پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 926 |
| تعداد مقالات | 7,634 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,435,943 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,851,248 |
بررسی وضعیت و سیر تحول تولید و تجارت فرش در آذربایجان در دورۀ قاجار | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 6، دوره 31، شماره 49 - شماره پیاپی 139، فروردین 1400، صفحه 119-144 اصل مقاله (501.48 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2020.31687.2259 | ||
| نویسنده | ||
| مصطفی ملایی* | ||
| دکترای تخصصی ایران‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| فرشبافی در آذربایجان از قدمت دیرینه ای برخوردار است. در دورۀ قاجار با انتخاب تبریز به عنوان مقر ولیعهد و مرکز مبادلات با روسیه و کشورهای غربی، آذربایجان به یکی از آبادترین مناطق کشور تبدیل شد. در این دوره صنعت فرش آذربایجان متأثر از موقعیت ممتاز اقتصادی و تجاری مذکور و به تبع آن ویژگی های طبیعی و اقلیمی مناسب آن منطقه، از رونق خوبی برخوردار شد. گفتنی است نه تنها تولید این کالا پیشرفت قابل ملاحظه ای کرد، بلکه تجارت آن نیز گسترش یافته و این ایالت سهم عمده ای از تولید و صادرات فرش کشور را به خود اختصاص داد. نگارندۀ این پژوهش در نظر دارد با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه ای، به بررسی مسئلۀ اصلی تحقیق یعنی وضعیت و سیر تحول تولید و تجارت فرش در آذربایجان در دوره قاجار بپردازد. براساس یافته های پژوهش، در نیمۀ اول قرن نوزده میلادی فرشبافی در آذربایجان عموماً حرفه ای روستایی بوده که توسط روستاییان، ایلات و معدود بافنده‌های شهری در کارگاه های خانگی به صورت محدود تولید می شد و به عنوان یک کالای تجاری داخلی مطرح بوده است. البته از نیمۀ دوم این قرن با سرمایه گذاری تجار تبریز و شرکت خارجی در صنعت فرش آن منطقه و به کار افتادن کارگاه های بزرگ قالیبافی و سازماندهی نسبی تولید و تجارت، نه تنها حجم تولید فرش افزایش قابل ملاحظه ای یافت، بلکه ارزش صادرات و تجارت آن نیز رونق قابل توجهی پیدا کرد. فرش آذربایجان در اواخر دورۀ قاجار علاوه بر کشورهای هم‌جوار چون روسیه و ترکیه، در مقیاس بالا به بازارهای اروپا و آمریکا نیز صادر میشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرش؛ آذربایجان؛ تولید؛ تجارت؛ قاجار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the Situation and Evolution of Carpet Production and Trade in Azerbaijan During the Qajar Period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa Molaei | ||
| PhD Iranology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Azerbaijan has a long tradition of carpet weaving. Azerbaijan became one of the country's most prosperous regions during the Qajar period when Tabriz was chosen as the Crown Prince's seat and the center of trade with Russia and Western countries.During this period, the Azerbaijani carpet industry flourished, owing to the country's advantageous economic and commercial position as well as the region's favorable natural and climatic characteristics. Production of this commodity increased significantly, and trade expanded. Carpets from the country were exported. Using descriptive-analytical methods and archival documents and library tools, this research aims to investigate the research's main topic, namely the status and evolution of carpet production and trade in Azerbaijan during the Qajar era.According to the results, carpet weaving in Azerbaijan in the first half of the nineteenth century was primarily a rural occupation, with peasants and a few urban weavers working in home workshops, and was considered a domestic commercial product. However, with the investment of Tabriz merchants and foreign companies in the region's carpet industry and the establishment of large carpet weaving workshops in the second half of the twentieth century, the amount of carpet production and the value of its exports increased significantly. Azarbaijan carpets were widely exported to European and American markets during the Qajar era, in addition to Russia and Turkey. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Carpet, Azerbaijan, Production, Trade, Qajar | ||
