پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 939 |
| تعداد مقالات | 7,734 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,721,628 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,063,865 |
منصب دبیری در دوره ساسانیان | ||
| تاریخ اسلام و ایران | ||
| مقاله 5، دوره 25، شماره 25، خرداد 1394، صفحه 193-218 اصل مقاله (656.12 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hii.2015.2038 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم مرادی1؛ محمدتقی ایمان پور2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشدتاریخ ایران باستان دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2دانشیار تاریخ ایران باستان دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| اردشیر بابکان در سال 224م با غلبه بر اردوان پنجم اشکانی توانست شاهنشاهی جدیدی را در تاریخ ایران پایه‌گذاری کند. سلسله ساسانیان به تدریج توانست پادشاهی عظیمی را تشکیل دهد که لازمه اداره چنین پادشاهی بزرگی داشتن نظام اداری توانمندومنسجم بود که در رأس آن صاحب منصبان مختلفی حضور داشتند. یکی از آن مناصب عنوان دبیری بودکه از جایگاه ممتازی در این دوره برخوردار بوده است. در رأس، این دبیران، ایران دبیربد حضور داشت که در ارتباط مستقیمی با شاهنشاه بود و در وقایع سیاسی روزگار نقش عمده‌ای ایفا می‌کرد و دیگر دبیران را تحت‌نظارت خود داشت. هرچند تاکنون در رابطه با مناصب مختلف دوره ساسانی بحث‌هایی انجام شده است اما تاکنون پژوهشی مستقل و جامع در رابطه با دبیران دوره ساسانی انجام نشده است، لذا در این پژوهش سعی شده ضمن ریشه‌شناسی واژه دبیر به منصب دبیری در دوره ساسانی با استفاده از روش تاریخی ـ توصیفی تحلیلی پرداخته شود و جایگاه وظایف و هم‌چنین نحوه انتخاب دبیران و طبقات گوناگون آن مورد بررسی قرار گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ساسانیان؛ منصب دبیری؛ ایران دبیربد؛ طبقات دبیران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Dabiri (secretary) position during the Sasanian | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Moradi1؛ Mohammadtaghi Imanpour2 | ||
| 1MA Student of History of Ancient Iran, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 2Associated Professor of History of Ancient Iran, Ferdowsi University of Mashhad | ||
| چکیده [English] | ||
| Ardashr Babkan after defeating Artaban the fifth, established new empire. Sasanian gradually form a great empire which for organization of such great empire it was necessary they have new and strong administration. One of those administrator which had high position was title of Dabiri (Secretary) and had important rule in the Royal court . At top this position was Dabir-Bod who directly was in contact with the King and supervises over other Dabirs and play crucial rule in administration system. Though some work has done about administration system of Sasanian, but no single research had been devoted specially to position of Dabiri in this period, thus in this paper it has been tried to examine the position of Dabiri during Sasanian based on old texts and using historical and analytical method of research. For this purpose the root of this word will be identified and then position of Dabiri and its duty in this period will be investigated. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sasanian, Dabiri Position, Iran Dabir-bod, Dabiran hierarchy | ||
| مراجع | ||
|
