پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 960 |
| تعداد مقالات | 7,934 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,424,119 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,542,036 |
بازجستی در طلاق قضایی ناشی از عسر و حرج معنوی زوجه با تاملی در آراء قضایی | ||
| مطالعات زن و خانواده | ||
| مقاله 5، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 33، خرداد 1403، صفحه 134-167 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی اصیل | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jwfs.2024.43667.2982 | ||
| نویسندگان | ||
| موسی حکیمی صدر1؛ لیلی فاطمی2؛ ثمانه علوی* 3 | ||
| 1استادیارگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه حکیم سبزواری. سبزوار، ایران | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه حکیم سبزواری. سبزوار، ایران . | ||
| 3مدرس گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه حکیم سبزواری. سبزوار، ایران. | ||
| چکیده | ||
| عسر و حرج معنوی مشقتها و سختیهایی است که به روح، روان و حیثیت فرد وارد میشود. با توجه به اینکه این نوع از عسر و حرج غالبا در طلاق قضایی ناشی ازعسر و حرج زوجه مورد غفلت قانونگذار قرار گرفته است، پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی همراه با گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه‌ای انجام‌گرفته، با مداقه در کتب فقهی و حقوقی مرتبط و چندین دادنامه کوشیده است مصادیق عسر و حرج معنوی را که حرج معنوی ناشی از مسائل روانی، حرج معنوی ناشی از مسائل مالی و حرج معنوی ناشی از رویه قضایی میباشد وغالبا از سوی زوج و رویه قضایی بر زوجه عارض میگردد را احصاء و تاثیر عسر و حرج معنوی بر طلاق را بررسی کند. باتوجه به ادله قاعده لاحرج، در تمامی مصادیق مذکور عسر و حرج معنوی میتواند برای زوجه حق درخواست طلاق قضایی ایجاد کند. در پایان نیز دو پیشنهاد در خصوص اصلاح رویه قضایی و لزوم آموزشهای کاربردی افراد قبل و بعد از ازدواج مطرح شده است. | ||
تازه های تحقیق | ||
در این پژوهش با بررسی و مداقه در کتابها، مقالات و دادنامههای قضایی، عسروحرج معنوی تعریف شد و ادلهای که دلالت بر این نوع از عسروحرج دارند، مورد بررسی قرار گرفت. درنهایت نتیجهای که از این جستار حاصل شد این است که ادلهای که از آیات و روایات بر قاعده نفی عسروحرج وارد شده، عام و مطلق بوده و شامل انواع عسروحرج اعم از مادی و معنوی میشود؛ بنابراین تأثیر عسروحرج معنوی بر طلاق ثابت است زیرا آسیبهای ناشی از آن گاهی بیش‌تر و حتی غیرقابل تحملتر از آسیبهای ناشی از عسروحرج مادی است. پس از بررسی این موارد، با دقت و امعان نظر در چندین دادنامه، مصادیق عسروحرج معنوی زوجه که از ناحیه زوج و هم‌چنین رویه قضایی بر وی عارض میشود، ذکر و مورد بررسی قرار گرفت. در این نوشتار مصادیق عسروحرج معنوی به سه حالت تقسیم شد که عبارتند از: الف. حرج معنوی روانی: این نوع از حرج به سه دسته، حرج روانی ناشی از مسائل حیثیتی، حرج روانی ناشی از مسائل عاطفی و حرج روانی ناشی از فشارهای جسمانی تقسیم شدهاست. ب. حرج معنوی ناشی از مسائل از مالی: عدم پرداخت نفقه از سوی زوج، تنها مصداق یافت شده از این نوع حرج است. ج. حرج معنوی ناشی از رویه قضایی: این نوع از عسروحرج نیز در دو مبحث حرج معنوی زمانبر بودن اثبات عسروحرج و اثبات عسروحرج معنوی به قاضی مرد مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به توضیحات فوق، باید گفت با استناد به قاعده لاحرج و اثبات شمولپذیری آن نسبت به حرج‌های معنوی، موارد مذکور در بند الف و ب میتواند دلیلی برای طلاق قضایی زوجه باشد. در خصوص بند پ که حرج معنوی ناشی از رویه قضایی است، توجه جدی قانونگذار را میطلبد تا در این زمینه با توجه به پیشنهادهایی که در این پژوهش ارائه میشود، اصلاحات لازم را برای بهتر شدن رویه قضایی اعمال کند. در قانون مدنی حق طلاق با مرد بوده و جز در مواردی خاص این حق به زن دادهشده تا بتواند درخواست طلاق کند. اگر زوجه مدعی طلاق به دلیل عسروحرج باشد طبق قاعده «البینه علی‌المدعی»، باید عسروحرجش را نزد قاضی مرد ثابت کند که از لحاظ روحی و روانی کاملاً با جنس زن متفاوت بوده و بی‌شک قاضی مرد نمیتواند احوالات زنی را که در عسروحرج قرارگرفته را بهدرستی درک کند؛ بههمینخاطر در سالهای اخیر برای درک بیش‌تر احوالات زن، مشاور خانم در کنار قاضی مرد قراردادهشد تا کمکی به جنس زن در جهت تشخیص و درک وضعیت او باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طلاق قضایی؛ عسر و حرج معنوی؛ زوجه؛ آراء | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An inquiry into judicial divorce caused by wife's incorporeal hardship with a reflection on judicial opinions | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Moosa HakimiSadr1؛ Leili Fatemi2؛ Samaneh Alavi3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Fiqh and Basics of Islamic Law, Faculty of Theology, Hakim Sabzevari University. Sabzevar, Iran | ||
| 2Master's degree, Faculty of Theology, Hakim Sabzevari University. Sabzevar, Iran | ||
| 3Lecturer in the Department of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Faculty of Theology, Hakim Sabzevari University. Sabzevar, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Spiritual distress and hardship are hardships and hardships that affect a person's soul, mind and dignity. Due to the fact that this type of hardship and embarrassment is often neglected by the legislator in judicial divorce caused by the wife's hardship and embarrassment, the present research, which was carried out by a descriptive-analytical method along with the collection of documentary and library information, with a focus on jurisprudence and legal books It is related and several legal documents have tried to find examples of spiritual distress and distress, which is spiritual distress caused by psychological issues, spiritual distress caused by financial issues, and spiritual distress caused by judicial procedure, and it is often caused by the husband and the judicial procedure on the wife. To examine the statistics and the impact of spiritual hardship on divorce. According to the evidence of the law of hardship, in all the mentioned cases, spiritual hardship and hardship can give the wife the right to request a judicial divorce. In the end, two proposals have been made regarding the amendment of judicial procedure and the necessity of practical training for people before and after marriage. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Judicial Divorce, Incorporeal Hardship, Wife, Opinions | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. (1373). ترجمه ناصر مکارم شیرازی. قم: دارالقرآن الکریم.