| مراجع | ||
|
منابع و مآخذ الف. کتاب‌ها - آقاسی، مهدی (1350)، تاریخ خوی،تبریز: مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران. - اشرف، احمد (1359)، موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران، تهران: زمینه. - ادواردز، سیسیل (1368)، قالی ایران، ترجمۀ مهیندخت صبا، تهران: فرهنگ‌سرا. - اوبن، اوژن (1362)، ایران امروز (1906-1907م.)، ترجمۀ علیاصغر سعیدی، تهران: زوار. - اورسل، ارنست (1382)، سفرنامه قفقاز و ایران، ترجمۀ علیاصغر سعیدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - ایوانف، میخاییل سرگهیویچ (1356)، تاریخ نوین ایران، ترجمۀ هوشنگ تیزابی و حسن قائم‌پناه، تهران: [بینا]. - پاولویچ، م. و. س. ایرانسکی (1357)،انقلاب مشروطیت ایران و ریشههای اجتماعی و اقتصادی آن، ترجمه محمدباقر هوشیار، تهران: رودکی. - پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، ایران و ایرانیان، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: انتشارات خوارزمی. - توفیق، فیروز و عباس خاقانی (1348)، بررسی صنعت فرش در ایران: گزارشهای منطقهای، تهران: سازمان برنامه، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی. - حاج سیاح (1356)، خاطرات، به کوشش حمید سیاح، تهران: امیرکبیر. - دالمانی، هانری رنه (1335)، سفرنامه از خراسان تا بختیاری، ترجمه و نگارش فرهوشی (مترجم همایون)، تهران: ابنسینا. - زینویف، ایوان الکسیویچ (1362)، انقلاب مشروطیت ایران، ترجمۀ ابوالقاسم اعتصامی، تهران: اقبال. - سیف، احمد (1373)، اقتصاد ایران در قرن نوزدهم، تهران: نشر چشمه. - شاکری، خسرو (1384)، پیشینههای اقتصادی اجتماعی جنبش مشروطیت و انکشاف سوسیال دموکراسی در آن عهد، تهران: اختران. - فراهانی، حسن و هدایتالله بهبودی (1385)، روزشمار تاریخ معاصر ایران، ج2، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای سیاسی. - فلور، ویلم (1393)، صنایع کهن (1800-1925)، ترجمۀ علیرضا بهارلو، تهران: پیکره. - فیودورکوف، بارون [بیتا]، سفرنامه بارون فیودورکوف، ترجمۀ اسکندر ذبیحیان، تهران: فکر روز. - عیسوی، چارلز (1362)، تاریخ اقتصادی ایران عصر قاجار (1215-1322ق)، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: گستره. - کرزن، ج. ن. (1387)، ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، ج1، 2، تهران: علمی و فرهنگی. - کسروی، احمد (1323)، زندگانی من، تهران: چاپاک. - لیتن، ویلهلم (1368)، خاطرات لیتن، سرکنسول آلمان در تبریز در اثنای جنگ جهانی اول، ترجمۀ پرویز صدری، تهران: ایراتشهر. - مجد، محمدقلی (1390)، انگلیس و اشغال ایران در جنگ جهانی اول، ترجمۀ مصطفی امیری، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهشهای سیاسی. - ناهیدی آذر، عبدالحسین (1389)، تجار و دهقانان در عصر مشروطه، تبریز: اختر. - یزدانی، سهراب (1389)، مجاهدان مشروطه، تهران: نشر نی. - یوسفینیا، راضیه (1388)، اسناد تجاری ادوار اول تا پنجم مجلس شورای ملی (1385-1303ش)، تهران: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. ب. اسناد و نشریات - اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه (استادوخ)، سند شماره 16/9/1320ق. - ............................................................................................................، سند شماره 11/13/1324ق. - ............................................................................................................، سند شماره 13/54/1326ق. - ...........................................................................................................