پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 932 |
| تعداد مقالات | 7,653 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,495,767 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,886,797 |
مطالعه تطبیقی تزیینات چوبی وابسته به معماری خانه‌های تاریخی روستای کُپ شهرستان نور با بناهای دوره قاجاریه و صفویه | ||
| جلوه هنر | ||
| مقاله 9، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 25، بهمن 1398، صفحه 95-106 اصل مقاله (869.48 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2019.24634.1394 | ||
| نویسندگان | ||
| جمال‌الدین مهدی‌نژاد،1؛ علی شرقی2؛ فائزه اسدپور* 3 | ||
| 1دانشیار گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. | ||
| 3دانشجوی دکتری معماری، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران، نویسنده مسئول. | ||
| چکیده | ||
| استفاده از چوب در طول تاریخ نقش به‌سزایی در بخش سازه و تزیینات بناهای دوره صفوی و قاجاری داشته است که در شکل‌گیری معماری بناهای تاریخی روستای ییلاقی کپ از جمله خانه منصوری و مقصودی نیز، ساخت آثار چوبی زیبا و پرکار، همراه با تکنیک‌های متنوع تزیینی در سقف، تیر و ستون‌ها، در و پنجره و نرده‌های چوبی و نقوش به کار رفته در آن‌ها مشاهده شده است؛ لذا این پرسش‌ها مطرح است، تزیینات چوبی، طرح‌ها و نقاشی روی چوب در خانه‌های روستای کپ چیست؟ و مطابقت طرح و نقوش تزیینات چوبی در بناهای همان روستا با یک‌دیگر و با تزیینات وابسته به معماری بناهای دوره صفویه و قاجاریه چگونه است؟ این پژوهش، که از نوع تفسیری-تاریخی می‌باشد، با بررسی‌های میدانی و جمع‌آوری اطلاعات از تزیینات چوبی به کار رفته در خانه منصوری و مقصودی و مطابقت آن با تزیینات بناهای دوره قاجار و صفوی بخش‌های مرکزی و شمالی ایران این نتیجه حاصل شد: تزیینات به کار رفته در دو بنای مورد مطالعه، توسط معماران، نجاران و سازندگان، ابداع نشده است؛ بلکه از طریق تصاویر دیده شده از بناهای دوره صفوی و قاجاری و دید و بازدید‌های صورت گرفته از آن‌ها در حین سفر، از سبک تزییناتی آن‌ها الگوبرداری شده و مجددا، در دو بنای مورد مطالعه بازنمایی شده است. لذا، از آن‌جایی‌که، تلفیق این نوع از سبک هنری و تزیینی با معماری، دارای یک تداوم و پایداری از دوره صفوی تا قاجاری بوده است، توانسته یک پل ارتباطی قوی، بین هنر و معماریِ گذشته حال و آینده، برقرار سازد و بر ارزش و اهمیت تاریخی دو بنای مورد مطالعه این پژوهش بیافزاید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تزیینات چوبی؛ روستای کُپ؛ دوره قاجاریه؛ دوره صفویه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Study of Wooden Decorations of the Architectural Styles of the Historical Houses in the Kop Village of Noor City with the Buildings of the Qajar and Safavid Period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| J. Mahdi Nejad1؛ A. Sharghi2؛ F. Asadpour3 | ||
| 1Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Engineering, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran. Iran. | ||
| 2Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Engineering, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran | ||
| 3Ph.D. Student of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Engineering, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran. (Corresponding Author) | ||
| چکیده [English] | ||
| Prior to iron, wood has been one of the most utilized materials in traditional Iranian architecture. Wood has always played a significant role in the structures and decorations of buildings in the Safavid and Qajar period. Wood has been used in many ways in accordance with the ecological, cultural, economic, political and climatic conditions of the area in which it is located. This material has been very influential in the formation of the monuments of the village of Kop (located 45 km from the county of Noor) thanks to its massive forests. Using a variety of decorative techniques, the beautiful and prolific wooden works of art are used on the ceiling, beams and columns, doors and windows, wooden fences and motifs. We can see some of these decorations at Mansouri and Maghsoudi houses. However, the cultural heritage officials have neglected to support such buildings, despite being aware of the existence and valuable potential of the monuments of this village with a period of more than one and a half years old. Natural