پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 931 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,491,649 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,884,233 |
فاصلۀ ایمان و اعتقاد در نظریّۀ مولانا | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 5، دوره 15، شماره 34، آبان 1402، صفحه 141-168 اصل مقاله (552.33 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2023.44620.2495 | ||
| نویسنده | ||
| قدرت الله طاهری* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| دو اصطلاح ایمان (Faith) و اعتقاد (Belief) به دلیل حوزۀ معنایی مشترک و کثرت کاربرد، نه تنها در نزد عامّه؛ بلکه در نزد خواص اعم از شاعران و نویسندگان نیز به جای هم استفاده می شوند و گویی مرزهای مفهومی متمایزی بین آنها وجود ندارد. حال آنکه در معنا و مفهومِ حقیقیِ خود تمایز جدّی با هم دارند. به همین نسبت، «مؤمنان» و «معتقدان» نیز در ارتباط با امّهات دین؛ یعنی تلقّی از خداوند و نحوۀ ارتباط با او، شیوۀ ادراک هستی و تعامل با آن، ماهیّت تلقّی از دین و تجربههای دینی تفاوت های آشکاری با هم دارند. بر خلاف بسیاری از شاعرانِ متمایل به تصوّف و عرفان که عموماً فاصله ای میان ایمان و اعتقاد نمی دیدند، مولانا ضمن اینکه مانند اغلب متفکّران و عارفان مسلمان «ایمان» و «کفر» را در مقابل هم قرار می دهد، «ایمان» و «اعتقاد» را از یکدیگر تفکیک و تفاوت عالمِ ایمان و اعتقاد را تبیین می کند و راه خود را از سایر شاعران عارف مسلکِ پیش از خود جدا می سازد. در منظومۀ فکری مولانا که بی شباهت با دیدگاه های فیلسوفانی مانند کی یرکگور نیست، ایمان، امری سیّال و مدام در حالِ شدن است و اعتقاد امری ثابت و ایستا و به همین دلیل، ایمان امری نامحدود است و اعتقاد امری محدود و مقیّد. ایمان، فردمحور است و از راه تجربۀ فردیِ اقبال بنده به خداوند و با سیر انفسی به دست میآید و اعتقاد در جمع و جمعیّت و از طریق وسائط اعم از افراد، کتب و اسناد و سیر آفاقی بروز می کند، متعلَّق ایمان امر محال است و اعتقادات امور ممکن را شامل می شوند، صاحبان اعتقاد جزم گرا، دیگرستیز و هراسان هستند که مبادا کسانی بر عقاید آنها بتازند؛ اما صاحبان ایمان، مداراجو و با طمأنینۀ خاطر هستند. صاحبان ایمان، در رابطه ای بی پایان با خداوند همواره در حال شدن هستند و عاشقانه این رابطه را ادامه می دهند و صاحبان اعتقاد، با خداوند، رابطه ای معامله گرانه دارند و اگر دین می‌ورزند دینشان وسیله ای است برای دستیابی به خواسته ای این جهانی و آن جهانی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الهیّات؛ ایمان؛ اعتقاد؛ مولانا جلال الدّین؛ مثنوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Distance between Faith and Belief in Rumi's Theory | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghodrat Allah Taheri | ||
| Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The two terms, “faith” and “belief”, due to their common semantic field and widespread usage, are used interchangeably, without clear conceptual boundaries between them, not only among ordinary people, but also among elites, such as some poets and writers. However, they exhibit significant distinctions in their true meanings and concepts. In this regard, “faith holders” and “believers” have obvious differences in their perception of God and the way of communicating with Him, the way of perceiving and interacting with existence, as well as their perception of religion and religious experiences. In contrast to many poets inclined towards mysticism and gnosis who often did not perceive a distinction between faith and belief, Rumi, similar to most of the mystic Muslim intellectuals, places “faith” and “disbelief” in opposition and explicates their origin, causes of creation, and their impacts. In fact, he separates his path from the mystical poets preceding him. In Rumi's intellectual framework, which is similar to the views of philosophers such as Kierkegaard, faith is a fluid and ever-evolving matter, while belief is something fixed and static. Consequently, faith is an unlimited affair stemming from an individual’s experiential inclination towards God and is attained through the spiritual journey of the self. On the other hand, belief is established in community and society, evolving through various means such as individuals, books, documents, and exoteric developments. Faith belongs to the impossible, while belief belongs to the possible affairs. Believers are dogmatic and antagonistic, fearing that others challenge their convictions. However, faith holders are tolerant. Those in faith are always in an endless relationship with God and continue this relationship in love, while others have a transactional relationship with God, viewing their religion as a means to achieve worldly and otherworldly desires. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Theology, Faith, Belief, Rumi, Masnavi | ||
| مراجع | ||
|
ابوسعید ابوالخیر (1367) اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محمّدرضا شفیعی‌کدکنی، چ دوم، تهران: انتشارات آگاه.
