پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 939 |
| تعداد مقالات | 7,735 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,724,722 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,066,258 |
ملاحظاتی در ضبطِ برخی واژه‌ها و عبارت‌های تذکرة‌الاولیاء | ||
| ادبیات عرفانی | ||
| مقاله 5، دوره 12، شماره 22، شهریور 1399، صفحه 117-137 اصل مقاله (623.91 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jml.2020.32422.2035 | ||
| نویسنده | ||
| سیدمهدی طباطبائی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| تذکرة‌الاولیاء از مهم‌ترین متون عرفانی فارسی است که از زمان تألیف مورد توجه همگان قرار گرفته و از منظر ادبی هم جایگاه شامخی داشته است. در سدۀ اخیر و حدود آن، دو تصحیح مهم از این اثر به همّت نیکلسون در بین سال‌های 1905 تا 1907م و شفیعی کدکنی در سال 1398انجام گرفته است که از اهمیت این کتاب در حوزه‌های پژوهشی ادبیات معاصر حکایت دارد. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام می‌گیرد، این دو تصحیح مهم از تذکرة‌الاولیاء بررسی، و پیشنهادهایی برای ضبط درستِ برخی واژه‌ها و عبارت‌های آن ارائه خواهد شد. ضرورت پژوهش بایستگیِ پرداختن به عطار و آثار او در ادب فارسی و همچنین اهمیت نقد و بررسیِ تصحیح‌های انجام‌گرفته از آن‌هاست. وفادار نبودن به نسخه‌های اساس و به تبع آن، اسقاط و افزودن حروف و واژه‌ها برای به‌دست‌دادن مفهومی دلخواه از متن، کم‌دقتی کاتبان در کتابت نسخه‌ها و همچنین کم‌سوادی آن‌ها، کم‌توجهی به تطبیق بخش‌هایی از تذکرة‌الاولیاء با سایر متون عرفانی، کم‌اعتنایی به اصلاحاتی که در نسخه‌های خطی به دستِ خود کاتب یا فرد دیگری انجام گرفته، در نظر نگرفتنِ نسخه‌بدل‌هایی که گاه در حاشیۀ نسخه‌ها دیده می‌شود، کم‌دقتی مصححان در ضبط شکل نگارشی کلمات و بی‌توجهی به مفهوم کلی عبارات، نزدیک بودنِ شکل کتابت برخی از حروف الفبای فارسی و نیز نوع کتابت آن‌ها به دست کاتبان، و درنهایت، گذر زمان و آسیب‌هایی که به نسخه‌های خطی وارد می‌شود، از مهم‌ترین مسائلی است که مشکلاتی را در ضبط و گزارش درست تذکرة‌الاولیاء به وجود آورده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عطار نیشابوری؛ تذکرة‌الاولیاء؛ تصحیح‌های تذکرة‌الاولیاء | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Notes on Recording of Some Words and Phrases of Tazkirat al-Awliya | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Mahdi Tabatabaei | ||
| Assistant Professor, Persian Language and Literature Department, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Mystical memoirs are among the most valuable treasures that contain pure essences of great Sufis’ lives. Among these works, Attar's Tazkirat al-Awliya holds a special place since it is one of the leading works written in Persian on the subject, and its author is considered one of the most prominent poets and writers of the sixth and seventh centuries (AH). Besides the mystical content of Tazkerit al-Awliya, the book’s prose form has attracted the attention of researchers. In the last century, two important corrections of the book have been carried out; the first of which was published by Reynold Allen Nicholson in 1332 (AH), and the next one by Mohammad Reza Shafiee-Kadkani, which was published in 1398 (AH) after forty years of efforts. Shafiee's correction of Tazkirat al-Awliya, due to the eminent position of the corrector in the field of contemporary mystical studies, laid the ground for further research. The method employed by Shafiee Kadkani is correction based on the base manuscript. In the correction of the first part, since no sole manuscript could be the basis of critical correction, five highly original and ancient manuscripts (Nafiz Pasha, Qastamuni, Kiliç Ali Pasha, Hazrat Khalid, and the Konya Museum) were used as "base manuscripts". In correcting the second part of the book, the manuscript “Ayasofya" has been considered as the base and Berlin 581 and Shahid Ali Pasha manuscripts as the variant manuscripts. The corrector acknowledges that in the correction, the criterion of "the most frequent" has been considered, and a manuscript has been used as the base manuscript, which is given "overlapping" priority; even