پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 960 |
| تعداد مقالات | 7,934 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,424,750 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,542,837 |
صنایع دستی تجلی یافته در مسجد-مدرسه چهارباغ اصفهان | ||
| جلوه هنر | ||
| مقاله 1، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 22، خرداد 1398، صفحه 7-26 اصل مقاله (1.63 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/jjh.2018.13065.1200 | ||
| نویسندگان | ||
| محی الدین آقاداودی* 1؛ مهدی دوازده امامی2؛ بهاره تقوی نژاد3 | ||
| 1دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی دانشگاه شاهد تهران، تهران، ایران، نویسنده مسئول | ||
| 2دکترای پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 3استادیار گروه صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مسجد- مدرسه چهارباغ اصفهان به‌عنوان گنجینه‌ای از هنر و معماری اواخر عهد صفویه دارای اهمیت بسیاری است. این هنرها در جایگاه صنایع دستی اصیل ایرانی از ظرفیت پژوهشی مناسبی برخوردار هستند. پژوهش پیش رو تلاش دارد ضمن تبیین اهمیت جایگاه هنرهای مذکور در این بنا، آن‌ها را از حیث ساختار و محتوا موردمطالعه قرار‌دهد. تا زمینه‌ساز پاسخ به مهم‌ترین پرسش این پژوهش باشد که: صنایع دستی در مسجد-مدرسه چهارباغ دارای چه گونه‌هایی هستند؟ و مهم‌ترین ویژگی‌های به‌کاررفته در آن‌ها چیست؟ در پژوهش حاضر که از لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی است؛ تعیین جامعه‌آماری با توجه به تعدد نمونه‌ها و فضای اندک مقاله، به‌صورت هدفمند انجام‌گرفته است. لازم به ذکر است اطلاعات به شیوه میدانی و کتابخانه‌ای جمع‌آوری‌شده‌اند؛ و یافته‌ها به‌صورت کیفی مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته‌اند، مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که صنایع دستی این بنا از جهت تکنیک شامل، ناب‌ترین هنرهای منقوش و مکتوب حوزه کاشیکاری، حجاری، فلزکاری، گچ‌بری و هنرهای چوبی است که دربردارنده نقوش هندسی، نقوش گیاهی و خوشنویسی هستند. در کنار این هنرهای منقوش، این بنا مزین به کتیبه‌هایی است که بر بستر فلز، چوب، سنگ و حتی دست بافته زیلو اجراشده‌اند، این کتیبه‌ها مجموعه‌ای از آثار خطاطان معروف عهد صفوی همچون محمد صالح و عبدالرحیم جزایری بوده و دربردارنده مهم‌ترین خطوط ایرانی-اسلامی‌اند، در بعد مضامین نیز موضوعاتی همچون: آیات قرآن، احادیث، مدح ائمه اطهار و به‌خصوص حضرت علی (ع) و تمجید از حامی بنا مشاهده می‌شود. در نهایت، مقایسه اطلاعات نشان می‌دهد که ساختار و محتوای صنایع دستی به‌کاررفته با محل قرارگیری و کاربری هر بخش و درمجموع با کاربری اصلی بنا در هماهنگی کامل است. تقسیمات چهارگانه و کهن‌الگوی چلیپایی و همچنین تقارن‌های گوناگون، نحوه اجرای صنایع دستی در مقیاس خرد و کلان جایگاه ویژه در این بنا دارند. همچنین متناسب با کاربری علمی بنا و نظم حاکم بر علوم اسلامی، از گره‌ها و نقوش نظام‌مند هندسی استفاده شده است. به‌علاوه، تناسب معنادار پیام‌ها و مضامین هنرهای مکتوب با کاربری علمی-مذهبی قابل‌تأمل است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معماری عصر صفویه؛ صنایع دستی؛ مسجد-مدرسه چهارباغ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| study about Handycraft arts manifested in Chahar Bagh mosque-school | ||
| نویسندگان [English] | ||
| M. Aghadavoudi1؛ M. Davazdah Emami2؛ B. Taghavinejad3 | ||
| 1PhD Student of Comparative & Analytical History of Islamic Art, Shahed University, Tehran, Iran (Corresponding Author). | ||
| 2PhD of Art Research, Isfahan University of Art, Isfahan, Iran. | ||