factors, the passage of time, and the change in the lifestyle of the owners, have also affected the structure of old houses and led to the destruction of old houses and the construction of new ones. The appearance of new houses is not in line with the appearance and architecture of the village, and it lacks any artistic taste and specific environmental, regional and organic features. The construction of new houses has brought about the destruction of these valuable buildings. Therefore, in order to inform art lovers, researchers and high-rank officials of the existence of such a village in the region and its preservation and the necessity of carrying out more extensive studies and research on these monuments, it is necessary to carry out this research. So, we have to ask the following questions: 1. What are the wooden decorations, designs and paintings on the wood in the houses of the village of Kop? Do these decorations fit in different buildings in the same village or with decorations of Safavid and Qajar era buildings in central and northern parts of Iran? What are the similarities? This is an analytical-historical research. Considering the importance of the topic, the method of data collection is based on field and library studies. Therefore, by conducting field studies, the authors sought to collect raw data and standard documentation including: visual, written, audio and oral history of the two historic houses studied and the historical monuments of the Qajar and Safavid periods of central and northern parts of Iran (provinces: Mazandaran, Gorgan, East Azarbaijan, Tehran and Isfahan). The studied monuments include Moezzadin Mosque, Aqajan Nasab Qajari House, Haj Mehdi Sultan's House, Sardar Jalili House, Afghannejad House, Ameri Mansion, Saheb-Qaraniyeh Palace. The results of the survey of these buildings have shown that there are similarities and conformances in wooden decorations, designs and geometric patterns used in the structural and non-structural parts of the interior and exterior spaces of the two buildings and mentioned structures. These similarities include the pattern of roof beam framing and the planks between it, the designs drawn on them, Lionhead sculpture under the ceiling especially in the four corners below the ceiling in the middle rooms and Shahneshins of the second floors, the designs on the windows and doors, as well as the Orosis used in the Shahneshins and other interior spaces of the building. In outer spaces, this correspondence was found in the way of roof beam framing and the planks between them, the designs and motifs used in the ending parts of the wooden beams below the roof of the gable all around the building, and under the ceiling of the terraces of the second floors. In addition, the design of the capitals on the porch and the wooden fences used in the terraces of the two buildings also corresponded exactly. The architects, carpenters and builders of the two monuments in question did not invent the similarity and conformity of the aforementioned decorations, but they have copied the style of the decorations of the building of the Safavid and Qajar periods on their journeys, and represented them in the two monuments. Therefore, since the combination of this type of artistic and decorative style with architecture has had a continuity and stability from the Safavid to Qajar period, it has been able to establish a strong bridge between art and architecture of the present and future, add the value and historical significance to the two studied modules of this research. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Wooden Decorations, Kop Village, Qajar Period, Safavid Period | ||
| مراجع | ||
|