if in some cases there is omitting or misreading by the scribe. Accordingly, there are defects in the manuscript considered as the base plus misreading and inaccurate reporting by the corrector which have intensified the shortcomings. One of the biggest problems in correcting Tazkirat al-Awliya is that there exist two separate writings; the first one was written by Attar describing the lives of 72 great figures of Sufism and mysticism. The ancient handwritten manuscripts of Tazkirat al-Awliya include the same 72 chapters. In the other written version, chapters have been added with the title “Remembering the late Sufi elders”, which contain the states and sayings of 25 mystics of the fourth and fifth centuries. Some scholars do not consider Attar as the author of the second version, and believe that this part was added to the memoir after the tenth century; others believe that Attar came to this conclusion after a while that there were other figures missing in the book. So, he wrote about their manners afterwards. This has led to the existence of different versions of Tazkirat al-Awliya with different inscriptions; which makes the correction incoherent. Deploying a descriptive-analytical method, the present library-based study aims to provide suggestions on how some certain words and phrases of this correction could be recorded. In view of that, Shafiee-Kadkani’s correction was compared with Nicholson's and other existing editions and the texts’ ambiguities were juxtaposed with old and authentic manuscripts of Tazkerat al-Awliya, which had been used in Shafiee-Kadkani’s correction. Then, suggestions with regard to recording of some words and phrases of Tazkirat al-Awliya and their meanings were offered via providing exemplary evidence from Persian literary texts. It seems that the following cases are among the most important issues that have caused problems in accurate recording and reporting of the text of Tazkirat al-Awliya: Lack of fidelity to the base manuscripts and, consequently, omitting and adding letters and words to convey the desired meaning of the text; Carelessness of the scribes in writing the manuscripts as well as their poor literacy; Inattention to adjusting parts of Tazkirat al-Awliya to other mystical texts; Lack of attention to the corrections made to the manuscripts by the scribe or someone else; Ignoring the variant manuscripts that could occasionally be found in the margins of the manuscripts; Editors' lack of accuracy and care in recording of the words’ spelling and the general meaning of phrases; Orthographic similarity of some Persian letters of alphabet as well as their form of writing by the scribes; Passage of time and the damages done to the manuscripts. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Attar Neyshabouri, Tazkirat al-Awliya, correction of Tazkirat al-Awliya | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌عربی، محیی‌الدین. (بی‌تا). الفتوحات المکیه. بیروت: دارالصادر. استعلامی، محمد. (1391). مصحح. تذکرة‌الاولیاء. تألیف فریدالدین عطار نیشابوری. تهران: زوار. اصطلاحات صوفیان (متن کامل رسالۀ مرآت عشاق). (1388). مؤلف نامعلوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. الانصاری، زکریا بن محمد. (1428). نتائج الأفکار القدسیه فی بیان معانی شرح الرساله القشیریه. محقق: عبدالوارث محمد علی. بیروت: دار الکتب العلمیه. جهانبخش، جویا. (1390). راهنمای تصحیح متون. بیروت: میراث مکتوب. سمعانی، احمد. (1384). روح الارواح فی شرح اسماء الملک الفتاح. تصحیح: نجیب مایل هروی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1398). مصحح.