پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 25 |
| تعداد شماره‌ها | 941 |
| تعداد مقالات | 7,773 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,854,582 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 9,152,801 |
گونه شناسی شکلیِ کتیبه های کوفی در مساجد و مناره های شیوه رازی و آذری در استان اصفهان | ||
| تاریخ نگری و تاریخ نگاری | ||
| مقاله 1، دوره 28، شماره 22، اسفند 1397، صفحه 7-38 اصل مقاله (3.39 M) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22051/hph.2019.23122.1290 | ||
| نویسندگان | ||
| افروز رحیمی آریایی1؛ نیما ولی بیگ* 2؛ سید اصغر محمود آبادی3 | ||
| 1. دانشجوی دکترا، گروه معماری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران | ||
| 2استادیار، دانشکده مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، دانشگاه هنر اصفهان، ایران | ||
| 3استاد، دانشکده معماری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| خط به عنوان وسیلة ارتباطی با ایجاد امکان انتقال اندیشه ها به آیندگان و تأثیری که بر پیشبرد تمدن و فرهنگ بشری داشته، دارای اهمیت است. خط کوفی آغاز کتیبه نگاری در بناهای اسلامی بوده و با گذر زمان راه رشد را پیموده و گونه های جدیدی از آن ایجاد شدهاست. در باب هنر اسلامی پژوهش های بسیاری صورت گرفته اما به بررسی دقیق و گونه شناسی خطکوفی به صورت جامع کمتر توجه شدهاست. یافتههای محققان پیشین در این پژوهش تکمیل شده و زیرگونه هایی نیز شناسایی شده است. به اعتقاد نگارندگان بین شکل کتیبه کوفی و شناخت شیوة بنا(رازی و آذری) رابطه مستقیم وجود دارد. لذا هدف اصلی گونه شناسی کتیبههای کوفی در مساجد جامع و منارههای اصفهان منتسب به شیوههای رازی و آذری است. روش تحقیق توصیفی، تطبیقی و تحلیلی است و اطلاعات از طریق منابع کتابخانهای و میدانی بهدست آمدهاست. براساس یافته ها مشخص گردید که کتیبه‌کوفی ساده دارای دو زیرگونه است که براساس شکل انتهای حروف کشیده چون"لا" و"الف" قابل تفکیک است. کوفیِ تزیینی نیز دارای چهار دسته کلیِ”ساده"،”پیچیده"،”گرهدار" و”گردان" است. نوع گره دار خود دارای دو زیرگونة با نقوش”تکرارشونده" و ”متفاوت" است. همچنین کتیبه بنایی ازنظر شکل و نحوة گسترش حداقل دارای شش‌گونه("ساده با فاصلة مساوی"،”دندانه‌ای"،”گره دار"،”تابع شکل قاب"،”تودررتو" و”مادر و فرزند") است. در این پژوهش همچنین ریزگونه‌ها، طرح و زمینه، جنس، رنگ و موقعیت مکانی در نمونه ها مورد بررسی قرار گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گونه شناسی شکلی؛ کتیبه کوفی؛ مساجد جامع اصفهان؛ مناره های اصفهان؛ شیوه های رازی وآذری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Morphology of Kufic Inscriptions in Mosques and Minarets in Isfahan: The Cases of Razi and Azari Styles | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Afrooz Rahimi Ariaei1؛ Nima Valibeig2؛ Asghar Mahmoodabadi3 | ||
| 1PhD Candidate Department of Architecture, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Architectural & urban conservation, Faculty of conservation, Art University of Isfahan, Iran. | ||
| 3Professor, Faculty of Architecture, Shahrekord Branch of Islamic Azad University, Shahrekord, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| As a means of communication among different peoples and nations, written script is of significance since it passes down thoughts to future generations and affects the development of civilization and culture. According to researchers, Kufic script has marked the beginning of inscriptions in the Islamic buildings and has developed over time; as a result, new types of Kufic script have been created. Many studies have been conducted on Islamic art, but a little attention has been paid to the careful and thorough analysis of Kufic script and its morphology. The present study has completed the script types that have been introduced by past researchers and identified the sub-types. To the researcher, there is a direct relationship between the shape of Kufic inscription and the style of buildings (Razi and Azari). Therefore, the main purpose of the present study is to identify the morphology of Kufic inscriptions in Jame Mosques of Isfahan under the two styles of Razi and Azari.This study was first to classify Kufic