پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,652 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,494,352 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,885,748 |
تحلیل گفتمان انتقادی نقش زنان در سیاست‌های توسعه ای بعد از انقلاب اسلامی ایران | ||
| مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان | ||
| مقاله 2، دوره 20، شماره 3 - شماره پیاپی 72، مهر 1401، صفحه 57-83 اصل مقاله (929.74 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jwsps.2022.39628.2589 | ||
| نویسندگان | ||
| سعیده میرابی1؛ علی یوسفی* 2؛ عذرا قندهاریون3 | ||
| 1این مقاله مستخرج از رساله دکتری در گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد می‌باشد. . دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد. ایران. mirabi.saeede@gmail.com | ||
| 2دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد. ایران. (نویسنده مسئول) yousofi@um.ac.ir | ||
| 3دانشیار گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد. ایران. ghandeharioon@um.ac.ir | ||
| چکیده | ||
| به دلیل اهمیت زنان و برابری جنسیتی در توسعه یافتگی یک کشور، این مقاله به دنبال شناخت نقش زنان در سیاست‌های توسعه ای بعد از انقلاب اسلامی می‌باشد. برای شناخت نقش زنان در سیاست‌های توسعه ای بعد از انقلاب اسلامی ایران از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است. برای دستیابی به هدف این تحقیق، اسناد ششگانه قوانین توسعه که بعد از انقلاب اسلامی تصویب شده‌اند مورد تحلیل قرار گرفته است. بر مبنای تحلیل اسناد قوانین اول تا ششم توسعه سه گفتمان در زمینه "نقش زنان در توسعه" از یکدیگر قابل تمایز هستند.گفتمان اول "توسعه جنسیتی" نام دارد که در قانون برنامههای اول، سوم و چهارم توسعه ظهور یافته و دال‌های مرکزی آن"کاهش نرخ باروری" و"برابری جنسیتی" است. گفتمان دوم "توسعه بعنوان تهدیدی برای زنان" نام دارد. این گفتمان در قانون برنامههای دوم و پنجم توسعه شکل گرفته و دال مرکزی آن "مبارزه با تهاجم فرهنگی" است. گفتمان سوم "زنان بعنوان عاملان توسعه" است که دال‌های مرکزی آن "افزایش نرخ باروری" و "بازتولید نقش‌های جنسیتی" است و در قانون برنامه ششم توسعه شکل گرفته است. در نتیجه گفتمان سوم، زنان بیش از پیش تبدیل به گروه‌های آسیب پذیر اجتماعی و نیازمند حمایت می‌شوند و توسعه یافتگی نیز محقق نخواهد شد؛ بنابراین لازم است میان جمعیت مورد نیاز برای توسعه و توسعه جنسیتی تعادلی برقرار گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| توسعه؛ توسعه جنسیتی؛ گفتمان؛ زنان؛ برنامه‌ها وسیاست‌های توسعه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Critical discourse analysis of the role of women in development policies after the Islamic Revolution of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Saeideh Mirabi1؛ Ali Yousofi2؛ Azra Ghandeharion3 | ||
| 1PhD Student in Economical Sociology and Development at Ferdowsi University of Mashhad, Iran. mirabi.saeede@gmail.com | ||
| 2Associate Professor of Sociology at Ferdowsi University of Mashhad, Iran. yousofi@um.ac.ir. (Corresponding Author) | ||
| 3Associate Professor, Department of English, Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. ghandeharioon@um.ac.ir | ||
| چکیده [English] | ||
| Regarding the importance of women and gender equality in countries’ development, this article seeks to understand the role of women in development policies after the Islamic Revolution of Iran. The method of critical discourse analysis has been used to identify the role of women in development policies after the Islamic Revolution of Iran. To achieve this purpose was analyzed six documents of the development laws were adopted after the Islamic Revolution. Based on the analysis of the documents, three discourses about women and development are distinguishable from each other. The first discourse is called "gender development", which has emerged in the law of the first, third and fourth development programs. The second discourse is called " development as a threat to women " This discourse is placed in the law of second and fifth development law. "Women as the agents of development" is the name of the third discourse that can be seen in the sixth law. The discourse considers women who contribute to future development, not through work and education, but through greater fertility. The central signs of the discourse of "gender development" are "gender equality” and “decreased fertility rate”, the central sign of the discourse of "development as a threat to women" is the " Cultural invasion " and The central signs of the discourse of "women as the agents of development" are "reproduction of gender roles” and “increase fertility rate”. As a result of the third discourse, women will increasingly become vulnerable groups and social development will not be achieved. Therefore, policymakers should balance the population needed for development and gender development. Development, Gender