تذکرة‌الاولیاء. تألیف فریدالدین عطار نیشابوری. تهران: سخن. صفا، ذبیح‌الله. (1378). تاریخ ادبیات در ایران. تهران: انتشارات فردوس. عثمان هجویری، ابوالحسن علی. (1390). کشف‌المحجوب. تصحیح: محمود عابدی. تهران: سروش. عزالدین کاشانی، محمود بن علی. (بی‌تا). مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه. تهران: هما. عطار نیشابوری، فریدالدین. (1388). الهی‌نامه. تصحیح: محمدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران: سخن. ـــــــــــــــــــــــــ . (ف 618 ق). تذکرة‌الاولیاء. ترکیه: نسخۀ خطی نافذپاشا، شمارۀ 1110. [نسخۀ خطی] تألیف 618 ق. تاریخ کتابت: 700 ق. ـــــــــــــــــــــــــــ . (ف 618 ق). تذکرة‌الاولیاء. ترکیه: نسخۀ خطی حضرت خالد. شمارۀ 267. [نسخۀ خطی] تألیف 618 ق. تاریخ کتابت: حدوداً 700 ق. ــــــــــــــــــــــــــ . (ف 618 ق). تذکرة‌الاولیاء. ترکیه: نسخۀ خطی قلیچ‌علی‌پاشا. شمارۀ 198. [نسخۀ خطی] تألیف 618 ق. تاریخ کتابت: 710 ق. ـــــــــــــــــــــــــ . (ف 618 ق). تذکرة‌الاولیاء. ترکیه: نسخۀ خطی ایاصوفیا. شمارۀ 3136. [نسخۀ خطی] تألیف 618 ق. تاریخ کتابت: بی‌تا. قزوینی، میرزا محمدخان. (1345). مصحح. تذکرة‌الاولیاء. تألیف فریدالدین عطار نیشابوری. تهران: انتشارات مرکزی. قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم. (1374). الرساله القشیریه. محقق: عبدالحلیم محمود، و محمود بن شریف. قم: انتشارات بیدار. قشیری، ابوالقاسم عبدالکریم. (1361). ترجمۀ رسالۀ قشیریه. تصحیح: بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. مستملی بخاری. (1363). شرح التعرّف لمذهب التصوّف. تصحیح: محمد روشن. تهران: اساطیر. منصوری، مجید (1389). «دربارۀ دو تصحیف درتذکرة‌الاولیاء». ادب‌پژوهی. شمارۀ 12. صص86-102. نیکلسون، رنولد الن. (1322ق). مصحح. تذکرة‌الاولیاء. (جلد 1). تألیف فریدالدین عطار نیشابوری. لیدن: بریل. نیکلسون، رنولد الن. (1325ق). مصحح. تذکرة‌الاولیاء. (جلد 2). تألیف فریدالدین عطار نیشابوری. لیدن: بریل.
References
Al-Ansari, Z. M. (2007).] Natayej ol afkar ol qodsiyya fi bayan el ma'ani sharhe resalate Qosheyrirra [(A. Muhammad Ali, Ed.). Dar Al-Kotob Al-Elmiyya. Attar Neyshabouri, F. (1221). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints]. [Nafez Pasha Manuscript, No. 1110]. (Original work published 1300 AH). Attar Neyshabouri, F. (1221). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints]. [Hazret Khalid Manuscript, No. 267]. (Original work published ca. 1300 AH). Attar Neyshabouri, F. (1221). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints]. [Kilic Ali Pasha Manuscript, No. 198]. (Original work published 1310 AH). Attar Neyshabouri, F. (1221). Tazkerat ol-Awliya [Biographies of the saints]. [Ayasofya Manuscript, No. 3136]. Attar Neyshabouri, F. (2009). Ilahi nameh [Book of God] (M. R. Shafiee Kadkani, Ed.). Sokhan. Este’lami, M. (Ed.) (2012). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints]. Zavvar. Estelahate Soufiyan [Sufis’ terminology]. (2009). Elmi va Farhangi. Ezz o-Ddin Kashani, M. A. (n.d.).] Mesbah-ol hedayat va meftah-ol kefayat[. Homa. Ibn Arabi, M. (n.d.) Alfutouhat ol Makkiyye [Meccan revelations]. Dar ol Sader. Jahanbakhsh, J. (2011). Rahnemaye tashihe motun [Guidelines for correcting texts]. Mirase Maktub. Mansoori, M. (2010). On two perversions in Tazkerat-ol awliya. Journal of Persian Language and Literature (Adab Pazhouhi), 4 (12), 102-86. Mostamli Bokhari, Kh. A. (1984). ]Sharhe atta’arrof le mazhab attasavvof [(M. Roshan, Ed.). Asatir. Nicholson, R. A. (Ed.) (1905). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints]. Braille. Nicholson, R. A. (Ed.) (1907). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints] (Vol. 2). Braille. Qazvini, M. M. (Ed.) (1965). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints]. Markazi. Qushayri, A. A. (1982). Tarjomeye risala Qusheyriyya [Translation of the treatise of al-Qusheyriyya](B. Forouzanfar, Ed.). Elmi va Farhangi. Qushayri, A. A. (1995). Al-risala al-Qushayriyya [The treatise of al-Qusheyriyya](A. Mahmoud & M. Sharif, Eds.). Bidar. Safa, Z. (1999). Tarikhe adabiyyat dar Iran [History of literature in Iran]. Ferdows. Sam'ani, A. (2005). ]Raoholarvahfi sharheasmaelmalekefatah[(N. Mayel Heravi, Ed.). Elmi va Farhangi. Shafiee Kadkani, M. R. (Ed.). (2019). Tazkerat ol-awliya [Biographies of the saints]. Sokhan. Uthman Hujwiri, A. A. (2011). Kashf ol mahjub [Revelation of the veiled] (M. Abedi, Ed.). Soroush. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 451 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 270 |
||