بیگ‌باباپور، یوسف و حصیری، افسانه(1388). چوب‌نگاره‌های دوره صفویه در چهل‌ستون مسجد ملارستم مراغه، پیام بهارستان، دوره 2، شماره 6، 397-402. پرنا، مهدی(1386). مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی: آسیب‌شناسی و فن‌شناسی بناهای سنتی، تهران: آزاده. پنجه‌باشی، الهه و فرهد، فرنیا(1397). مطالعه نقش‌مایه انسان در کاشی‌های مجموعه کاخ گلستان، جلوه هنر، دوره10، شماره 2، 7-16. چمن، حمیدرضا(1381). حفاظت و مرمت نقاشی رنگ و روغن بر روی چوب، پایان‌نامه کارشناسی مرمت آثار تاریخی، دانشکده مرمت، اصفهان: دانشگاه هنر. خیری، سیروس(1386). معماری و تزیینات ستاوندهای چوبی دوره صفویه در آذربایجان، جلد 2، تبریز: مهدآزادی. دبیرسیاقی، محمد(1382). سیر تاریخی بنای شهر قزوین و بناهای آن، قزوین: حدیث امروز. دیلم، ابراهیم و دیلم کتولی، هنگامه(1396). بررسی تزیینات چوبی خانه‌های تاریخی گرگان(با تاکید بر معماری دوره قاجار-مورد مطالعه مجموعه تاریخی امیر لطیفی و تقوی)، اولین همایش بین‌المللی عمران، معماری و شهر سبز پایدار، همدان، 1-10. دهخدا، علی‌اکبر(1377). لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران. رحیم‌زاده، معصومه(1382). سقاتالارهای مازندران، ساری: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مازندران. ساریخانی، مجید(1385). تکنیک‌های تزیینی و شیوه ساخت مصنوعات چوبی ایران در دوران اسلامی، وقف میراث جاویدان، شماره 55، 41-46. سلیمانی، پروین؛ فرهمند بروجنی، حمید و اکبری فرد، مریم(1390). مقایسه ساختار و تزیینات چوبی مسجد جامع ابیانه با مساجد چوبی آذربایجان شرقی، مطالعات هنر اسلامی، دوره 7، شماره 14، 25-40. شیخی، علیرضا و تندی، احمد(1394). تاریخ‌یابی در مسجد بالاسر آستان قدس رضوی بر اساس مطالعه تطبیقی ویژگی‌های کتیبه، نقش و ساخت آن با آثار شاخص چوبی و کاشی تزیینات معماری خراسان، خراسان بزرگ، سال 18، شماره 18، 81-92. شریفی مهرجردی، علی‌اکبر؛ خزایی، محمد و افهمی، رضا(1392). نقاشی‌ها و تزیینات دیواری خانه ملک‌التجار یزد، مطالعات هنر اسلامی، شماره 19، 7-24. عطارزاده، عبدالکریم(1374). آرایه‌های چوبی در معماری اسلامی ایران(دوره زندیه و قاجاریه)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس. علائی، نرگس و بهرام‌زاده، محمد(1392). تزیینات و الحاقات چوبی در خانه‌های قاجاری(نمونه مطالعاتی خانه امیرقاسمی در روستای اسک لاریجان)، همایش ملی باستان‌شناسی ایران، دستاوردها، فرصت‌ها، آسیب‌ها، بیرجند، 1-16. علی‌پور، نیلوفر(1390). مطالعه طرح ارسی کاخ‌های تهران، نگره، دوره 6، شماره 18، 5-21. غفاری‌هریس، رضا و فصیحی، رعنا(1396). نگرشِ تحلیلی بر تزیینات معماری ستون‌های چوبی مساجد مراغه، مطالعات باستان‌شناسی پارسه، سال اول، شماره 2، 115-129. کیانمهر، قباد؛ تقوی‌نژاد، بهاره و میر صالحیان، صدیقه(1394). گونه‌شناسی تزیینات قواره‌بری در فرم خورشیدی درها (مطالعه موردی: درهای بناهای سلطنتی دوره قاجار تهران)، نگره، دوره 10، شماره 34، 85-101. کیانی، مریم و سلطان‌زاده، حسین(1392). بررسی تطبیقی نقوش شمسه در در تزیینات بناهای دوره قاجار(نمونه‌های موردی: حسینیه امینی‌ها(یا خانه امینی‌ها) و مسجد‌النبی در قزوین)، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار، مشهد، 1-8. مبینی، مهتاب و ایران‌پور، مرجان(1394). بررسی مفاهیم اعداد در تزیینات چوبی هندسی عصر صفویه اصفهان(با تکیه بر خانه اخوان حقیقی)، همایش ملی معماری و شهرسازی بومی ایران، یزد، 1-14. ملکی‌گلندوز، مصطفی و محمدی، میر روح‌الله(1391). بررسی ویژگی‌ها و زیبایی‌شناسی منبر مشکول، شاهکار هنرهای چوبی جهان اسلام، نگره، دوره 7، شماره 23، 4-16. محمدزاده، مهدی و توکلی، سعیده(1391). نماد‌های عرفانی در تزیینات چوبی مسجد ملارستم مراغه، کتاب ماه هنر، شماره 168، 52-57. محمدی‌حاجی‌آبادی، فائزه؛ حبیب‌الله، آیت‌اللهی و فهیمی‌فر، علی‌اصغر(1392). بررسی تطبیقی هنرهای تزیینی داخل کاخ صاحبقرانیه و بناهای روسیه قرن 18 و 19 میلادی، هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، دوره 18، شماره 1، 45-56. مدهوشیان‌نژاد، محمد و شیشوانی، هاله(1396). مطالعه ستون و سرستون‌های مقرنس‌کاری چوبی مسجد ملامعزالدین مراغه، پژوهش هنر، دوره7، شماره 14، 19-33. URLs:
URL1. ttps://www.google.com/maps(1397/4/6).
URL2. http://kashancht.ir/(1397/4/6). آرشیو میراث فرهنگی، صنایع دستی، گردشگری شهرستان کاشان
URL3.http://mazandchto.ir(1397/4/6). آرشیو میراث فرهنگی، صنایع دستی، گردشگری استان مازندران
Refrences
Attarzadeh, A. (1995). Wooden Arches in Islamic Architecture of Iran (Zandieh and Qajar Period). Tehran: Tarbiat Modares University (Text in Persian).
Ala'i, N. & Bahramzadeh, M. (2013). Wooden Decorations and Extensions in Qajar Houses (Sample of Study of Amir-Ghasemi's House in Ask Village of Larijan), Iranian National Archaeological Conference, Achievements, Opportunities, Harm, Birjand, Iran, 1-16 (Text in Persian).
Alipour, N. (2011). The Study of Orosies of Tehran Qajar Houses, Negareh, 6(18), 5-21 (Text in Persian).