ابوهلال عسگری، حسن بن عبدالله (1980) الفروق فی اللّغه، بیروت: دارالآفاق الجدیده.
ایزوتسو، توشی هیکو (1389) مفهوم ایمان در کلام اسلامی، ترجمۀ زهرا پورسینا، ویراستار مصطفی ملکیان، چ سوّم، تهران: سروش.
اونامونو، میگل دی (1388) درد جاودانگی، ترجمۀ بهاءالدّین خرّمشاهی، چ هشتم، تهران: انتشارات ناهید.
بدخشان، نعمت الله (1397) «ایمان عارفانه از منظر مولانا»، اندیشۀ دینی، د 18، ش 3، پیاپی68: صص 27-48.
تولستوی، لف (1394) اعتراف، ترجمۀ آبتین گلکار، چ سوّم، تهران: نشر گمان.
تهانوی، علّامه محمّدعلی (1996) موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون، تقدیم و اشراف و مراجَعَه د. رفیق العجم، الطبعه‌الاولی، بیروت: مکتبه لبنان ناشرون.
حاجی اسماعیلی، محمدرضا و همکاران (1392) «مفهوم شناسی ایمان و پیوند آن با تجربه دینی در اندیشه مولوی در مثنوی»، پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا)، س هفتم، ش اول، پیاپی ۲۴: صص 53-76
خاقانی شروانی، افضل الدّین بدیل (1374) دیوان خاقانی شروانی، به کوشش ضیاءالدّین سجادی، چ پنجم، تهران: انتشارات زوّار.
سروش، عبدالکریم (1376) مدارا و مدیریت، تهران: مؤسّسۀ فرهنگی صراط.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (بیتا) دیوان سنایی، به سعی و اهتمام محمّدتقی مدرس رضوی، چ چهارم، تهران: انتشارات سنایی.
عنصری بلخی، ابوالقاسم حسن بن احمد (1363) دیوان عنصری بلخی، تصحیح و مقدّمه سید محمد دبیرسیاقی، چ دوم، تهران: انتشارات سنایی.
عین القضات همدانی، عبدالله بن محمّد (بیتا) تمهیدات، با مقدّمه و تصحیح و تحشیه و تعلیق عفیف عسیران، تهران: انتشارات کتابخانۀ منوچهری.
فروم، اریک (1387) هنر بودن، ترجمه پروین قائمی، تهران: انتشارات آشیان.
کاپلستون، فردریک چارلز (1392) تاریخ فلسفه؛ از فیشته تا نیچه، جلد هفتم، ترجمۀ داریوش آشوری، چ هفتم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
کاکایی، قاسم و لاله حقیقت (1387) «ماهیّت ایمان از دیدگاه محمد غزالی»، آینه معرفت، دانشگاه شهید بهشتی، د1، ش 1: صص 145-172.
کِنی، آنتونی (1388) ایمان چیست؟؛ جستارهایی در فلسفۀ دین، ترجمۀ اعظم پویا، تهران: انتشارات هرمس.
کیوپیت، دان (1385) دریای ایمان، ترجمۀ حسن کامشاد، چ سوّم، تهران: طرح نو.
مجتهد شبستری، محمّد (1379) ایمان و آزادی، چ سوّم، تهران: طرح نو.
مسلمبن حجّاج (1991) صحیح مسلم، تصحیح محمّدفؤاد عبدالباقی، قاهره: دارالحدیث.
ملکیان، مصطفی (1388) ایمان و تعقّل؛ درس گفتارهای فلسفۀ دین، به کوشش سید علیرضا صالحی و سیدمحمدحسین صالحی، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
ملکیان، مصطفی (1387) مشتاقی و مهجوری، چ سوم، تهران: نشر نگاه معاصر.
ملکیان، مصطفی (1379) تاریخ فلسفۀ غرب، ج 4، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
مولانا، جلال الدّین محمّد (1336) مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: انتشارات امیرکبیر.
میبدی، رشیدالدّین فضلالله (1361) کشف الاسرار و عده الابرار، تصحیح علی اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
ناصرخسرو، ابومعین (1368) دیوان ناصرخسرو، به تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
واتس، آلن ویلسون (1378) حکمت بیقراری؛ پیامی برای عصر اضطراب، ترجمۀ مرسده لسانی، تهران: انتشارات بهنام.
هیک، جان (1396) میان شک و ایمان، ترجمۀ ادیب فروتن، تهران: ققنوس.
هیک، جان (1378) مباحث پلورالیسم دینی، ترجمۀ عبدالرّحیم گواهی، تهران: مؤسسۀ فرهنگی انتشاراتی تبیان.
