پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 954 |
| تعداد مقالات | 7,829 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,080,960 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,265,081 |
مراحل سه گانه تحول دولت در ایران دوره ناصرالدین شاه قاجار | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 1، دوره 27، شماره 35 - شماره پیاپی 125، آذر 1396، صفحه 9-34 اصل مقاله (465.94 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2017.15373.1368 | ||
| نویسنده | ||
| محمد امیر احمدزاده* | ||
| استادیار پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| دوره ناصرالدین شاه از منظر اندیشه و کنش سیاسی دربردارندة وضعیت گذار از سلطنت مطلقه به سبک جدید است. این دگرگونی در قالب ظهور سوژه های جدید و طرح گزارة دولت مدرن و جدایی دولت از دربار هویدا شد. مسئله نوشتار حاضر در قالب پرسش های زیرصورت‌بندی و طراحی می‌شود که گفتمان دولت مدرن در دوره ناصری چه بود؟ گزارههای این گفتمان به کدام امر ارجاع میدهد و چه سوژه هایی به بیان گزاره های آن پرداختند؟ استراتژیهای گفتمان چگونه شکل گرفت و چه کردارهایی زمینه تداوم گفتمان را شکل داد؟ مسلّم است که ناصرالدین شاه در 1276ه.ق در حکمی شش وزیر را به ریاست وزارتخانه ها منصوب کرد که در برابر شاه مسئول بودند. بیست و دو سال این وزارتخانهها در حال ادغام و تغییر بودند و قوانین جدیدی نوشته می‌شد تا اینکه شاه قاجار متأثر از سفرهای فرنگ در فرمانی به وزراء اعلام کرد در هر قسم از امور دولت از جزئی و کلّی مختار و مجازند و هرچه را وزراء صلاح بدانند شاه قاجار فرامین آنان را مردود نخواهد کرد. این تغییر سخن در باب حاکمیت و الگوی اداره امور به دربار محدود نماند بلکه از وظایف پادشاه در برابر مردم هم سخن گفته شد. هم‌زمان نیروهای اجتماعی از جمله متفکران جدید از قانون و ملت سخن گفتند و نقد را به دربار کشاندند. این رخداد به معنای نوعی گسست از وضع پیشین قابل تفسیر است، گسستی که در پی شکل گیری گروهی از متفکران جدید و البته با تغییر شیوه سخن‌گفتن آنان دربارة دربار رخ داد و نشانه های آن به دربار هم کشیده شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سبک جدید؛ عصر گذار؛ کارکرد دولت؛ ناصرالدین شاه قاجار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Three Stages of Transition of Government in Iran of Naser-al Din Shah Qajar’s Era | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Amir Ahmadzadeh | ||
| چکیده [English] | ||
| Naser-al Din Shah Qajar’s era, from the aspect of political thought and action, involves the position of transition from absolute monarchy to a new style. This transformation became apparent in the format of emerging new subjects and rendering of the modern state and its separation from the court. This paper is being structured and designed through the format of following questions: What was the discourse of the modern state in Naser-al Din Shah Qajar’s era? To which task, prepositions of this discourse are referred? Which subjects are clarified its prepositions? How did discourse’s strategies form? What acts set the stage for the continuity of the discourse? It is indisputable that in 1276 A.H/ 1859 A.D, Naser-al Din Shah by decree, appointed six ministers to the chief of ministries, who were in charge of Shah. For twenty-two years, these ministries had been merging and introducing amendments, until Qajar’s Shah influenced by his foreign travel, issued a decree to the ministers that since then, they are authorized to any state’s affairs such as partial or universal and he would not repudiate their expediency. This change in sovereignty and the pattern of the administration of the affairs, not restricted to the court but also the duties of the king upon the people, was declared. Simultaneously social forces including new thinkers talked about the law and the nation and criticized the court. This incident can be interpreted as a kind of collapse in previous condition, in which has been occurred in chase of forming a group of new thinkers, certainly by the change in their speech toward the court and its impacts spread to it as well. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| New Style, Transition Period, The function of Government, Naser-al Din Shah Qajar | ||
| مراجع | ||
|