منابع - ابن‌بلخی (1363). فارسنامه. به‌اهتمام گای لترآنج و آلن نیکلون. تهران: دنیای کتاب. - ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق (1343). الفهرست. ترجمۀ رضا تجدد. تهران: کتابخانۀ ابن‌سینا. - پلوتارخ (1380). ایرانیان و یونانیان به‌روایت پلوتارخ. ترجمۀ احمد کسروی. تهران: جامی. - تفضلی، احمد (1376). تاریخ‌ادبیات ایران پیش‌از اسلام. به‌کوشش ژاله آموزگار. تهران: سخن. - --------- (1385). جامعۀ ساسانی: سپاهیان، کاتبان و دبیران، دهقانان. ترجمۀ شیرین مختارنیا و مهدی باقی. تهران: نشر نی. - تنکابنی، حمید (1384). «تطور تاریخی عناوین دبیر و دیوان». نشریۀ ادبیات و زبان‌ها، نامۀ فرهنگستان. س7. ش2/ 26. ص59-73. - جهشیاری، ابوعبدالله محمد بن عبدوس (1348). الوزراء و الکتّاب. ترجمۀ ابوالفضل طباطبایی. تهران: تابان. - حسن‌دوست، محمد (1383). فرهنگ ریشه‌شناسی زبان فارسی. ج1. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. - دریایی، تورج (1383). شاهنشاهی ساسانی. ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر. تهران: ققنوس. - دوستخواه، جلیل (1370). اوستا، کهن‌ترین سرودها و متن‌های ایرانی. ج2. تهران: مروارید. - دینوری، احمد بن داوود بن قتیبه (1346). اخبار الطوال. ترجمۀ صادق نشأت. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - سامی، علی (1344). تمدن ساسانی. ج2. شیراز: دانشگاه شیراز. - طبری، محمد بن جریر (1352). تاریخ الرسل و الملوک. ج2. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر. - عریان، سعید (1392). راهنمای کتیبه‌های ایرانی میانۀ پهلوی- پارتی. تهران: نشر علمی. - فره‌وشی، بهرام (1354). کارنامۀاردشیر بابکان. تهران: دانشگاه تهران. - کریستن‌سن، آرتور (1314). وضع ملت و دولت و دربار در دورۀ ساسانیان. ترجمۀ مجتبی مینوی. تهران: نشریات کمیسیون معارف. - ------------- (1385). ایران در زمان ساسانیان. ترجمۀ رشید یاسمی. تهران: سمیر. - لوکونین، و. گ. (1350). تمدن ایران ساسانی. ترجمۀ عنایت‌الله رضا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ----------- (1381). «نهادهای سیاسی، اجتماعی، اداری، مالیات‌ها و بازرگانی». تاریخ ایران کمبریج. ویرایش احسان یارشاطر. ترجمۀ حسن انوشه. ج3. بخش 2. تهران: امیرکبیر. انتشارات دانشگاه کمبریج. ج3. بخش2. گردآورنده: احسان یارشاطر. ترجمۀ حسن انوشه، تهران: امیرکبیر. - محمدی ملایری، محمد (1374). فرهنگ ایران پیش‌از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عرب. تهران: توس. - ---------------- (1382). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی. ج5. تهران: توس. - مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین (1344). مروج الذهب و معادن الجوهر. ج1. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - ----------------------- (1365). التنبه و الاشراف. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: علمی و فرهنگی. - مسکویۀ رازی، ابوعلی (1389). تجارب الامم. ترجمۀ ابوالقاسم امامی. ج1. تهران: سروش. - مکنزی، دیوید نیل (1388). فرهنگ کوچک زبان پهلوی. ترجمۀ مهشید میرفخرایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - موسوی، سید حسن (1382). فرهنگ و تمدن ساسانی. شیراز: آرمانگرا. - مینوی، مجتبی (1354). نامۀ تنسر. تهران: دانشگاه تهران. -نصرالله‌زاده، سیروس (1384). نامتبارشناسی ساسانیان از آغاز تا هرمز دوم. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکدۀ زبان و گوش. - نظامی، احمد بن عمر (1364). کلیات چهار‌مقاله. تهران: کتابفروشی اشراقی.
- Kent, Roland G. (1953). Old Persian: Grammar, Texts, Lexicon. American Oriental Society: New Heaven, Connecticut. - Mackenzie, D. N. and M. L. Chaumont (1989). “AMARGAR”. Encyclopaedia Iranica. Vol. I. F. Q. PP. 925-926. - Nyberg, Henrik.Samuel (2003). Manual of Pahlavi. Vol. II. Tehran: Asatir. - Soudavar, Abolala (2011). “Looking through the Two Eye of the World: A Reassessment of Sassanian Rock Reliefs”. Iranian Studies. Vol. I. First Article. - Tafazzoli, Ahmad (1993). “Dabir”. Encyclopaedia Iranica. Vol. VI, F.5. PP. 534-537. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,732 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,254 |
||