inscriptions in mosques and minarets located in Isfahan in terms of shape morphology.The research method is descriptive, comparative and analytical. The data have been obtained through field and library research. The results indicate that simple Kufic script has two sub-types, which are distinguishable according to the ending shape of such long letters as “لا” and “الف”.Ornamental Kufic script also has four major types: ‘simple’, ‘complex’, ‘knotted’ and ‘rotating’.The knotted type has itself two sub-types with ‘recurring’ and ‘contrasting’ patterns. According to the results, moreover, Bannai script has at least six types in terms of shape and distribution (‘simple with equal space’, ‘ragged’, ‘knotted’, ‘frame-dependent’, ‘tangled’ and ‘mother-child’). Also, each type has usually been divided into some sub-types. The present study, moreover, has investigated the samples as to their design, background, material, color and location. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Morphology, Kufic inscription, Jame Mosques of Isfahan, Isfahan’s minarets, Razi and Azari styles | ||
| مراجع | ||
|
- آبیار، منصور (1381). «بررسی کتیبههای محرابهای گچی در موزه ملی ایران». مجله اثر. شماره 35: صص74- 85. - آذرنوش، آذرتاش (1354). راههای نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان تازی(پیش از اسلام). تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. - آربری، آرتورجان (1336). میراث ایران. تألیف سیزده تن از خاورشناسان، احمد بیرشک[و دیگران]. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. - اسکندری، الشیخ احمد؛ الشیخ مصطفی عنانی (1348 هـ. ق). الوسیط فی الادب العربی و تاریخچه. الطبعة السادسة عشرة. مصر: دارالمعارف. - ایمانی، علی (1386). سیر خط کوفی در ایران. تهران: زوتر. - بلر، شیلا (1394). نخستین کتیبهها در معماری دوران اسلامی ایران زمین. ترجمه مهدی گلچین‌عارفی. تهران: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران. مؤسسه تألیف. ترجمه و نشر آثار هنری «متن». - بهرامزاده، محمد(1382). نظری اجمالی بر سیر تحول خطوط اسلامی و خواندن کتیبهها. تهران: نیکان کتاب. - بهزادپور (1379). «از پهلوی تا نستعلیق». هنرنامه. ش 8.: 96-113. - پوپ، آرتورآپهام. آکرمن، فیلیس(1338). شاهکارهای هنر ایران. ترجمة پرویز خانلری. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - پوپ، آرتورآپهام (1370). معماری ایران. ترجمه غلامحسین صدری افشار. تهران: چاپ نقشجهان. - پیرنیا، محمدکریم(1383). سبکشناسی معماری ایرانی. تهران: سروش دانش. - جمعه، ابراهیم(1969م). دراسة فی تطور الکتابات الکوفیه، علی الاحجار فی مصر. قاهره: داراﻟﻔﮑﺮ اﻟﻌﺮﺑﯽ. - جمعی از پژوهشگران(1385). مجموعه مقالات متون کتیبههای دوران اسلامی، مقالهی «کتیبهنگاری و کتیبهشناسی»، فصلنامه پژوهشکده زبانشناسی. کتیبهها و متون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تهران. - حجازی، مهرداد (1387). «هندسه مقدس در طبیعت و معماری ایرانی». مجله تاریخ علم. ش 7: 44-17. - دیماند، موریساسون (1336). راهنمای صنایع اسلامی. ترجمه عبدالله فریار. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. - رامیار، محمود(1346). تاریخ قرآن. تهران: اندیشه. - راهجیری، علی (1349). تاریخ مختصر خط و سیر خوشنویسی در ایران. تهران: مشعل آزادی. - راوندی، محمدبنعلی(1364). راحةالصدور و آیةالسرور در تاریخ آلسلجوق. به تصحیح محمد اقبال و مجتبی مینوی. تهران: امیرکبیر. - رجاییباغ‌سرخی، سیدامیر. بصیری، سمیه (1391). کتیبهنگاری، بازشناسی هنرهای سنتی- اسلامی(4). تهران: پژوهشکده‌ی هنرهای سنتی- اسلامی. - رجاییباغ‌سرخی، سیدامیر (1391). کتیبهنگاری. تهران: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد. - زمانی، عباس (1352). «خط کوفی تزئینی در آثار تاریخی اسلامی ایران». مجلهی هنر و مردم. وزارت فرهنگ و هنر. ش 128 :15–33. - زمرشیدی، حسین؛ حسن فریدونزاده و کاظم خراسانی (1395). «تأثیر خط کوفی بر خط کوفی بنایی و تحول آن تا آرم‌نویسی‌های امروز». دو فصلنامه معماری ایران. ش 10: 123-139. - زیدان، جرجی(1372). تاریخ تمدن اسلام. جلد 1و 3. ترجمه جواهر کلام. تهران: امیرکبیر. - سجادی، علی(1375). سیر تحول محراب در معماری اسلامی ایران از آغاز تا حمله مغول. جلد اول. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. - شایستهفر، مهناز (1381). «کتیبههای مذهبی دوران تیموریان و صفویان»، فصلنامهی علوم انسانی دانشگاه‌الزهرا(س). تهران: سال دوازدهم. ش 43: 111–62. - شایستهفر، مهناز . میترا آزاد (1383). «کتیبههای ابنیة دوران آلبویه با تأکید بر مضامین مذهبی». دو فصلنامة مطالعات هنر اسلامی. ش 1: 43-60. - شکفته، عاطفه (1394). «مضمون کتیبههای قرآنی در محرابهای گچی عصر ایلخانیان»، نشریه پژوهشهای معماری اسلامی. دوره3. ش (پیایی 8): 104-120. - شیمل، آنه ماری (1381). خوشنویسی اسلامی. ترجمه مهناز شایسته فر. تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی - شیمل، آنه ماری (1368). خوشنویسی و فرهنگ اسلامی. ترجمه اسدالله آزاد. مشهد: آستان قدس رضوی، شرکت به نشر. - صاحبیبزاز، منصوره(1389). «خط و مضمون در کتیبههای محرابهای گچبری بناهای سلجوقی»، نشریة مطالعات هنر اسلامی. دوره 7. ش 13: 69 -88. - عبدالمحمدخان، ایرانی(1346). پیدایش خط و خطاطان. تهران: فرهنگ‌سرای یساولی. چاپ دوم. - عزیزپور، شادابه و احمد صالحیکاخکی (1392). نقوش و کتیبههای مساجد جامع گلپایگان، اردستان و زواره. اصفهان: گلدسته. - عطارهروی، محمدعلی(1354). نمونههای خط. کابل: چاپ کابل. - فصلنامه معارف اسلامی(سازمان اوقاف) (1350). «خط پیرآموز». دوره1. ش 13: 40- 42. - فضائلی، حبیباله(1391). اطلس خط. اصفهان: انجمن آثار ملی اصفهان. - فلوری، س(1342). «خط کوفی تزئینی بر روی ظروف سفالین». از کتاب هنرهای ایران. ترجمه و تلخیص پروین برزین. مجله هنر و مردم، دوره10، ش 8: 32-37. - قدسی، منوچهر (1378). خوشنویسی در کتیبههای اصفهان، اصفهان، نشر گل‌ها. - قوچانی، عبدالله و باقر شیرازی (1367). «بررسی کتیبههای تاریخی مجموعة نطنز و مسجد جامع نائین». مجله اثر. ش 26 و27: 132-142. - قوچانی، عبدالله (1383). کتیبههای مسجد جامع گلپایگان. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور(پژوهشگاه). - گرومن، آدولف(1383). منشأ و توسعة ابتدایی کوفی گلدار. ترجمة مهناز شایستهفر. تهران: انتشارات مؤسسه مطالعات هنر اسلامی. - معصومزاده، فرناز و اصغر فهیمیفر و صداقت جباری(1392). «رویکردهای عرفانی در طراحی کتیبههای کوفی معقد». فصلنامه نگره. ش 27: 5- 19. - مکینژاد، مهدی(1387). تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی؛ تزیینات معماری. تهران: سمت. - موسویجزایری، سیدمحمد وحید(1384). دانشنامه کوفی، جلد اول(آموزش نوشتاری خطکوفی اولیه). تهران: ابیانه. - ---------------------- (1390). سنگ‌نوشتههای خطکوفی، میراث فرهنگی جهانی. مترجمان میس کریستین. محمدحسین موسوی جزایری. تهران: کتاب آبان. - ناجی، زینالدین(1388ه. ق). المصور الخط العربی. بیروت: مکتبة نهضه مصر. بیروت. - همایونفرخ، رکنالدین(1346). «خط فارسی». مجله تلاش. - هنرفر، لطفاله(1390). «فهرست کتیبههای تاریخی در آثار باستانی اصفهان». معارف اسلامی(سازمان اوقاف). دوره1. ش 10: 55-63. -Atil, Esin, 1975, Art of the Arab World, Washington DC, Smithsonian Institution. -Boutros, M., 2005, Arabic for Designers, Mark Batty publisher. -Coomaraswamy, A. K., 1924, Arabic and Turkish Calligraphy, Bull, Mus, Fine Arts, Boston 27. -Flury, Samuel, 1967, Ornamental kufic inscription on pottery, a Survey of Persian, Art, Vol.2, London-New York: Oxford University, Pp. 1743-1745. -Grohman, A., 1957, The origin and early development of floriated Kufic, Ars orientalis, 2, Pp. 185. -Khatibi, Abdelkebir, Sijelmassi, Mohammed, 1996, The Splendor of Islamic Calligraphy Hardcover, USA, New York, Thames & Hudson. -Lee B. T., 1987, New towns in Malaysia: Development and planning policies, Malaysia, Oxford University Press. -Mohamed, Noha A. & Youssef, Khaled T, 2014,» Utilization of Arabic Calligraphy to Promote the Arabic Identity in Packaging Designs«, Arts and Design Studies, Vol.19, Pp. 35-50. DOI: 10.13140/RG.2.2.19143.39844. -Othman, R, & Zainal-Abidin, Z.J., 2011, The Importance of Islamic Art in Mosque Interior, The 2nd International Building Control Conference, Procedia Engineering Vol. 20, Pp. 105–109. -POPE, A. U., 1981, A Survey of Persian art, Vol. 2, Tokyo, Meiji-Shob. -Safadi & Lings, 1976, The Quran Published by: The World of Islam Publishing Company, London. -Sakkal, M., 1993, The Art of Arabic Calligraphy, (http:/www.sakkal.com/art Arabic Calligraphy.html). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,323 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,036 |
||