، سند شماره 37/11/1329ق. - ..........................................................................................................، سند شماره 39/11/1329ق. - ..........................................................................................................، سند شماره 26/54/1329ق. - ..........................................................................................................، سند شماره 59/66/1333ق. - ...........................................................................................................، سند شماره 18/44/1333ق. - ...........................................................................................................، سند شماره 21/55/1336ق. - ...........................................................................................................، سند شماره 25/31/1337ق. - ...........................................................................................................، سند شماره 15/15/1338ق. - ...........................................................................................................، سند شماره 7/44/1338ق. - ...........................................................................................................، سند شماره 5/59/1339ق. - ..........................................................................................................، سند شماره 11/56/1339ق. - ..........................................................................................................، سند شماره 13/57/1302ش. - ..........................................................................................................، سند شماره 16/57/1303ش. - ..........................................................................................................، سند شماره 84/33/1304ش. - ..........................................................................................................، سند شماره 9/36/1304ش. - ..........................................................................................................، سند شماره 56/38/1304ش. - سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما)، شناسه سند: 676/240. - ..............................................................................، شناسه سند: 6446/293. - ..............................................................................، شناسه سند: 5507/293. - ...............................................................................، شناسه سند: 47482/240. - ................................................................................، شناسه سند: 1494/240. - ...............................................................................، شناسه سند: 1645/240. - ...............................................................................، شناسه سند: 61140/240. - ...............................................................................، شناسه سند: 6386/240. - روزنامه اقدام (یکشنبه 11 رجب 1345ق)، شماره 153، ص3. - ........................ (چهارشنبه 20 شعبان 1345ق)، شماره 176، ص2. - روزنامه ستاره ایران (یکشنبه 15 محرم 1340ق)، شماره 46، ص2. - مجله فلاحت و تجارت (شنبه 1 آذر 1297ش)، شماره 9، ص150. منابع لاتین - Encyclopaedia Iranica (1990), “History and art of Carpet weaving in iran”, Vol. IV, Edited By Ehsan Yarshater, London And Newyork. List of sources with English handwriting Documents - STADOKH: 1320AH./9/16 - STADOKH: 1324 AH./13/11 - STADOKH: 1326 AH./54/13 - STADOKH: 1329 AH./11/37 - STADOKH: 1329 AH./11/39 - STADOKH: 1329 AH./54/26 - STADOKH: 1333 AH./66/59 - STADOKH: 1333 AH./44/18 - STADOKH: 1336 AH./55/21 - STADOKH: 1337 AH./31/25 - STADOKH: 1338 AH./15/15 - STADOKH: 1338 AH./44/7 - STADOKH: 1339 AH./59/5 - STADOKH: 1339 AH./56/11 - STADOKH: 1302 Š./57/13 - STADOKH: 1302 Š./33/84 - STADOKH: 1304 Š. 36/9 - STADOKH: 1304 Š. 1304/38/56 - SAKMA: Document ID, 240/676 - SAKMA: Document ID, 293/6446 - SAKMA: Document ID, 293/5507 - SAKMA: Document ID, 240/47482 - SAKMA: Document ID, 240/ 1494 - SAKMA: Document ID, 240/ 1645 - SAKMA: Document ID, 240/ 61140 - SAKMA: Document ID, 240/6386