Abu Sa'id Abu al-Khair (1988) "Asrar al-Tawhid fi Maghamat al-Sheikh Abu Sa'id", Introduction, Edition, and Annotations by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani, 2nd edition, Tehran: Agah Publications. Abu Hilal Asgari, Hasan ibn Abdullah (1980) "Al-Furuq fi al-Lughah", Beirut: Dar al-Afaq al-Jadidah. Izutsu, Toshihiko (2010) "The Concept of Faith in Islamic Theology", translated by Zahra Pursina, edited by Mostafa Malekian, 3rd edition, Tehran: Soroush Publications. Onamuno, Miguel de (2009) "The Pain of Eternity", translated by Bahaeddin Khorramshahi, 8th edition, Tehran: Nahid Publications. Badakhshan, Ne'matullah (2018) "Mystical Faith from the Perspective of Mawlana (Rumi)", Religious Thought, Vol. 18, No. 3, Issue 68, pp. 27-48. Tolstoy, Lev (2015) "Confession", translated by Abtin Golkar, 3rd edition, Tehran: Goman Publications. Tehanovi, Allama Muhammad Ali (1996) "Encyclopedia of Exploring Art Terminology", Dedication, Supervision, and Review by Dr. Rafiq Al-Ajam, 1st edition, Beirut: Maktabat Lebanon Nasherun. Haji-Esmaili, Mohammad Reza and et. al (2013) "A Conceptual Study of Faith and Its Connection with Religious Experience in the Thought of Mowlavi in the Mathnawi", Research in Mystical Literature (Gohar Goya), Vol. 7, No. 1, Issue 24, pp. 53-76. Khaghani Sharvani, Afzal al-Din Badil (1995) "Khaghani Sharvani's Divan", edited by Ziyad al-Din Sajjadi, 5th edition, Tehran: Zovvar Publications. Soroush, Abdolkarim (1997) "Tolerance and Management", Tehran: Serat Cultural Foundation. Sanai Ghaznavi, Abu al-Majd Majdud ibn Adam (without a year) "The Divan of Sanai", edited by Mohammad Taqi Modares Razavi, 4th edition, Tehran: Sanai Publications. Onsori-ye Balkhi, Abu al-Qasim Hasan ibn Ahmad (1984) "The Divan of Anvari Balkhi", edited and introduced by Seyed Mohammad Dabirsiyaghi, 2nd edition, Tehran: Sanai Publications. Ayn al-Qudat Hamadani, Abdullah ibn Muhammad (without a year) "Tamheedat" (Preparations), with an introduction, correction, annotation, and editing by Afif Asiran, Tehran: Manuchehri Library Publications. Fromm, Erich (2008) "The Art of Being", translated by Parvin Ghaemi, Tehran: Ashian Publications. Copleston, Frederick Charles (2013) " History of Philosophy: Fichte to Nietzsche", Volume 7, translated by Dariush Ashoori, 7th edition, Tehran: Scientific and Cultural Publications Company. Kakayi, Ghasem and Laleh Haghighat (2008) "The Nature of Faith from the Perspective of Muhammad Ghazali", Ayeneh-ye Ma'arifat, Shahid Beheshti University, Vol. 1, No. 1, pp. 145-172. Kenny, Anthony (2009) "What is Faith?; Essays in the Philosophy of Religion", translated by Azam Pouya, Tehran: Hermes Publications. Cupitt, Dan (2006) "Sea of Faith", translated by Hassan Kamshad, 3rd edition, Tehran: Tarh-e Now Publications. Mojtahed-Shabestari, Mohammad (2000) "Faith and Freedom", 3rd edition, Tehran: Tarh-e Now Publications. Muslim ibn al-Hajjaj (1991) "Sahih Muslim", edited by Muhammad Fuad Abdul Baqi, Cairo: Dar al-Hadith. Malekian, Mostafa (2009) "Faith and Reason; Lectures on the Philosophy of Religion", edited by Seyed Ali Reza Salehi and Seyed Mohammad Hossein Salehi, Qom: University of Religions and Denominations Publications. Malekian, Mostafa (2008) "Mushtaghi and Mahjuri", 3rd edition, Tehran: Negah-e Moaser Publications. Malekian, Mostafa (2000) "History of Western Philosophy", Vol. 4, Qom: Research Institute of Seminary and University. Mawlana Jalal al-Din Muhammad (1957) "Mathnawi Ma'nawi", edited by Reynold A. Nicholson, Tehran: Amir Kabir Publications. Meybodi, Rashid al-Din Fazlullah (1982) "Kashf al-Asrar wa 'Uddat al-Abrar", edited by Ali Asghar Hekmat, Tehran: Amir Kabir Publications. Nasir Khusraw, Abu Mu'in (1989) "Divan-e Nasir Khusraw", edited by Mojtaba Minavi and Mehdi Mohaqeq, Tehran: Tehran University Publications. Watts, Alan Wilson (1999) "The Wisdom of Insecurity; A Message for an Age of Anxiety", translated by Mersedeh Lesani, Tehran: Behnam Publications. Hick, John (2017) "Between Faith and Doubt", translated by Adib Foroutan, Tehran: Ghoghnous Publications. Hick, John (1999) "Religious Pluralism Discussions", translated by Abdolrahim Gavahi, Tehran: Tebian Cultural Publications. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 198 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 196 |
||