Development, Discourse, Women, Development Program and Policies. Introduction The definitions of ‘development’ emphasize the importance of gender equality and highlight it as an important index. Accordingly, the role of women in societal development is undeniable. To embrace and promote development, Iran, like any other country, must empower women and provide equal educational, occupational and social opportunities for them. Despite the importance of gender equality in development programs, developing countries continue to promote unequal gender policies or/and reproduce and repackage traditional roles for women. the promotion of gender equality in Development Programs in Iran has not steadily followed a growing path. To understand the role of women in development policies after the Islamic Revolution of Iran, this article scrutinized post-revolutionary development programs. Methodology Benefitting from the critical discourse analysis framework introduced by Norman Fairclough (1941), this article identifies the role of women in development policies after the Islamic Revolution of Iran. To achieve this goal, our research dissected six fundamental regulatory documents known as Development Programs of the Islamic Republic of Iran, Program One to Six. Critical discourse analysis utilizes a dialectical approach to decode power relations mirrored in the rivalry of discourses. Based on this method, are drawn a description of discourses, the processes and strategies of formation and their dialectical relationship. Furthermore, the tenets of social semiotics helped us to decipher and analyze the Development Program documents. Findings According to the analysis of the documents, i.e. Development Programs, three discourses about the relationship between women and development in Iran are extracted. First is “Gender Development”, dominant in the First, Third and Fourth Development Programs. In general, the policies of the First, Third, and Fourth Development Programs regulations, tried to improve gender equality by decreasing the fertility rate, and promoting women’s position culturally, socially, and politically. Second is the “Development as a Threat to Women” discourse, dominant in the Second and the Fifth Development Programs regulations. In this discourse, the socio-cultural consequences of development are considered a threat to Islamic values. The Second discourse believes that the First discourse popularized improper hijab/ veil, vulgarity, and the unrestrained pre- and extramarital relationship between men and women invading the core values of the Iranian Muslim society, and posing as a threat to women. Thus, “Cultural Invasion” is the central sign of the Second discourse, “Development as a Threat to Women”. Third, “Women as the Agents of Development” is mirrored in the Sixth Development Programs regulations. In the Third discourse, women’s role in future development is limited to a high fertility rate while women’s education, work and the results of fertility controls during the years 1989-2005 are an impediment. Therefore, the central signs of the First discourse, “Gender Development”, are “gender equality” and “Decreased fertility rate “leading to the reduction of structural and legal discrimination against women. The central sign of the Second discourse, “Development as a Threat to Women”, is “Cultural Invasion” which has created intermittent interruptions in the process of gender development since the 1990s. The central signs of the Third discourse, “Women as the Agents of Development”, are an “Increase in the Fertility Rate” and “Reproduction of Gender Roles”. The Third discourse will deepen gender inequality in Iranian society and prevent gender development. Result The fluctuations in Iran’s development plans, especially the goals of the Sixth Development Program, make women vulnerable and socially underprivileged hindering sustainable development. It is recommended to create a balance between population priority and gender development in Iran to reach sustainable development. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| development, gender development, discourse, women, Development Program and Policies | ||
| مراجع | ||
|
اجاق، سیده زهرا و عباسی شوازی، محمدجلال. (1398). گفتمانهای جمعیتی در ایران: سیاست و بازتولید رسانه‌ای. فصلنامه مجلس و راهبرد، 26(97)، 164-137.
باستانی، سوسن. (1383). توسعه، برابری و حنسیت؛ جایگاه ایران در بین کشورهای جهان. مجله مطالعات زنان، 4، 188-169.
تیلور، استفانی. (1397). تحلیل گفتمان چیست؟. ترجمه عرفان رجبی. تهران: نشر نویسه پارسی.
جلایی، سید عبدالمجید و صباغ پورفرد، مینا. (1387). بررسی اثرات تفاوتهای جنسیتی در سطح توسعه یافتگی اقتصاد ایران. دانش و توسعه، 15(23)، 112-91.
