عموماً زمخشری در تفسیر کشاف برای فهم معنای آیه از روایات نبوی استفاده می‌کند؛ یکی از این موارد، در زمینه علوم ادبی است که از میان رسته‌های مختلف این علم می‌توان به ساختارهای صرفی و نحوی اشاره داشت. در این راستا، مقالۀ حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و رویکرد انتقادی، به استخراج کاربست روایات پیامبر برای تحلیل ساختارهای صرفی و نحوی آیات قرآنی در تفسیر کشاف پرداخته و درنهایت با واکاوی و ارزیابی دیدگاه زمخشری در این خصوص، این نتیجه حاصل‌شده که از یک‌سو، روایات مورد استناد وی، به‌جز لای نافیه در ساختار نحوی، ضعیف بوده و از سوی دیگر، کاربست روایت نیز در تمامی موارد صحیح نیست.
1Assistant Professor, holy quran teaching and science University
2M.A in Quran and Hadith Sciences, Tarbiat Modares University.
چکیده [English]
Al-Zamakhshari generally uses the Prophet’s sayings in Al-Kashshaaf Commentary for understanding the meaning of the verse; One of such cases is regarding the literary sciences, which the Syntactical and Morphological Structures can be addressed from its various classes. In this regard, the present article utilizes a Descriptive – Analytical method and a Critical Approach in order to extract the application of the Prophet’s sayings for analyzing the Syntactical and Morphological Structures of the Quranic verses in Al-Kashshaaf Commentary. In the end, upon analysis and evaluation of the perspective of Al-Zamakhshari in this regard, it is concluded that on one hand the sayings cited by Al-Zamakhshari are weak except for the use of the negative Forming “No” (La) in the Syntactical Structure, and then on the other hand application of the sayings was not correct in all cases. . . . . . .. . . . . . . .. . . . .
کلیدواژه‌ها [English]
The Holy Quran, Jar Allah a, l-Zamakhshari, the Prophet’s Sayings, Al-Kashshaaf Commentary
مراجع
قرآن کریم. ترجمه محمّدمهدی فولادوند. (1415ق.). تحقیق هیئت علمی دار القرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی). چاپ اوّل. تهران: دار القرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی).
آبدانان مهدیزاده، محمود، صادق سیاحی و کیفیه اهوازیان، (1392ش)، «آسیب‌شناسی آرای نحوی زمخشری در کشاف با تکیه‌بر دیدگاههای مشاهیر نحو»، فصلنامهی لسان مبین، شمارۀ 14، صص 47-25.
آلوسی، محمود، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، محقق: عبدالباری، بیروت: دارالکتب العلمیّة.
ابوالسعود، محمد بن محمد، (بیتا)، تفسیر ابى السعود (ارشاد العقل السلیم الى مزایا القرآن الکریم)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن ابی حاتم، عبد الرحمن بن محمد، (1371ق)، الجرح والتعدیل، محقق: عبد الرحمن بن یحی المعلمی الیمانی، بیمک: دائرة المعارف العثمانیة.
ابوحیان، محمد بن یوسف، (1420ق)، البحر المحیط فى التفسیر، محقق: صدقى محمد جمیل، بیروت: دار الفکر.
ابوداود سجستانی، سلیمان بن الأشعث، (1430ق)، سُنَن، محقق: شعیب الأرناؤوط و آخرون، بیمک: دار الرسالة العالمیة.
ابنابىجامع، على بن حسین، (1413ق)، الوجیز فى تفسیر القرآن العزیز (عاملى)، قم: دار القرآن الکریم.
ابن حبان (= أبو حاتم تمیمی بستی سجستانی)، (1393ق). الثقات، محقق: محمد عبد المعید خان، بیمک: دائرة المعارف العثمانیة.
ابن حجاج نیشابوری، مسلم، (1427ق)، صحیح مسلم، محقق: نظر بن محمد الفاریابی أبو قتیبة، بیجا: دار طیبة.
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، (بیتا الف)،تهذیب التهذیب، بیمک: مؤسسة الرسالة.
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، (1421ق)، تقریب التهذیب، بیمک: دار العاصمة.
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، (بیتا ب)، فتح الباری شرح صحیح البخاری، محقق: محب الدین الخطیب، بیمک: دار الکتب السلفیة.
ابنحنبل، احمد بن محمد، (بیتا)، المسند، محقق: شعیب الأرناؤوط و آخرون، بیمک: مؤسسة الرسالة.