ـ آدمیت، فریدون (1356). افکار اجتماعی و سیاسی و اقتصادی در آثار منتشرنشده دوران قاجار. تهران: آگاه. ـ ــــــــ (1351). اندیشه ترقی و حکومت قانون: عصر سپهسالار، تهران: خوارزمی. ـ ــــــــ (1362). امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی. ـ ــــــــ (1360). شورش بر امتیازنامه رژی، تهران: انتشارات پیام. ـ اشرف، احمد (1359). موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران: دوره قاجاریه، تهران: زمینه. ـ اصیل، حجت‌الله (1388). رسالههای میرزا ملکم خان ناظم‌الدوله. تهران: نشر نی. چاپ دوّم. ـ اعتضادالسلطنه، علیقلی میرزا (1370). اکسیرالتواریخ: تاریخ قاجاریه از آغاز تا 1259ه.ق، به اهتمام جمشید کیانفر. تهران: ویسمن. ـ اعتمادالسلطنه، محمدحسنخان (1367 الف). تاریخ منتظم ناصری. تصحیح محمداسماعیل رضوانی. تهران: دنیای کتاب. جلد سوّم. ـ ــــــــ (1367 ب). مرآةالبلدان. به تصحیح عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث. تهران: دانشگاه تهران. ـ ــــــــ (1357). خلسه مشهور به خوابنامه. به کوشش محمود کتیرائی. تهران: نشر توکا. ـ ــــــــ (1345). روزنامه خاطرات. مقدمه و فهارس ایرج افشار. تهران: امیرکبیر. ـ ــــــــ (1349). ص‍درال‍ت‍واریخ: ش‍رح حال ص‍درالاع‍ظم‌ه‍ای پ‍ادش‍اه‍ان قاجار، از حاج ابراهیم ک‍لان‍ت‍ر تا میرزا علی اص‍غ‍ر‌خ‍ان ام‍ی‍ن‌ال‍س‍ل‍طان، تهران: وحید. ـ اکبری، محمدعلی (1384). چالشهای مدرن در ایران عصر قاجار. تهران: انتشارات روزنامه ایران. چاپ اول. ـ امانت، عباس(1382). ق‍ب‍ل‍ه ع‍ال‍م: ناصرالدین شاه قاجار و پ‍ادش‍اهی ایران. ترجمه ح‍س‍ن ک‍ام‍ش‍اد. تهران: کارنامه. ـ براون، ادوارد (1337). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در مشروطیت. ترجمه محمد عباس. تهران: بینا. ـ بروگش، هینریش (1367). سفری به دربار سلطان صاحبقران. ترجمه حسین کردبچه. تهران: انتشارات اطلاعات. ـ تکمیل همایون، ناصر (1378). تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران(دارالخلافه ناصری). جلد دوّم. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. ـ توکلی طرقی، محمد (1382). تجدّد بومی و بازاندیشی تاریخ. تهران: نشر تاریخ ایران. چ اوّل. جهانگیرمیرزا (1327). تاریخ نو، به اهتمام عباس اقبال. تهران: کتابخانه علمی. ـ حاج میرزا آقاسی، عباس بن مسلم (1323ه.ق). رساله چهار فصل سلطانی یا شمیم فرخی. کتابخانه ملّی. نسخه چاپ سنگی. بینا. ـ دروویل، گاسپار (1387). سفرنامه دروویل. ترجمه جواد محیی. تهران: گوتنبرگ. ـ دماوندی، حاج محمدحسین نصرالله (1264ه.ق). تحفه الناصریه فی معرفه الالهیه، در؛ زرگرینژاد، غلامحسین(1386). سیاستنامههای قاجاری (رسائل سیاسی). ج 2. تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، صص 50- 7. ـ رحمانیان، داریوش(1388). تاریخ تفکر سیاسی در دوره قاجاریه. تهران: پیام نور. ـ زرگری نژاد، غلامحسین(1386). سیاستنامههای قاجاری (رسائل سیاسی). تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی. ـ سپهر کاشانی، میرزا محمدتقی (1377). ناسخ‌التواریخ (تاریخ قاجاریه). ج 2. به تصحیح جمشید کیانفر. تهران: اساطیر. ـ سریع‌القلم، محمود (1377). «مبانی عشیرهای فرهنگ سیاسی ایران». اطلاعات سیاسی- اقتصادی. سال سیزدهم. شماره 3 و 4. ـ سیف، احمد(1380). استبداد، مسئله مالکیت و انباشت سرمایه در ایران. تهران: رسانش. چاپ اوّل. ـ علمداری، کاظم (1380). چرا ایران عقب ماند و غرب پیش رفت؟ تهران: نشر توسعه. چاپ پنجم. ـ قدیمی قیداری، عباس (1393). تداوم و تحول تاریخنویسی در ایران عصر قاجار. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، چاپ اوّل. ـ قزوینی، محمدشفیع (1370). قانون قزوینی (انتقاد اوضاع اجتماعی ایران دوره ناصری). به کوشش ایرج افشار. تهران: طلایه. ـ کهن، گوئل(1360). تاریخ سانسور در مطبوعات ایران. ج اوّل. تهران: آگاه.. ـ کاتوزیان، محمدعلی همایون (خرداد و تیر 1376). «حکومت خودکامه: نظریهای تطبیقی درباره دولت، سیاست و جامعه ایرانی». ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی. شماره نهم و دهم. ـ محبوبی اردکانی، حسین (1354). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. ج 1و2. تهران: دانشگاه تهران، ـ مراغهای، زینالعابدین (1364). سیاحتنامه ابراهیمبیک. به کوشش ع. م. سپانلو. تهران: اسفار. ـ میرزاملکمخان (1327). مجموعه آثار. تدوین و تنظیم محمد محیط طباطبایی. تهران: کتابخانه دانش. ـ نائینی، میرزامحمد (1301ه.ق ). رساله وجوب سلطنت ناصرالدین شاه، در؛ زرگرینژاد، غلامحسین (1386). سیاستنامههای قاجاری (رسائل سیاسی). تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی. ج 2. صص406- 389. ـ ناطق، هما (بیتا). مصیبت وبا و بلای حکومت. تهران: گستره. ـ وطنخواه، مصطفی (1380). موانع تاریخی توسعه‌نیافتگی در ایران. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ـ هدایت، رضاقلیخان (1380). تاریخ روضةالصفای ناصری. تصحیح جمشید کیانفر. تهران: اساطیر. جلد 15. ـ روزنامه اختر، 1304ه.ق، سال 12، شماره 28 و 29 ـ روزنامه حبل‌المتین، 17 ربیع‌الاول 1325ه.ق، مقاله: ناخوشی ایران چیست؟ ـ روزنامه ملّت سنیه ایران، 14ربیع‌الاول 1283ه.ق ـ روزنامه وقایع اتفاقیه، 5 ربیع‌الثانی 1267ه.ق
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,876 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,232 |
||