Persian Sources - Ašraf, Aḥmad (1359 Š.), Mavāne’ Tārīḵī-e Rošd-e Sarmāyedārī dar Īrān, Tehran: Zamīna.[In Persian] - Āqāsī, Mehdī (1350 Š.), Tārīḵ-e ḵoy, Tabriz: Moasisa-ye Tārīḵ va Farhang-e Īrān. [In Persian] - Farāhānī, Ḥasan; Hedāyat Behbūdī (1385 Š.), Rūzšomār Tārīḵ-e Mo‘āṣir-e Īrān, Vol. 2, Tehran: Moasisa-ye Moṭāli‘āt va Peĵūhīšhā-ye Sīāsī. [In Persian] - Ḥāĵ Sayyāḥ (1356 Š.), ḵāṭirāt, edited by Ḥamīd Sayyāḥ, Tehran: Amīr Kabīr. [In Persian] - Kasravī, Aḥmad (1323 Š.), Zendegāni-e Man, Tehran: Čāpāk. [In Persian] - Nāhīdī, Āẕar (1389 Š.), Toĵār va Dehqānān dar ‘Aṣr-e Mašrūṭa, Tabriz: Aḵtar. [In Persian] - Sayf, Aḥmad (1373 Š.), Eqtiṣād-e Īrān dar Qarn-e Nūzdahom, Tehran: Chašma. [In Persian] - Šākerī, ḵosro (1384 Š.), Pīšinahā-ye Eqtiṣādī Eĵtemā‘ī-e Ĵonbeš-e Mašrūṭīāt va Enkišāf-e Sosīāl Demokrāsīdar Ān ‘Ahd, Tehran: Aḵtarān. [In Persian] - Towfīq, Fīrūz; Abbās ḵāqānī (1348 Š.), Barrasī Ṣan‘at-e Farš dar Īrān: Gozārišhā-ye Manṭaqehīī, Tehran: Sāzmān-e Barnāmeh, Moasisa-ye Moṭāli’āt va Taḥqīqāt-e Eĵtemā‘ī. [In Persian] - Yazdānī, Sohrāb (1389 Š.), Moĵāhidān-e Mašrūṭa, Tehran: Ney. [In Persian] - Yusefīnīā, Rāżīya (1388 Š.), Asnād-e Teĵārī-e Advār-e Avval tā Panĵom-e Maĵlis-e Šorāy-e Mellī (1303-1385 ASH.), Tehran: Kitābḵāna va Markaz-e Asnād-e Maĵlis-e Šorāy-e Eslāmī. [In Persian] French, Russian, English and German Sources - ‘Allemagne, Henry Rene d (1911), Du Khorassan au pays des Bakhtiaris: trois mois de Voyage en Perse, Paris: Hachette et Cie. - Aubin Eugene (2018), La Perse d’Aujourd’hui Iran; Mésopotamie avec une Carte en Couleur hors Texte, Wentworth Press. - Curzon, George Nathaniel (1892), Persia and the Persian Question, London: Longman, Green and Co. - Edwards, A. Cicil (1975), The Persian Carpet, Duckbaks. - Floor, Willem M. (2003), Traditional Crafts in Qajar Iran (1800-1925), Mazda Pub. - Issavi, Charles Phillip (1971), The Economic History if Iran, 1800-1914, Chicago: University of Chicago. - Ivanov, Mikhail Sergeevich (1965), Новейшая история Ирана (Noveĭshai︠a︡ istorii︠a︡ Irana), Moskva: Mysl’. - Korf, Baron Fedor Fedorovich (1838), Vospominaniia o Persii (1834-1835), St. Petersburg. - Litten, Wilhelm (1925), Persisch Flitterwochen, Berlin: Georg Stilke. - Majd, Mohammad Gholi (2003), Persian in World War I and Its Conquest by Great Britain, UPA. - Orsolle, Ernest (2018), La Caucse et la Perse, Wentworth Press. - Pavlovich, M.; S. (1925), Iranskii, Persiia v bor'be za nezavisimost', Moscow. - Polak, Jakob Eduard (2004), Persien, Das Land und seine Bewohner: Ethnigraphische Schilderungen, Adamant Media Corporation. - Savory, Roger (1990), “CARPETS i. Introductory survey,” Encyclopædia Iranica, IV/8, pp. 834-839. - Zinovev, Ivan Aleksyeevich (n. d.), ЭпическіясказаніяИрана. Разсужденіе, etc. Newspapers - Rūznāme-ye Eqdām (11 Rajab 1345 AH.), No. 153, p. 3. - Rūznāme-ye Eqdām (30 Ša‘bān 1345 Š.), No. 176, p. 2. - Rūznāme-ye Setāreh Īrān, 15 Moḥarram 1340), No. 46, p. 2. - Maĵala-ye Filāḥat va Tiĵārat (1 Āẕar 1297 Š.), No. 9, p. 150.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 586 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 289 |
||