکلام. ج1. چ1. تهران: علمی و فرهنگی. - حاجی‌خلیفه، مصطفی بن عبدالله (1360-1362). کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون. گردآوری محمد شرف ال. استانبول: وکالة المعارف الجلیله. - حاکم نیشابوری، ابوعبدالله (1375). تاریخ نیشابور. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. ترجمۀ محمد بن حسین خلیفۀ نیشابوری. ج1. چ1. تهران: نشر آگه. - حضرتی، حسن (1381). تأملاتی در علم تاریخ و تاریخنگاری اسلامی: گفت‌و‌گویی با دکتر سید هاشم آقاجری، دکتر غلام‌حسین زرگری‌نژاد، دکتر عطاء‌الله حسنی. ج1. تهران: نقش‌جهان. - خلیفه، مجتبی (1392). «نکاتی دربارۀ تاریخنگاری ایران در دورۀ اسلامی». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. س17. ش182. صص19-21. - خواجه عبدالله انصاری، شیخ‌الاسلام ابواسماعیل عبدالله هروی (1341). طبقات‌الصوفیه. تصحیح عبدالحی حبیبی قندهاری. کابل: بی‌نا. - خوارزمی (کاتب)، محمد بن احمد بن یوسف (1347). مفاتیح‌العلوم. ترجمۀ حسین خدیو‌جم. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - خیراندیش، عبدالرسول (1380). «صورت‌شناسی تاریخ‌های محلی».کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. س4. ش10 و 11. صص3-31. - دارتیگ، آندره (1373). پدیدارشناسی چیست؟. ترجمۀ محمود نوالی. تهران: سمت. - داوودی، احمد بن نصر (بی‌تا). الاموال. تحقیق سراج محمد احمد سراج و علی جمعه محمد. ج1. قاهره: دارالسلام. - دولتشاه سمرقندی (1382). تذکرة الشعرا. به‌اهتمام و تصحیح ادوارد براون. ج1. تهران: اساطیر. - رابینسون، چیس اف. (1389). تاریخنگاری اسلامی. ترجمۀ مصطفی سبحانی. تهران: پژوهشکدۀ تاریخ اسلام. - -------------- (1392). تاریخنگاری اسلامی. ترجمۀ محسن الویری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعۀ علوم انسانی. - رافعی قزوینی، عبدالکریم بن محمد (1987 م). التدوین فی اخبار قزوین. ضبط نصّه و حقق متنه الشیخ عزیزالله العطاردی. ج1. بیروت: دار الکتب العلمیه. - روزنتال، فرانتس (1365). تاریخ تاریخنگاری در اسلام. ترجمۀ اسدالله آزاد. ج1. مشهد: آستان قدس رضوی. - ----------- (1368). تاریخ تاریخنگاری در اسلام. ترجمۀ اسدالله آزاد. ج2. مشهد: نشر آستان قدس رضوی. - زرین‌کوب، عبدالحسین (1389). تاریخ در ترازو: درباره تاریخنگری و تاریخنگاری. تهران: امیرکبیر. - زینلی، بهمن (1391). نقد و بررسی تاریخنگاری محلی ایران از سال ۶۵۶ تا ۱۱۳۵ه./ ۱۲۵۸ تا ۱۷۲۲م.: از سقوط بغداد تا پایان صفویه. رسالۀ دکتری رشتۀ تاریخ، گرایش اسلام. دانشگاه اصفهان. - سبکی، تاج‌الدین ابی‌نصر عبدالوهاب بن تقی‌الدین (بی‌تا). طبقات الشافعیة الکبری. مصر: المبطعة الحسینیه. - سجادی، سید صادق و هادی عالم‌زاده (1375). تاریخنگاری در اسلام. ج1. چ1. تهران: سمت. - سزگین، فؤاد (1380). تاریخ نگارش‌های عربی. ترجمه و تدوین مؤسسۀ نشر فهرستگان. ج1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - سوکولوفسکی، رابرت (1387). «حیث التفاتی چیست و چرا مهم است؟». ترجمۀ احمد امامی. مجلۀ ذهن. س8. ش34-35. صص69-80. - سهمی، حمزة بن یوسف (1987 م). تاریخ جرجان. تحت مراقبة محمد عبدالمعیدخان. ج1. ط4. بیروت: عالم الکتب. - شاکری، سید محمد‌تقی (1389). حیث التفاتی و حقیقت علم در پدیدارشناسی هوسرل و فلسفۀ اسلامی. قم: بوستان کتاب. - شولر، گریگور (1393). شفاهی و مکتوب در نخستین سده‌های اسلامی. ترجمۀ نصرت نیل‌ساز. تهران: حکمت. - شیبانی، محمد بن حسن (1433 ق). الاصل. بیروت: دار ابن‌حزم. - صیامیان، زهیر (1393). «طرحواره‌ای نظری دربارۀ مسئلۀ کاربرد پژوهشهای تاریخی».فصلنامۀ مطالعات علوم تاریخی خوارزمی. س2. ش2. صص74-86. - طبری، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر. - عزیزی، حسین (1388). نقد و بررسی منابع تاریخنگاری فتوح اسلامی ایران در سه قرن اول هجری. رسالۀ دکتری رشتۀ تاریخ، گرایش اسلام. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه اصفهان. - فخر رازی، محمد بن عمر (1346). جامع‌العلوم یا حدایق‌الانوار فی حقایق‌الاسرار، معروف به کتاب ستینی. به‌کوشش محمد‌حسین تسبیحی. تهران: کتابخانۀ اسدی. - قدامه بن جعفر، کاتب بغدادی (1370). کتاب الخراج. ترجمة حسین قرچانلو. تهران: البرز. - قنوات، عبدالرحیم (1387). نقد و بررسی تاریخنگاری محلی ایران در دورۀ اسلامی تا سدۀ هفتم ق. رسالۀ دکتری رشتۀ تاریخ، گرایش اسلام. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه اصفهان. - کالینگوود، رابین جرج (1385).مفهوم کلی تاریخ. ترجمۀ علی‌اکبر مهدیان. تهران: نشر اختران. - مرعشی، سید ظهیر‌الدین بن سید نصیر‌الدین (1364). تاریخ گیلان و دیلمستان. تصحیح منوچهر ستوده. ج1. چ2. تهران: اطلاعات. - منصور‌بخت، قباد (30/11/1392). «مناظره‌ای در‌باب کاربست نظریه‌های رایج علوم انسانی در مطالعات تاریخی». بخش دوم. سایت فرهنگ امروز. . - موسی‌پور، ابراهیم و مرتضی نورایی (1391). «سویه‌های تاریخ محلی».کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. س16. ش168. صص4-17. - میرخواند، محمد بن خاوندشاه (1338). روضة‌الصفا فی سیرة الانبیاء و الملوک و الخلفا. ج1. تهران: خیام پیروز. - واعظ بلخی، ابوبکر (1350). فضایل بلخ. تصحیح عبدالحی حبیبی. ترجمۀ عبدالله بن محمد بن محمد. ج1. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - واقدی، محمد بن عمر (بی‌تا). الردة مع نبذة من فتوح العراق و ذکر المثنی بن حارثة الشیبانی. تصحیح یحیی وهیب جبوری. بیروت: دار الغرب الاسلامی. - هوسرل، ادموند (1372). ایدۀ پدیده‌شناسی. ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- Humphreys, Stephen (1991). Islamic History: A Framework for Inquiry. Princeton University Press.
- Khalidi, Tarif (1994). Arabic Historical Thought in the Classical Period. Cambridge University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,051 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,674 |
||