درگاه ملی آمار. (1396). بر پایه نتایج سرشماری ١٣٩٥ میزان باروری کل ایران در دوره زمانی ٩٥-١٣٩١ به 01/2 فرزند رسید. بازیابی از مرکز آمار ایران. https://www.amar.org.ir/news/ID/5080.
شفیعی، سمیه سادات و پورباقر، زهرا. (1394). مطالعه جنسیتی شاخصهای توسعه در اجرای برنامه چهارم. مطالعات توسعه اجتماعی – فرهنگی، 3(4)، 110-75.
شیرزادی، رضا و سوزنی شیروان، سپیده. (1391). ملاحظات جنسیتی در برنامههای پنج ساله توسعه ایران. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، 8(21)، 173-151.
صادقی فسایی، سهیلا و کلهر، سمیرا. (1386). ابعاد شکاف جنسیتی و میزان تحقق کاهش آن در برنامه سوم توسعه. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 5(2)، 28-5.
صفری شالی، رضا. (1394). تحلیل گفتمان عدالت جنسیتی در لوایح و برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. مطالعات جامعه شناختی (نامه علوم اجتماعی)، 22(2)، 237-211.
عباس‌زاده، سعیده. (1394). بررسی تطبیقی پنج برنامه توسعه کشور، پیرامون دستیابی به عدالت جنسیتی با تاکید بر وضعیت آموزش عالی زنان در ایران و مقایسه آن با وضعیت جهانی. پژوهشنامه زنان، 6(1)، 130-97.
عرب خراسانی، سمیه. (1399). تحلیل گفتمان برابری و اشتغال از منظر دولت یازدهم. دوفصلنامۀ اسلام و علوم اجتماعی، 12(23)، 262-239.
عطرکار روشن، صدیقه.، نوریان، مریم و شیرین بخش، شمس‌الله. (1395). تأثیر مخارج اجتماعی دولت‌ها بر توسعه اقتصادی زنان (با تأکید بر سلامت و آموزش) در منتخبی از کشورهای آسیایی. فصلنامه مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 14(3)، 60-37.
علی‌پور، پروین.، زاهدی، محمدجواد.، ملکی، امیر و جوادی یگانه، محمدرضا. (1396). بازنمائی کشمکشهای گفتمانیِ عدالت جنسیتی در برنامههای توسعه جمهوری اسلامی ایران. رفاه اجتماعی، 17(66)، 148-107.
قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1368). بازیابی از مرکز پژوش‌های مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/91755.
قانون برنامه پنج‌ساله دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1373). بازیابی از مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/92488.
قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران. (1389). بازیابی از مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/790196.
قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران). (1396). بازیابی از مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1014547
قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1383). بازیابی از مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/94202.
قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. (1379). بازیابی از مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93301
Abbas Zadeh, S. (2015). Comparative study of the country’s five development plans regarding gender justice: With emphasis on Iran women higher education and comparing that with universal criteria. Women Studies, 6(11), 97-130. (In Persian)
According to the results of the census 2016, the total fertility rate of Iran in the period of reached children [Internet]. 2017. Available from: https://www.amar.org.ir/news/ID/5080. (In Persian)
Alipoor, P., Zahedi Mazandarani, M. J., Maleki, A. & Javadi Yegane, M. R. (2017). Representation of discursive conflicts of gender equity in development plans of Iran. Social Welfare Quarterly, 17(66), 107-148. (In Persian)
Arab-Khorasani, S. (2020). The discourse analysis of the equality and employment from the perspective of the eleventh government in Iran. Islam and Social Sience, 12(23), 239-262. (In Persian)
Atrkar Roshan, S., Noorian, M. & Shirin Bakhsh Masooleh, S. (2016). The impact of government social spending on women's economic development )with an emphasis on education and health), in Selected Asian Countries. Women's Studies Sociological and Psychological, 14(3), 37-60. (In Persian)
Bastani, S. (2004). Development, equality and gender; "Iran's position among the countries of the world. Quarterly Journal of Women's Studies Sociological and Psychological, 2(4), 169-188. (In Persian)
Benería, L., Berik, G. & Floro, M. S. (2015). Gender, development, and globalization: Economics as if all people mattered: Routledge.
Blommaert, J. & Bulcaen, C. (2000). Critical discourse analysis. Annual Review of Anthropology, 29(1), 447-466.