Beigbabapour, Y. & Hassiry, A., (2009). Safavid Wooden Decorations in the Chehelsotoon of the Marrageh Mollarostam Mosque, Payam-e-Baharestan, 2(6), 402-397 (Text in Persian).
Chaman, H. R., (2002). Protection and Restoration of Oil Paintings on Wood, Isfahan: Isfahan University of Art (Text in Persian).
Dabir Siaqi, M., (2003). Historical Course of the City of Qazvin and its Buildings, Qazvin: Hadith-e Emruz (Text in Persian).
Deilam, E. & Deilam Katuli, H., (2017). Study of Wooden Decorations of Historic Houses of Gorgan with an Emphasis on Qajar Period Architecture (Case Study: Amir Latifi and Taghavi Historical Complex), The First International Conference on Civil Engineering, Architecture and Sustainable Green Cities, Hamedan, Iran, 1-10 (Text in Persian).
Dehkhoda, A A., (1998). Dictionary, Tehran: University of Tehran (Text in Persian).
Ghaffari Haris, R. & Fasihi, R. (2018). Analytical Review on Architecture Decorations of the Wooden Pillars in the Maragheh Mosques, Parseh Journal of Archaeological Studies, 1(2), 115-129 (Text in Persian).
Kheiri, S., (2007). The Architecture and Decorations of Wooden Pillars of Safavids Period in Azerbaijan, (Vol. 2), Tabriz: Mahdazadi (Text in Persian).
Kiyanmehr, Q., Taghavinejad, B., Mirsalehian, S. (2015). The Typology of Qavarehbori Decorations in the Solar Structures of Doors (A Case study of the Doors Qajar Royal Buildings of Tehran), Negareh Journal, 10(34), 78-91. doi: 10.22070/negareh.2015.213 (Text in Persian).
Kiyani, M. & Soltanzadeh, H., (2013). A Comparative Study of Shams' Designs in the Decorations of the Buildings of the Qajar Period (Case Study: Hosseinyeh Aminiyah (Or the House of the Aminiha) and the Masjid Al-Nabi In Qazvin), National Conference on Architecture, Urbanism and Sustainable Development, Focusing on Native Architecture to Sustainable City, Mashhad, Iran, 1-8 (Text in Persian).
Rahimzadeh, M., (2003). SaghaTalarha-Ye-Mazandaran, Sari: Directorate General of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts of Mazandaran Province (Text in Persian).
Gholandoz, M., Mohammadi, M. (2012). The Research of the Features & Esthetic of Mshkol Pulpit, the Masterpieces of Wood working in Islamic World, Negareh Journal, 7(23), 5-16 (Text in Persian).
Mobini, M. & Iranpour, M., (2015). Investigating Numerical Concepts in Geometric Wooden Ornaments of the Safavid Age of Esfahan (Focusing on Akhavan Haghighati House), National Symposium on Iranian Local Architecture and Urban Planning, Yazd, Iran, 1-14 (Text in Persian).
Mohammadzadeh, M. & Tavakoli, S., (2012). Mystical symbols in the wooden decorations of the mosque of Molarostam of Maragheh, Ketabe Mahe Honar, 168, 52-57 (Text in Persian).
Mohammadi Haji Abad, F., Ayatollahi, H., Fahimi far, A. (2013). The comparative analysis interior decorative arts of Sahebgharanieh palace & Russian 18 & 19 century building’s, Honar-Ha-Ye-Ziba: Honar-Ha-Ye-Tajassomi, 18(1), 1-13. doi: 10.22059/jfava.2013.36270 (Text in Persian).
Madhushian Nejad, M. & Shishvani, H., (2017). Study of Wooden Column Mogharnas in the Mosque of Mullah Moazaldin Maragheh, Pazhuhesh-e Honar, Vol. 7, (14), 33-1 (Text in Persian).
Parna, M., (2007). Restoration and Revitalization of Historical Buildings and Structures: Pathology and Techniques of Traditional Buildings, Tehran: Azadeh (Text in Persian).
Panjehbashi, E., Farhad, F. (2018). The Study of Human Motifs in Golestan Palace (Kakheh Golestan) Complex’s Tiles, Glory of Art (Jelve-y Honar) Alzahra Scientific Quarterly Journal, 10(2), 7-16. doi: 10.22051/jjh.2017.11958.1167 (Text in Persian).
Sarikhani, M., (2006). Decorative Techniques and Methods of Making Wooden Artifacts of Iran During the Islamic Era, Waqfe Mirase Javidan, (55), 41-46 (Text in Persian).
Soleimani, P.; Farahmand Boroujeni, H. & Akbari Fard, M., (2011). Comparison of the Structure a
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,403 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 830 |
||