ابن اثیر، مبارک بن محمد. (بی‌تا). النهایه فی غریب الحدیث. قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان
ابن فارس، ابوالحسین بن زکریا. (1404). معجم المقاییس اللغه. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414). لسان العرب. بیروت: دارالفکر الطباعه و النشر و التوزیع.
اصفهانی، حسین بن محمد راغب. (1412). مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دارالعلم- الدارالشامیه.
ایروانی، باقر. (1426). دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه. قم:دار الفقه للطباعته و النشر.
انصاری، مرتضی. (1419). فرائدالاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
بابویه قمی، محمد بن علی. (1415). المقنع. قم: مؤسسه امام هادی (ع).
بجنوردی، سید حسن. (1419). القوائد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
حسینی شیرازی، سید محمد. (1413). الفقه، القواعد الفقهیه. قم: مؤسسه امام رضا (ع).
حسینی مراغی، سید میر عبدالفتاح. (1417). العناوین الفقهیه. قم:مؤسسه النشر الاسلامی.
خوانساری نجفی، موسی. (1373). رساله فی قاعده نفی ضرر. قم: مکتبه المحمدیه.
رمضان زاده، ام البنین؛ چوپانی مرسی، حبیب الله؛ زرقی، موسی و عباسی، محمود. (1397). آمیزش نامتعارف و پیامد‌های فقهی آن. مجله فقه پزشکی، 4 (34و35)92-102.
Doi: 10. 22037/mfj. v10i35-34. 21230 [link]
روشن، محمد. (1393). حقوق خانواده. تهران: انتشارات جنگل، جاودانه.
سبحانی تبریزی، جعفر. (1415). الرسائل الاربع. قم:مدرسه امام صادق (ع).
شاهین فرد، خاطره؛ نظری توکلی، سعید؛عمانی سامانی، رضا وعابدینی، احمد. (1395). شمول پذیری قاعده لا حرج نسبت به حرج‌های غیر جسمانی و پیامد‌های فقهی آن. مجله فقه پزشکی، 8 (26 و 27)، 255- 261. Doi:10. 22037/mfj. v8i27-26. 15349[link]
شیروی، عبدالحسین. (1397). حقوق خانواده. تهران : سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم اسلامی دانشگاه‌ها (سمت).
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: مکتبه المرتضویه الاحیاء الآثار الجعفریه.
صانعی، مهدی. (1377). رفع حرج در شریعت اسلام. مشهد: نشریه دانشکده الهیات مشهد.
صفایی، حسین؛ امامی، اسدالله. (1395). مختصر حقوق خانواده، تهران: نشر میزان.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
کاتوزیان، ناصر. (1385). حقوق مدنی خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب. (1407). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
محقق داماد، سید مصطفی. (1384). قواعد فقه بخش مدنی 2. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم اسلامی دانشگاه‌ها (سمت).
محمدی، ابوالحسن. (1385). قواعد فقه. تهران: نشر میزان.
مصطفوی، سید محمد کاظم. (1421). مائه قاعده الفقهیه. قم: دفتر انتشارات الاسلامی.
مغنیه، محمد جواد. (1378). ترجمه تفسیر کشاف. قم: بوستان کتاب.
مکارم شیرازی، ناصر. (1424). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب.
مکارم شیرازی، ناصر. ( 1411). القواعد الفقهیه. قم: مدرسه الامام امیرالمومنین.
نائینی، محمد حسین. (1376). فوائد الاصول. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
نقیبی، ابوالقاسم. (1386). سوء استفاده از حق از منظر فقه امامیه و حقوق ایران. مجله ندای صادق (فقه و حقوق خانواده)، 12 (47)،38 –60. Doi:10. 30497/flj. 2008. 67999[link]
سایت های اینترنتی: سایت پژوهشگاه قوه قضائیه به آدرسhttps://ara. jri. ac. ir | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 357 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 625 |
||