| 3Assistant Prof. of Handicrafts, Isfahan University of Art, Iran. b.taghavinejad@aui.ac.ir | ||
| چکیده [English] | ||
| Chahar Bagh mosque-school is of significant importance in the art and architecture of the Safavid era because of its superb ornamentations and inscriptions. The present study attempts to examine the existing Handycraft arts and their position using a typological perspective. The mentioned procedures help to answer the two underlying questions of this paper which are: 1) what role do the Handycraft arts play? And 2) In what types can we categorize them? This developmental study is descriptive-analytical and data was collected through field and desk study. Through detailed qualitative and quantitative analysis of the data, it was realized that in addition to outstanding architectural structure, the monument also includes several types of arts that are related to architecture of which Handycraft arts is but one. In the performance technique dimension, they include tiling, stone engraving, fantastic metal working and scolding and in the typology of design we can see the most eminent examples of geometric patterns, plant designs and calligraphy. Alongside these ornamentations, the building is adorned with various inscriptions on metal, wood, stone and even Hand-woven carpet. These inscriptions were written by famous calligraphers of the Safavid era among whom are such masters as Mohammad Saleh and Abdolrahim Jazayeri who wrote in Kufi (Banai and moalaghi), Nastaliq and Tholth. As far as content is concerned, the inscriptions include subjects like Quran verses, Hadiths, praising the Imams, specially Imam Ali (peace be upon him) and praising the supporters of the monument. Considering all the afore mentioned factors, the Chahar Bagh mosque-school can be considered as a treasury of handy crafts in terms of content and physical structure. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Safavid era architecture, Handycraft arts, Chahar Bagh mosque-school | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم، ترجمه حسین انصاریان، قم: محمدامین. آل‌هاشم، مهرناز سادات و امیراینانلو، معصومه(1395). بررسی عوامل بازدارنده رشد کارآفرینی در هنرهای صناعی، جلوه هنر، دوره 8، شماره 16، 19-27. احتشامی هونه‌گانی، خسرو(1390). مجری معانی: تعریف نگاری واژه های هنری و صناعتی در متون و ادبیات عصر صفوی، تهران: سوره مهر. ایمانیه، مجتبی(1355). تاریخ فرهنگ اصفهان : مراکز تعلیم (از صدر اسلام تا کنون). اصفهان: دانشگاه اصفهان. بلر، شیلا و بلوم، جاناتان(1381). هنر و معماری اسلامی ایران، ترجمه اردشیر اشراقی، تهران: سروش. بمانیان، محمدرضا؛ مؤمنی، کورش و سلطان‌زاده، حسین(1390). بررسی تطبیقی نقوش کاشیکاری دو مسجد- مدرسه چهارباغ و سید اصفهان، مطالعات تطبیقی هنر دانشگاه هنر اصفهان، سال اول، شماره2، 1-16. بینای مطلق، محمود(1385). نظم و راز، به‌کوشش حسن آذرکار، تهران: هرمس. پوپ، آرتور اپهام و آکرمن، فیلیس(1387). سیری در هنر ایران(از دوران پیش از تاریخ تا امروز)، ترجمه نجف دریابندری و دیگران، تهران: علمی و فرهنگی. تام سن، منصور(1386). کارگاه طراحی نقوش سنتی1، تهران: چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. جابریانصاری، حسن(1378). تاریخ اصفهان، اصفهان: مشعل. جعفریان، رسول(1385). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی، قم: انصاریان. حاجی قاسمی، کامبیز(1379). گنجنامه (فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران) ج5 (مدارس)، تهران: دانشگاه شهید بهشتی- سازمان میراث فرهنگی. خانی، سمیه؛ صالحی کاخکی، احمد و تقوی نژاد، بهاره(1391). بررسی تطبیقی معماری و تزیینات مدرسه غیاثیه خرگرد و مدرسه چهارباغ اصفهان، مطالعات تطبیقی هنر، سال دوم، شماره 4، 37-51. دادور، ابوالقاسم؛ قریب‌پور، نازنین و عرب‌نیا، فریبا(1394). جستاری در سنت و مدرنیسم و تأثیر آن بر صنایع‌دستی، تهران: دانشگاه الزهرا. رفیعی مهرآبادی، ابوالقاسم(1352). آثار ملی اصفهان، تهران: انجمن آثار ملی. ریاحی، محمدحسین(1385). ره‌آورد ایام(مجموعه مقالات اصفهان شناسی)، اصفهان: سازمان فرهنگی-تفریحی شهرداری. سیوری، راجر(1372). ایران عصر صفوی، ترجمه کامبیز عزیزی، تهران: مرکز. علیزاده، سیامک(1384). نقش هنر کاشیکاری در تجلی معماری دوره صفویه، نگره، دوره اول، شماره 1، 15-24. فنایی، زهرا(1387). سیری در صنایع دستی ایران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی. کریچلو، کیت(1389). تحلیل مضامین جهانشناختی نقوش اسلامی، ترجمه سید حسن آذرکار، تهران: حکمت. کیانمهر، قباد و تقوی‌نژاد، بهاره(1390). مطالعه تطبیقی مضامین کتیبه‌های کاشیکاری مدرسه چهارباغ اصفهان و باورهای عصر صفویه، پژوهشهای تاریخی، دوره جدید، سال سوم، شماره 10، 133-157. ماهر النقش، محمود(1361). کاشیکاری ایران دوره اسلامی (دفتر معقلی)، تهران: موزه رضا عباسی. محراب بیگی، محمدعلی(1376). کاربرد صنایع‌دستی در معماری، هنر، دوره اول، شماره 32، 208-211. محمدزاده، مهدی و علیزاده، سمیه(1392). تجزیه و تحلیل تزیینات فلزی درب ورودی مدرسه چهارباغ اصفهان، پژوهش هنر، سال سوم. شماره 5، 49-39. موسوی فریدنی، محمدعلی(1378). اصفهان از نگاهی دیگر، اصفهان: نقش خورشید. نصر، سیدحسین(1359). علم و تمدن در اسلام، ترجمه احمد آرام، چ. دوم، تهران: خوارزمی. هنرفر، لطف‌الله(1350). گنجینه آثار تاریخی اصفهان، اصفهان: کتاب‌فروشی ثقفی. هوشیاری، محمدمهدی؛ پورنادری، حسین و فرشته نژاد، سید مرتضی(1392). گونه‌شناسی مسجد-مدرسه در معماری اسلامی ایران، مطالعات معماری ایران، سال دوم، شماره 3، 37-54. یاوری، حسین و حکاک باشی، سارا(1390). سیری در عناصر و تزیینات معماری ایران، تهران: توتیا. Refrences Alehashem, M. S, Enanloo, M. (2016). Study of Factors Inhibiting Growth of Entrepreneurship in Synthetic Arts. Jelveh-y Honar, 8(16), 19-28 (Text in Persian). Alizadeh, S. (2005). The Role of Art of Tilework in the Architecture of Safavid Era. Negareh, 1(1), 15-24 (Text in Persian). Bemanian, M.R. & Momeni, K & Soltanzadeh, H. (2011). Comparative Study of Tiling Patterns in two Isfahan’s Mosques-Schools: ‘Madrese Chaharbagh’ and ‘Masjed-Seyyed’. Scientific Journal of Motaleat-e Tatbighi-e Honar, 1(2), 1-16 (Text in Persian). Binaye Motlagh, M. (2006). Order & Secret. Hasan Azarkar (ed.). Tehran: Hermes (Text in Persian). Blair, Sh. & Bloom, J. (2002). The Art and Architecture of Islam 1250 - 1800. (Ardeshir Eshraghi, Trans). Tehran: Soroush (Text in Persian). Critchlow, K. (2010). Islamic Patterns: An Analytical and Cosmological Approach. (Seyyed Hasan Azarkar, Trans.). Tehran: Hekmat (Text in Persian). Dadvar, A., Gharibpour, N. & Arabnia, F. (2015). A Survey on Tradition & Modernism & Their Influence on Handicrafts (1st ed.). Tehran: Al-Zahra University (Text in Persian). Ehteshami Hoonegani, Kh. (2011). A Complete Guide to Arts & Crafts Terminology in the Literature of Safavid Era. Tehran: Soore Mehr (Text in Persian). Fanai, Z. (2008). A Survey of Persian Handicrafts. Tehran: Islamic Azad University (Text in Persian). Hajighasemi, K. (2001). Ganjnameh: Encyclopedia of Iranian Islamic architecture (Vol. 5: Schools). Tehran: Shahdi Beheshti University - Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Iran (Text in Persian). Honarfar, L. (1966). A Treasure of the Historical Monuments. Esfahan: Saghafi Bookstore (Text in Persian). Hooshyari, M. M., Pournaderi, H. & Fereshtehnejad, S. M. (2013). Typology of Islamic Mosque-School in Islamic Architecture of Iran. Journal of Iranian Architecture Studies, 3, 37-54 (Text in Persian). Imaniyeh, M. (1976). History of Esfahan Culture: Training Centers (Since the Early Days of Islam So Far). Esfahan: Esfahan University (Text in Persian). Jaberi Ansari, H. (1999). History of Esfahan. Esfahan: Mashaal (Text in Persian). Jafarian, R. (2006). The History of Shiism in Iran from the Beginning to the Establishment of the Safavid Rule. Qom: Ansarian (Text in Persian). Kianmehr, Gh., & Taghvanejad, B. (2011). The Comparative Study of Chaharbagh School of Esfahan Tile Inscriptions & the Beliefs in Safavid Era. Journal of Historical Researches, 10, 133-157 (Text in Persian). Khani, S., Salehi Kakhaki, A. & Taghavi Nejad, B. (2012). A Comparative Study of Architecture & Decoration of Chahar Bagh & Khargerd Schools. Scientific Journal of Motaleate-e Tatbighi-e Honar, 4, 37 - 51(Text in Persian). Maher Alnaghsh, M. (1982). Designing & Applying Motifs in Iranian Tileworks: The Islamic Period. Tehran: Reza Abbasi Museum (Text in Persian). Mehrab Beigi, M.A. (1997). Application of Handicrafts in Architecture. Honar, 32, 208-211 (Text in Persian). Mohammadzadeh, M. & Alizadeh, S. (2013). Analysis of Metal Decorations of the Entrance of Esfahan’s Chaharbagh School. Journal of Pazhouhesh-e Honar, 3(5), 39-49 (Text in Persian). Mousavi Faridney, M. A. (1999). Esfahan from another View. Esfahan: Naghsh-e Khorshid (Text in Persian). Nasr, H. (1980). Science and Civilization in Islam. (Ahmad Aram, Trans.). Tehran: Khaarazmi (Text in Persian). Pope, A.U. & Ackerman, Ph. (2008). A Survey of Persian Art (From Prehistoric Times to the Present). (Najaf Daryabandari et al., Trans.). Tehran: Elmi Farhangi (Text in Persian). Rafiee Mehrabadi, A. (1973). The National Monuments of Esfahan. Tehran: Society for the Appreciation of Cultural Works & Dignitaries (Text in Persian). Riyahi, M.H. (2006). Consequence of Days. (Collection of Articles on Esfahan). Esfahan: Esfahan Municipality's Recreation and Cultural Organization (Text in Persian). Savory, R. (1993). Safavid Iran. (Kambiz Azizi, Trans.). Tehran: Markaz (Text in Persian). The Holy Quran. (Hosein Ansarian, Trans.). Qom: Mohammad Amin (Text in Persian). Thomson, M. (2007). Workshop on Designing Traditional Motifs 1. Tehran: Iran Textbooks Publishing & Printing (Text in Persian). Yavari, H. & Hakkak Bashi, S. (2011). A Survey of Iranian Architectural Elements & Decorations. Tehran: Tootia (Text in Persian). URLs: URL 1. https// fa.wikipedia.org/
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 903 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 906 |
||