Boserup, E. (2007). Woman's role in economic development. London: Earthscan.
Cornwall, A. (2016). Women's empowerment: What works? Journal of International Development, 28(3), 342-359.
Elias, J. (2020). The gendered political economy of Southeast Asian Development. In The Political Economy of Southeast Asia (pp. 227-248): Springer.
Fairclough, N. (2013). Critical discourse analysis: The critical study of language: Routledge.
Fairclough, N., Caldas-Coulthard, C. & Coulthard, M. (1996). Texts and Practices: Readings in Critical Discourse Analysis. In: New York: Routledge.
Farvardin, F. (2020). Reproductive politics in Iran: State, family and women's practices in postrevolutionary Iran. Frontiers: A Journal of Women Studies, 41(2), 26-56.
Jalaei, S. A. A. M. & Sabaghpourfard, M. (2008). The effects of gender differences on development level in Iran. Knowledge and Development, 15(23), 91-111. (In Persian)
Jaquette, J. S. (2017). Women/gender and development: the growing gap between theory and practice. Studies in Comparative International Development, 52(2), 242-260.
Law of the First Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran [Internet]. 1990,01,31. Available from: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/91755. (In Persian)
Law of the Second Five-Year Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran [Internet]. 1994,12,11. Available from: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/92488. (In Persian)
Law of the Third Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran [Internet]. 2000,04,05. Available from: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93301. (In Persian)
Law of the Fourth Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran [Internet]. 2004,09,01. Available from: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/94202. (In Persian)
Law of the Fifth Five-Year Development Plan of the Islamic Republic of Iran. [Internet]. 2011,01,05. Available from: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/790196. (In Persian)
Law of the Sixth Five-Year Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran (2018-2021) [Internet]. 2017,04,05. Available from: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1014547. (In Persian)
Leach, M., Mehta, L. & Prabhakaran, P. (2015). Sustainable development: a gendered pathways approach. In Gender equality and sustainable development (pp. 19-51): Routledge.
Mahmoodi, K., Mohammadpur, A. & Rezaei, M. (2015). A discourse analysis of population policies in the context of politics in Iran. Quality & Quantity, 49(5), 1883-1895.
Mir-Hosseini, Z. (2004). Sexuality, Rights, and Islam: Competing Gender Discourses in Post-revolutionary Iran. In G. Neshat & L. Beck (Eds.), Women in Iran from 1800 to the Islamic Republic: University of Illinois Press.
Moghadam, V. M. & Haghighatjoo, F. (2016). Women and Political Leadership in an Authoritarian Context: A Case Study of the Sixth Parliament in the Islamic Republic of Iran. Politics & Gender, 12(1), 168-197.
Ojagh, S. Z. & Abbasi Shavazi, M. J. (2019). Iranian Demographic Discourses: Policy and Media Reproduction. Majles and Rahbord, 26(97), 137-164. (In Persian)
Pritchett, L., Woolcock, M. & Andrews, M. (2013). Looking like a state: techniques of persistent failure in state capability for implementation. The Journal of Development Studies, 49(1), 1-18.
Programme, U. N. D. (2020). Retrieved from http://hdr.undp.org/en/content/gender-development-index-gdi
Sadeghi Fasaei, S. & Kalhor, S. (2007). Dimensions and scale of goal realization of gender gap in the third development plan. Woman in Development and Politics, 5(2), 5-28 . (In Persian)
Safari Shali, R. (2016). Discourse analysis of gender justice on economic social and cultural development plans in Islamic Republic of Iran. Sociological Review, 22(2), 211-237. (In Persian)
Sen, A. (1997). Development and thinking at the beginning of the 21st century. LSE STICERD Research Paper No. DEDPS02.
Shafiei, S. S. & Pourbagher, Z. (2015). Gender and development during the implementation of the 4th development plan in Iran: A sociological review. Journal of Studies of Socio-Cultural Development 3(4), 75-110. (In Persian)
Shirzadi, R. & Suzani Shivan, S. (2013). Gender consideration in five tears period development program in iran. Political Sience Quartiy, 8(21), 151-173. (In Persian)
Taylor, S. (2013). What is discourse analysis?: Bloomsbury Publishing.
Viterna, J. & Robertson, C. (2015). New directions for the sociology of development. Annual Review of Sociology, 41, 243-269. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 497 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254 |
||